Μικρὰ Πατερικά
Μαρτύριον τοῦ Ἁγίου Νεομάρτυρος
Ἀργυροῦ τοῦ Ἀπανομήτου,
Ἀθλήσαντος ἐν Θεσσαλονίκῃ, ἐν ἔτει 1806. Ἀπὸ Χριστοῦ.
Οὗ τὴν μνήμην ἑορτάζομεν τῇ 11 Μαΐου.
Μεταγραφεὶς παρὰ Νικηφόρου Ἱερομονάχου τοῦ Χίου
ΥΤΟΣ ὁ Νέος τοῦ Χριστοῦ Ἀθλητής, ἦτον ἀπὸ τὴν Ἀπανομήν· τὴν γενεάν του καὶ τὰ ὀνόματα τῶν γονέων του ἀγνοοῦμεν· διέτριβε δὲ εἰς τὴν Θεσσαλονίκην, καὶ ἦτον κάλφας ἑνὸς ῥαματᾶ. Ἦτον ὅμως εἷς χαριτωμένος νέος καθὼς μᾶς τὸν ἱστόρησαν ἀξιόπιστοι ἄνθρωποι ἀπὸ τὴν Θεσσαλονίκην, οἵτινες τὸν ἐγνώρισαν· καὶ τοῦτο εἶναι ἔξω πάσης ἀμφιβολίας, ἐπειδὴ διατὶ ἦτον χαριτωμένος, διὰ τοῦτο καὶ ὁ Θεὸς τὸν ἠξίωσε τῆς μαρτυρικῆς χάριτος. Τὴν δὲ αἰτίαν τῆς ὑπὲρ Χριστοῦ Μαρτυρίας του, καὶ τὸν τρόπον μὲ τὸν ὁποῖον ἠξιώθη τοῦ μακαρίου τέλους, θέλομεν παραστήσει μὲ συντομίαν, καθὼς διὰ γραμμάτων μᾶς ἐπληροφόρησαν ἄνθρωποι, ὡς εἶπον, ἀξιόπιστοι.
Εἷς Χριστιανός, λέγουσιν ἀπὸ τὸν Σοχόν, εὑρίσκετο εἰς τὴν φυλακὴν τοῦ Πασᾶ τῆς Θεσσαλονίκης, διὰ κᾄποιόν του ἔγκλημα, καὶ μὴ ἔχων νὰ πληρώσῃ τὴν ποσότητα τῶν χρημάτων ὁποῦ τοῦ ἐζήτει ὁ Πασᾶς, τὸν ἐφοβέρισεν ἐκεῖνος νὰ τὸν κρεμάσῃ, καὶ αὐτὸς ὁ ἄφρων φοβηθεὶς τὸν θάνατον, (ὢ τῆς ἐκείνου ἀθλιότητος!) εἶπε πῶς τουρκεύει. Λοιπὸν μὲ αὐτὴν τὴν ὑπόσχεσιν τὸν εὔγαλαν ἀπὸ τὴν φυλακήν, καὶ ὕστερον ἀπὸ τὴν ἄρνησιν τῆς θειοτάτης καὶ ἁγιωτάτης μας Πίστεως, καὶ τὴν ὁμολογίαν (φεῦ τῷ ἀθλίῳ!) τῆς τῶν Ἀγαρηνῶν ἀντιχρίστου πλάνης, τὸν ἔφερον εἰς ἕνα καφενέ, εἰς τόπον λεγόμενον Ταχτάκαλα, διὰ νὰ τὸν σουνετεύσουν.
Λοιπὸν ὁ παντὸς ἀργύρου καὶ χρυσοῦ, καὶ παντὸς λίθου τιμίου πολύ, μᾶλλον δὲ ἀσυγκρίτως τιμιώτερος οὗτος Ἀργυρός, ταῦτα βλέπων, ζήλῳ θείῳ πυρποληθεὶς τὴν ψυχὴν καὶ τὴν καρδίαν, καὶ ὅλος ἔνθους καὶ θεόληπτος γενόμενος, ἀποῤῥίψας πάντα φόβον, καὶ τῆς γλυκυτάτης του ζωῆς καταφρονήσας, ἐπήδησε μετὰ μεγάλης καὶ θαυμαστῆς ἀνδρείας καὶ γενναιότητος μέσα εἰς τὸν καφενέ, ὁποῦ ἦτον ὁ ἐλεεινὸς ἀρνησίχριστος, τριγυρισμένος ἀπὸ πλῆθος ἀγριωτάτων γιαννιτζάρων, ἐπήδησε λέγω εἰς τὸ μέσον των, καὶ στὰς ἔμπροσθεν τοῦ ἀρνητοῦ, λέγει πρὸς αὐτὸν μὲ παῤῥησίαν πολλήν, καὶ μεγάλην ἐλευθεροστομίαν, τί κακὸν ἔκαμες, ἀδελφέ, νὰ ἀρνηθῇς τὸν Χριστόν, τὸν Ποιητήν μας, τὸν Σωτῆρά μας; τί μέγα κακὸν ἔκαμες ταλαίπωρε εἰς τὴν ψυχήν σου, νὰ τὴν παραδώσῃς εἰς τὴν κόλασιν, ὁποῦ εἶναι αἰώνιος καὶ ἀτελεύτητος θάνατος, διὰ νὰ ἀποφύγῃς τοῦτον τὸν πρόσκαιρον θάνατον; ἔλα ἔλα ἀδελφὲ εἰς αἴσθησιν, ἔλα εἰς τὸν ἑαυτόν σου, μετανόησαι, ὁμολόγησαι πάλιν τὸν Χριστόν· ἀλλὰ θὰ σὲ θανατώσουν; ἀπόθανε, χύσαι τὸ αἷμά σου διὰ τὸν Χριστόν, χρέος ἔχομεν ὅλοι, νὰ ἀποθάνωμεν διὰ τὴν ἀγάπην του, ὅταν κάμνῃ χρείαν, διὰ τὶ ἀπέθανε καὶ ἐκεῖνος διὰ τὴν ἐδικήν μας ἀγάπην.
Εὖγε τοῦ θείου σου ζήλου, ἐραστὰ τοῦ Χριστοῦ θερμότατε, ἀργυρώνυμε Μάρτυς, καὶ τὴν ψυχὴν ἀδαμάντινε, εὖγε τῆς ἀνδρείας σου, εὖγε τῆς ἀκαταπλήκτου καὶ θαυμαστῆς παῤῥησίας σου· αὐτὰ μόνα τὰ ἱερὰ καὶ σωτήρια λόγια, ἐπρόφθασε νὰ εἰπῇ, Χριστιανοὶ ἀδελφοί, ὁ Μακάριος Ἀργυρός. Ἔπειτα τί ἀκολουθεῖ; ἠκολούθησεν ἐκεῖνο ὁποῦ καθ’ εἷς δύναται νὰ συμπεράνῃ· εὐθὺς ἔπεσεν ἐπάνω του ὅλον ἐκεῖνο τὸ πλῆθος τῶν φοβερῶν γιαννιτζάρων, καὶ τόσους δαρμοὺς τοῦ ἔδωκαν, ὁποῦ σχεδὸν ἦτον ὑπὲρ ἀριθμόν. Ἁρμόδιον εἶναι νὰ εἰπῶμεν καὶ περὶ τοῦ εὐλογημένου τούτου νεανίου, ἐκεῖνο ὁποῦ εἶπε προφητικῶς ὁ Δαβίδ, περὶ τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν Χριστοῦ· ἤγουν, συνήχθησαν ἐπ’ ἐμὲ μάστιγες καὶ οὐκ ἔγνων. Καὶ ἐξ ἅπαντος ἤθελον τὸν θανατώσει τὴν αὐτὴν στιγμήν, μὲ τοὺς πολλοὺς καὶ ἀπανθρώπους δαρμούς, ἐὰν δὲν ἤθελε τοὺς ἔλθει λογισμός, νὰ τὸν μεταστρέψουν ἀπὸ τὴν ἐδικήν μας εὐσέβειαν, εἰς τὴν ἐδικήν των μιαρὰν ἀσέβειαν· ἡ ἐλπὶς ὅμως αὕτη, δηλαδὴ μήπως δυνηθοῦν νὰ τὸν τουρκεύσουν, συνέστειλε τὰς χεῖράς των ἀπὸ τὸν δαρμόν, καὶ ἐστάθησαν πολλοὶ τριγύρου του μὲ γυμνὰς μαχαίρας καὶ πιστόλια εἰς τὰς χεῖρας, λέγοντες πρὸς αὐτόν, ἢ εἰπὲ πὼς τουρκεύεις, ἢ τούτην τὴν ὥραν σὲ θανατόνομεν. Καὶ ταῦτα μὲν ἐκεῖνοι, ὁ δὲ τοῦ Χριστοῦ Ἀθλητὴς ὡσὰν βέλη νηπίων τὰς πληγὰς αὐτῶν λογιζόμενος, καὶ τὸν θάνατον παντελῶς μὴ δειλιάσας, ἐφώναξεν, ὅτι εἶναι Χριστιανός, καὶ τὴν Πίστιν του δὲν τὴν ἀρνεῖται, ὅ,τι καὶ ἂν τοῦ κάμουν, καὶ μάλιστα ἔλεγεν ὅτι τὸ ἔχει εἰς δόξαν του καὶ τιμήν, καὶ πολὺ τὸ ἐπιθυμεῖ νὰ ἀποθάνῃ διὰ τὴν πίστιν καὶ τὴν ἀγάπην τοῦ Χριστοῦ.
Λοιπὸν σύροντές τον μὲ πολλὴν μανίαν καὶ ἀγριότητα, τὸν ἐπῆγαν εἰς τὸν Κριτήν, καὶ παραστήσαντες τὸ τόλμημά του τὸν ἔδειραν καὶ ἐκεῖ ἀσπλάχνως καὶ ἀνηλεῶς, στενοχωροῦντές τον μὲ κάθε βίαν νὰ ἀρνηθῇ τὴν ἐδικήν του πίστιν, καὶ νὰ ὁμολογήσῃ τὴν ἐκείνων θρησκείαν. Ἀλλὰ βλέποντες καὶ οὕτω τὸ στερεὸν καὶ ἀμετάθετον τῆς γνώμης του, ἔπαυσαν τοὺς δαρμούς, καὶ ἤρχισαν μὲ κολακείας καὶ ταξίματα μεγάλα, μήπως δυνηθοῦν νὰ τὸν ἀπατήσουν καὶ νὰ μεταβάλουν τὴν γνώμην του, καὶ μὴ δυνηθέντες οὐδὲ μὲ τοῦτον τὸν τρόπον, τὸν ἐῤῥιψαν καθὼς ἦτον ὅλος καταπληγωμενος εἰς τὴν φυλακήν, ἕως δευτέραν ἐξέτασιν. Μετὰ δύω ἡμέρας πάλιν τὸν εὔγαλαν καὶ τὸν ἐδοκίμασαν· καὶ εὑρόντες αὐτὸν πολλὰ στερεὸν καὶ ἀμετάτρεπτον, ἐζήτησαν οἱ γιαννιτζάροι ἀπὸ τὸν Κριτὴν νὰ κρεμασθῇ. Ὁ Κατὴς ὅμως δὲν τὸ ἔκρινεν εὔλογον νὰ δώσῃ ἰλάμι, λέγων, ὅτι δὲν εἶναι τὸ ἔγκλημά του διὰ θάνατον· ἐπειδὴ λέγει, ἔτζι τὸ ἀπαιτεῖ κάθε πίστις, νὰ ἦναι ζηλωταὶ καὶ θερμοὶ ὑπέρμαχοι αὐτῆς ὅλοι ἐκεῖνοι ὁποῦ τὴν πιστεύουσι, καὶ τοιοῦτον ζῆλον, τοιαύτην ἀγάπην πρέπει νὰ δεικνύῃ κάθε ἄνθρωπος διὰ τὴν πίστιν του, καθὼς ἔδειξε οὗτος. Λοιπὸν ἐὰν ἀληθῶς εἶσθε καὶ ἐσεῖς ζηλωταὶ θερμοὶ τῆς πίστεώς σας, μὴ ζητῆτε νὰ θανατωθῇ χωρὶς νὰ εἶναι ἔνοχος θανάτου, καὶ ζημιωθοῦμεν τὴν ψυχήν του, ἀλλὰ πασχήσετε ὅσον ἦναι δυνατόν, νὰ τὸν φέρητε εἰς τὴν πίστιν μας, διὰ νὰ τὸν κερδήσωμεν.
Ταῦτα μὲν εἶπεν ὁ Κατής, ἐκεῖνοι ὅμως ἐταράχθησαν, καὶ ὡς θηρία ἐξηγριώθησαν κατ’ αὐτοῦ, λέγοντες, τί λέγεις; τὸν ἐχθρὸν τῆς πίστεώς μας δικαιόνεις; εἶναι καλόν, τὸ κρίνεις εὔλογον νὰ ἐπαινῇ τὴν ἐδικήν του πίστιν, καὶ νὰ ὑβρίζῃ καὶ νὰ βλασφημῇ ἐμπρός μας τὴν πίστιν μας; δὲν τὸ κρίνεις ἄξιον θανάτου; Ταῦτα ἀκούσας ἐκεῖνος, ἐστάθη καὶ ἐσυλλογίσθη ὀλίγον, ἔπειτα λέγει, λοιπὸν ἐπειδὴ ἐβλασφήμησε τὴν πίστιν μας, ἔνοχος εἶναι, καὶ ἰδοὺ σᾶς δίδω καὶ ἐγὼ ἰλάμι διὰ νὰ κρεμασθῇ. Τούτων οὕτως γενομένων, παραλαβόντες αὐτὸν οἱ θηριώδεις γιαννιτζάροι, τὸν ἔφεραν καὶ τὸν ἐκρέμασαν εἰς τόπον λεγόμενον Καμπάνι· καὶ οὕτως ὁ καλλίνικος τοῦ Χριστοῦ Ἀθλητὴς Ἀργυρός, ἔλαβε τοῦ Μαρτυρίου τὸν ἀκήρατον στέφανον, εἰς τοὺς 1806 χρόνους ἀπὸ Χριστοῦ, εἰς τὰς 11 τοῦ Μαΐου, ἡμέρᾳ Παρασκευῇ, ἕως 18 χρόνων ἡλικίας· καὶ νῦν συναγάλλεται μετὰ τῶν λοιπῶν τοῦ Χριστοῦ ἐνδόξων Μαρτύρων, ὡσὰν ὁποῦ ἔδειξε τὴν ἀπαιτουμένην παρὰ Θεοῦ διπλῆν ἀγάπην, πρὸς τὸν Θεὸν λέγω, καὶ πρὸς τὸν πλησίον· πρὸς μὲν τὸν πλησίον, ἐπειδὴ διὰ τὴν ἀγάπην καὶ τὴν σωτηρίαν ἐκείνου τοῦ ἀθλίου ἀρνησιχρίστου (ἀγκαλὰ καὶ ἐκεῖνος δὲν μετενόησεν ὁ δείλαιος) ἔβαλε τὴν ζωήν του εἰς προφανῆ κίνδυνον· πρὸς δὲ τὸν Θεὸν ἔδειξε τὴν τελειοτάτην καὶ ἀσύγκριτον ἀγάπην, ἐπειδὴ ἀπέθανεν ὑπὲρ αὐτοῦ· «μείζονα ταύτης ἀγάπην οὐδεὶς ἔχει, ἵνα τὶς θῇ τὴν ψυχὴν αὐτοῦ, ὑπὲρ τῶν φίλων αὐτοῦ». Παρόμοιον ἐστάθη καὶ τὸ Μαρτύριον τοῦτο τοῦ καλλινίκου Ἀργυροῦ, μὲ τὸ πρὸ αὐτοῦ γεγονὸς ἐν τῇ αὐτῇ Πόλει (ἤτοι εἰς τοὺς 1777) τοῦ φιλοχρίστου Χριστοδούλου· ὅτι καὶ ἐκεῖνος διὰ νὰ ἐπιστρέψῃ ἄλλον ἀρνησίχριστον ἐκ πλάνης ὁδοῦ αὐτοῦ, ἠγωνίσθη καὶ τὸν στέφανον τῆς Ἀθλήσεως ἔλαβε.
Πολλοὶ παρετήρησαν, λέγουσι, καὶ δὲν εἶδον εἰς τὸ νεκρὸν σῶμα τοῦ εὐλογημένου Ἀργυροῦ, κᾀνὲν σημεῖον ἀπὸ ἐκεῖνα ὁποῦ φαίνονται εἰς ἄλλους κρεμασμένους, ἀλλὰ ἐφαίνετο ὡσὰν ζωντανὸν κοιμώμενον· ἐθαύμασαν δὲ καὶ εἰς τοῦτο καὶ παράδοξον λέγουσι τοὺς ἐφάνη, πῶς παρευθὺς τὴν ἄλλην ἡμέραν, τὸ ἐξεκρέμασαν, καὶ δὲν τὸ ἄφησαν ἐκεῖ κρεμάμενον τὰς τρεῖς ἡμέρας κατὰ τὴν συνήθειαν τῶν καταδίκων· ποία ὅμως ἐστάθη ἡ αἰτία, ἀγνοεῖται. Τόσα ἐμάθαμεν, καὶ τόσα ἐγράψαμεν περὶ τῆς Ἀθλήσεως τοῦ ἀοιδίμου Ἀθλητοῦ Ἀργυροῦ, εἰς δόξαν Χριστοῦ, τοῦ τὴν ἀνθρωπίνην ἀσθένειαν ἐνισχύοντος· αὐτῷ γὰρ πρέπει πᾶσα δόξα σὺν τῷ ἀνάρχῳ αὐτοῦ Πατρί, καὶ τῷ Παναγίῳ Πνεύματι, εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.
Πηγή: Νέον Λειμωνάριον, περιέχον μαρτύρια παλαιὰ καὶ νέα καὶ βίους Ὁσίων συλλεχθέντα παρὰ τοῦ Μακαρίου Νοταρᾶ, ἐν Ἀθήναις, 1873, σς 174-177 [τηρεῖται ἡ ὀρθογραφία τοῦ πρωτοτύπου ὡς αὐθεντικὴ εἰκὼν μιᾶς ἐκ τῶν γλωσσικῶν ἐπιλογῶν τῆς ἐποχῆς σ.τ.σ.].
Μικρὰ Πατερικά: ἐπιμέλεια: Ἄγγελος Καλογερόπουλος καὶ Γιάννης Πατίλης. [Βλ. Εἰσαγωγικὸ κείμενο καὶ Ἡμερολόγιο Καταστρώματος Β’, ἐγγραφὴ 25.11.2019.]
Filed under: Αισθήματα-Πάθη,Διδακτισμός,Ελληνικά,Ηρωισμός,Θάνατος,Κοινωνικοί κώδικες,Μυστήριο,Μικρά Πατερικά,Πόλη-Χώροι,Περιγραφή,Χαρακτήρες,Ψυχογραφία | Tagged: Ελληνικό διήγημα,Λογοτεχνία,Μικρά Πατερικά | Τὰ σχόλια στὸ Μικρὰ Πατερικά: Μαρτύριον τοῦ Ἁγίου Νεομάρτυρος Ἀργυροῦ τοῦ Ἀπανομήτου ἔχουν κλείσει