Ὁ Δὸν Κιχώτης σὲ (λιγότερες ἀπὸ) 150 λέξεις
Μπονζάι ἐμπνευσμένα ἀπὸ τὸ ἀριστούργημα τοῦ Θερβάντες
Πρὶν 400 ἀκριβῶς χρόνια, τὸ 1615, ὁ Θερβάντες κυκλοφοροῦσε τὸ El ingenioso caballero don Quijote de la Mancha, τὸν δεύτερο τόμο, δηλαδή, ἑνὸς ἀπὸ τὰ σημαντικότερα μυθιστορήματα τοῦ Δυτικοῦ Κόσμου. Το μυθιστόρημα, ὡς λογοτεχνικὸ εἶδος, εἶναι ἕνα ὁλόκληρο σύμπαν, φιλοδοξεῖ νὰ συμπεριλάβει τὰ πάντα. Ἔτσι ἀκριβῶς ὁ Θερβάντες, στοὺς δύο τόμους τοῦ μνημειώδους ἔργου του, πέρα ἀπὸ τὶς περιπέτειες τῶν δύο ἀντιηρώων του, παρεμβάλλει ἱστορίες ξένες πρὸς τὴν κύρια πλοκὴ καὶ συνθέτει τὸ πορτρέτο μιᾶς ὁλόκληρης ἐποχῆς.
Στὸ ἀντίθετο ἄκρο τῆς μυθιστορηματικῆς «πολυσυλλεκτικότητας» ἀπαντᾶμε τὴν ἀφαιρετικότητα τῆς ὑπερβραχείας ἀφήγησης, τῶν μικροδιηγημάτων ἤ, ἀλλιῶς, ἱστοριῶν μπονζάι ποὺ στὴν ἰδανικὴ μορφή τους δίνουν χῶρο μόνο στὰ ἀπολύτως ἀπαραίτητα γιὰ τὴν ἀφήγηση τῆς ἱστορίας τους καὶ ἀφήνουν τὰ ὑπόλοιπα στὴ δημιουργικὴ φαντασία τοῦ ἀναγνώστη.
Τὸ ἱστολόγιο Πλανόδιον–Ἱστορίες Μπονζάι καὶ ἡ Books’ Journal πιστεύουν ὅτι ἕνας ἀκόμη τρόπος νὰ τιμήσεις τὴν ἐπέτειο ἔκδοσης ἑνὸς τόσο σημαντικοῦ ἔργου εἶναι, τὸ δίχως ἄλλο, νὰ τὸ (ξανα)διαβάσεις ἀλλὰ καὶ νὰ δημιουργήσεις, ἐμπνεόμενος ἀπὸ αὐτὸ καὶ στὸν ἀντίποδά του: ἀκολουθώντας τὰ προστάγματα ἑνὸς λιλλιπούτειου λογοτεχνικοῦ εἴδους ποὺ χαρακτηρίζεται ἀπὸ συντομία, ἀφαιρετικότητα, ἐπινοητικότητα, διακειμενικότητα, ἀνατροπή.
Σᾶς καλοῦμε, λοιπόν, νὰ μᾶς στείλετε ἕνα μικροδιήγημά σας μέχρι 150 λέξεις (ἀνώτατο ὅριο, τοῦ τίτλου, ποὺ εἶναι ὑποχρεωτικός, συμπεριλαμβανομένου) ποὺ νὰ ἕλκει τὴν ἔμπνευση ἀπὸ κάποιο κεφάλαιο, περιστατικό, ἢ ἰδέα τῶν δύο τόμων τοῦ ἐν λόγῳ βιβλίου. Στόχος μας εἶναι νὰ δημιουργηθεῖ ἕνας πραγματικὸς διάλογος τῶν συγγραφέων τῶν ἱστοριῶν μπονζάι μὲ τὸ ἔργο τοῦ Θερβάντες καί, μέσῳ αὐτοῦ, νὰ παραχθοῦν κείμενα μικρῆς ἔκτασης ἀλλὰ ἀξιόλογης δημιουργικῆς πνοῆς.
Τὰ μικροδιηγήματα θὰ πρέπει σταλοῦν ἐπώνυμα μέχρι τὴν Τρίτη 15 Δεκεμβρίου 2015 στὴν ἠλεκτρονικὴ διεύθυνση planodion@otenet.gr καὶ πρέπει ὑποχρεωτικὰ νὰ συνοδεύονται, ἐκτὸς κειμένου, ἀπὸ ἀναφορὰ στὸ συγκεκριμένο ἀπόσπασμα, περιστατικό, ἢ ἰδέα (ἐπιμέρους ἢ γενική) τοῦ βιβλίου ποὺ ἀποτέλεσε ἀφορμὴ γιὰ τὴ συγγραφὴ τῆς ὑπερβραχείας ἱστορίας. Κάθε συγγραφέας ἐπιτρέπεται νὰ ἀποστείλει ἕνα μόνο μικροδιήγημα. Τὰ καλύτερα μικροδιηγήματα θὰ δημοσιευτοῦν στὴν Books’ Journal καὶ ἠλεκτρονικὰ στὸ ἱστολόγιο Πλανόδιον–Ἱστορίες Μπονζάι. (Θυμίζουμε ὅτι τὸ ἔργο Δὸν Κιχώτης ὑπάρχει διαθέσιμο στὸ ἐμπόριο στὶς μεταφράσεις Κ. Καρθαίου [ἐκδ. Πατάκης. τόμοι 1-2], Μελίνας Παναγιωτίδου [ἐκδ. Βιβλιοπωλεῖον τῆς Ἑστίας – μόνον ὁ Α΄ τόμος], Ἠλία Ματθαίου [ἐκδ. 4π Εἰδικὲς Ἐκδόσεις Α.Ε., τόμοι 1-2].)
Ἡ κριτικὴ ἐπιτροπὴ ἀποτελεῖται ἀπὸ τὸν συγγραφέα καὶ μεταφραστὴ Γιάννη Παλαβό, τὸν καθηγητὴ ἰσπανικῆς λογοτεχνίας καὶ μεταφραστὴ Κωνσταντῖνο Παλαιολόγο καὶ τὸν ποιητὴ καὶ ἐκδότη Γιάννη Πατίλη.
.
Νέα: 18-07-2015. Escritores Griegos En Español! Ἡ ἱδρυτικὴ πρόβλεψη τοῦ ἱστολογίου μας νὰ ὑπάρχει καὶ ἐπιμέρους στήλη (Greek Writers in English) μὲ μεταφράσεις στὰ ἀγγλικὰ ἑλληνικῶν κειμένων ἀπὸ αὐτὰ ποὺ ἐγκρίνονται καὶ δημοσιεύονται στὶς οἰκεῖες στῆλες, συμπληρώνεται τώρα καὶ μὲ παρόμοια στήλη πρὸς τὰ ἰσπανικά (Escritores Griegos En Español), χάρη στὸν φίλο καὶ τακτικὸ συνεργάτη μας, καθηγητὴ τῆς Μεταφρασεολογίας στὸ ΑΠΘ, Κωνσταντῖνο Παλαιολόγο. Πρόκειται γιὰ ἕνα μικρὸ ἀλλὰ φιλόδοξο —γιὰ τὸ μέτρο τοῦ ἐρασιτεχνισμοῦ μας— ἄνοιγμα τῆς ἑλληνικῆς μικροδιηγηματογραφίας πρὸς τὸν ἀχανῆ παγκόσμιο ἰσπανόφωνο κόσμο ποὺ τόσες πολλὲς ὄμορφες στιγμὲς (βλ. στήλη «Γλῶσσες>Ἰσπανικά») ἔχει χαρίσει στὸ Ἱστολόγιο καὶ τοὺς ἀναγνῶστες του – προοπτικὴ ποὺ φαντάζει ἐφικτὴ χάρη στὴν μεγάλη δύναμη τοῦ Διαδικτύου. Τὴν προσπάθεια αὐτὴ συντρέχει τὸ Τμῆμα Μετάφρασης καὶ Διερμηνείας τοῦ Πανεπιστημίου τῆς Μάλαγας καὶ τὸ Τμῆμα Ἰταλικῆς Φιλολογίας τοῦ Ἀριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, μὲ τὸ ἀνθρώπινο δυναμικό τους, καθηγητές, λογίους, μεταφραστές, σπουδαστές – Ἕλληνες καὶ ἰσπανόφωνους! Τὴν ἐναρκτήρια κίνηση σηματοδοτεῖ ἡ πεντάδα τῶν ἑλληνικῶν μπονζάι (Ἀντώνη Σουρούνη, Σωτήρη Δημητρίου, Γιάννη Παλαβοῦ, Ὄλγας Παπακώστα καὶ Στέλλας Ἀλεξοπούλου) ποὺ μεταφράζονται στὰ ἰσπανικά, ἐνῶ τὸ ὅλο ἐγχείρημα παρουσιάζει δι’ ὀλίγων ὁ Κωνσταντῖνος Παλαιολόγος μὲ τὸ κείμενό του ποὺ δημοσιεύουμε σήμερα. Ὅπως εἴχαμε προβλέψει καὶ γιὰ τὴν στήλη μας «Greek Writers in English» (βλ. στήλη «Συνεργασίες»: Α5) συνεργάτες τοῦ Ἱστολογίου τῶν ὁποίων τὰ μπονζάι ἐγκρίθηκαν καὶ δημοσιεύτηκαν ἔχουν τὸ δικαίωμα νὰ μᾶς στείλουν γιὰ δημοσίευση δόκιμη μετάφραση τοῦ πεζοῦ τους στὰ ἰσπανικά ἢ νὰ ἐπιδιώξουν μιὰ τέτοια μέσῳ τοῦ μεταφραστικοῦ ἐπιτελείου τῆς νέας μας στήλης «Escritores Griegos En Español».
.
. Νέα: 05-07-2015. Ἀφιέρωμα: Κριστίνα Πέρι Ρόσι. Μιὰ ἐξεγερμένη γυναικεία φωνή! Γεννημένη τὸ 1941 στὸ Μοντεβιδέο τῆς Οὐρουγουάης ἀπὸ προγόνους Ἰταλοὺς μετανάστες, πνεῦμα ἀνήσυχο καὶ κριτικό, ἡ Κριστίνα Πέρι Ρόσι, ἀφοῦ ἦρθε σὲ σύγκρουση μὲ τὸ δικτατορικὸ καθεστὼς τῆς πατρίδας της, κατέφυγε τὸ 1972 στὴν Ἰσπανία τοῦ Φράνκο καὶ ἐγκαταστάθηκε στὴν Βαρκελώνη, ὅπου ἔζησε ὡς δημοσιογράφος συνεργαζόμενη μὲ τὰ ἔντυπα Diario 16, El Periódico καὶ Agencia Efe. Γρήγορα ἦρθε σὲ σύγκρουση καὶ μὲ τὸ δικτατορικὸ καθεστὼς τῆς Ἰσπανίας καὶ ἀναγκάστηκε γιὰ δύο χρόνια (1972-1974) νὰ ζήσει ἐξόριστη στὸ Παρίσι. Μαχητικὴ λεσβία καὶ ἀγωνίστρια τῆς ἐλεύθερης ἔκφρασης καὶ τῶν δικαιωμάτων τῶν ὁμοφυλοφύλων, δὲν ἄργησε τὸ 2007 νὰ έξαναγκαστεῖ σὲ παραίτηση ἀπὸ τὸ Radio Catalunya στὸ ὁποῖο ἐργαζόταν, ἐπειδὴ δὲν ἤθελε νὰ χρησιμοποιεῖ στὶς ἐκπομπές της τὰ καταλανικὰ ἀντὶ γιὰ τὰ ἰσπανικά – θέση στὴν ὀποία ἐπανῆλθε μετὰ τὴν γενικὴ κατακραυγή. Τὸ λογοτεχνικὸ ἔργο τῆς Κριστίνα Πέρι Ρόσι παρουσιάζει στὸ κοινὸ τοῦ ἱστολογίου μας ἡ ἐγκατεστημένη στὴν Γρανάδα τακτικὴ συνεργάτιδά μας πεζογράφος καὶ μεταφράστρια Νάνσυ Ἀγγελῆ στὴν ὁποία ὀφείλουμε δύο ἀκόμη σημαντικὰ ἀφιερώματα ἀπὸ τὰ ἰσπανικὰ: στὸν οὐρουγουανὸ συγγραφέα Mario Benedetti καὶ στὸν γραναδίνο Ángel Olgoso.
.
Νέα: 05-04-2015. Ἀφιέρωμα: Γκεόργκι Γκοσποντίνοφ. Ὁ δαιμόνιος συγγραφέας γείτονάς μας! Ποιοτικός, πολυμεταφρασμένος, πολυβραβευμένος ἀλλὰ καί… εὐπώλητος ὁ βούλγαρος συγγραφέας Γκεόργκι Γκοσποντίνοφ, σαράντα εφτὰ χρονῶν σήμερα (γ. 1968), εἶναι ἤδη ἀπὸ καιρὀ ὄχι μόνο μιὰ συγγραφικὴ δόξα τῆς πατρίδας του ἀλλὰ καὶ ὁ πιὸ γνωστὸς ἐκπρόσωπός της τόσο στὴν Εὐρώπη ὅσο καὶ στὸν Νέο Κόσμο. Στὰ καθ’ ἡμᾶς, τώρα, μπορεῖ στὸν φίλαθλο κόσμο τοῦ ἑλληνικοῦ Βορρᾶ νὰ εἶναι πασίγνωστος ὁ διεθνὴς Βούλγαρος τερματοφύλακας Γιορντὰν Γκοσποντίνοφ, ποὺ στὸ διάστημα 2005-2006 φόρεσε 13 φορὲς τὴν φανέλα τοῦ Πανσερραϊκοῦ, ἀλλὰ στὸ φιλότεχνο κοινὸ Βορρᾶ-Νότου εἶναι σχεδὸν ἄγνωστος ὁ συνεπώνυμός του Γκεόργκι, ἂν ἐξαιρέσουμε μιὰ δημοσίευση λίγων ποιημάτων στὴν ἱστοσελίδα Poeticanet μεταφρασμένα στὰ ἐλληνικὰ ἀπὸ τὴν Ζντράβκα Μιχαήλοβα καὶ μιᾶς ὀξυδερκοῦς ἐπισήμανσης τῆς λογοτεχνικῆς του παρουσίας ἀπὸ τὸν Τάσο Γουδέλη, τὸν Σεπτέμβριο τοῦ 2013, στὴν ἱστοσελίδα του, συνοδευόμενη ἀπὸ ἀποσπάσματα μιᾶς ἐνδιαφερουσας συνέντευξής του μεταφρασμένα στὰ ἑλληνικὰ ἀπὸ τὴν Φανὴ Μουρίκη – δὲν ξέρω ἂν κάτι σημαντικότερο μᾶς διαφεύγει...
Μιὰ κάπως καλύτερη γνωριμία μὲ τὸ ἔργο αὐτοῦ τοῦ πολυτάλαντου καὶ βαθιὰ ὑποψιασμένου γιὰ τὴν ἀνθρώπινη κατάσταση συγγραφέα τῆς μετα«σοσιαλιστικῆς» Βουλγαρίας, ἐπιχειρεῖ τὸ ἀφιέρωμα τοῦ ἱστολογίου μας ποὺ ἐγκαινιάζεται σήμερα, ἑστιάζοντας αὐτονοήτως στὴν λογοτεχνική του παραγωγὴ μικρῶν ἱστοριῶν... Τὴν ἐπισήμανση τοῦ συγγραφέα καὶ τοῦ ἔργου του, τὴν ἐπιλογὴ καὶ μετάφραση ἀπὸ τὴν βουλγαρικὴ γλώσσα τῶν διηγημάτων του (συμπεριλαμβανομένων καὶ τῶν πολὺ προσεγμένων συνοδευτικῶν τους φωτογραφιῶν), μαζὶ μὲ τὴν περιεκτικὴ εἰσαγωγὴ στὴν ζωὴ καὶ τὸ ἔργο του, ὀφείλουμε στὸν ἐξαιρετικό μας φίλο Σπῦρο Ν. Παππᾶ, συγγραφέα καὶ ἐρευνητὴ τῆς ἑλληνικῆς λογοτεχνίας, ἀλλὰ καὶ καλὸ γνώστη «ἀπὸ πρῶτο χέρι» τῆς ζωῆς στὴν σύγχρονη Βουλγαρία καὶ τῆς λογοτεχνίας της.
Τὰ πέντε μεταφρασμένα διηγήματα τοῦ Γκεόργκι Γκοσποντίνοφ, μαζὶ μὲ τὴν εἰσαγωγη τοῦ συνεργάτη μας Σπύρου Ν. Παππᾶ, θὰ συνοδεύουν τοὺς ἀναγνῶστες τοῦ ἱστολογίου μας γιὰ τὶς ἑπόμενες ἕξι Κυριακές.
.

Ἀπὸ τὴν βραδιὰ τῆς παρουσίασης τῆς ἀνθολογίας μας “Ἱστορίες Μπονζάι ’14”. Ἀπὸ ἀριστερά: Βασίλης Μανουσάκης, Ἀλέξιος Μάινας, Ἕλενα Σταγκουράκη, Γιάννης Παλαβός, Ἡρὼ Νικοπούλου, Γιάννης Πατίλης.
Νέα: 16-03-2015. Μιὰ μπονζάι ἡμερίδα γιὰ τὸ μικρὸ διήγημα! Τὴν Παρασκευὴ 9 Ἰανουαρίου 2015, στὶς 8:00 μμ, στὸ poems ’n crimes τῶν Ἐκδόσεων Γαβριηλίδης τὸ ἱστολόγιό μας Ἱστορίες Μπονζάι παρουσίασε στοὺς φίλους του ἀναγνῶστες καὶ συγγραφεῖς τὸν πρῶτο τόμο τῆς ἐτήσιας ἀνθολογίας του «Ἱστορίες Μπονζάι ’14». Στὸν κατάμεστο ἀπὸ κόσμο πρῶτο ὄροφο τῶν Ἐκδόσεων Γαβριηλίδης διαβάστηκαν ἀρκετὰ ἀπὸ τὰ ἀνθολογούμενα διηγήματα τοῦ τόμου, κάποια ἀπὸ τοὺς ἴδιους τοὺς συγγραφεῖς τους καὶ κάποια —ξένων συγγραφέων— ἀπὸ τοὺς μεταφραστές τους.
Ἡ συνάντηση αὐτὴ ἔδωσε τὴν εὐκαιρία, πέρα ἀπὸ τὶς ἀναγνώσεις τῶν ἴδιων τῶν διηγημάτων, νὰ πραγματοποιηθεῖ ἀπὸ κατεξοχὴν ἁρμόδιους συνεργάτες μας καὶ μιὰ περιεκτικὴ περιήγηση σ’ αὐτὸ τὸ νέο «εἶδος» στὸ ὁποῖο εἶναι ἀφιερωμένο τὸ ἱστολόγιό μας: τὸ μικρὸ διήγημα. Ἔτσι ἡ βραδιὰ ἐξελίχτηκε καὶ σὲ μιὰ μπονζάι ἡμερίδα («νυκτερίδα» γιὰ τὴν ἀκρίβεια) κατὰ τὴν ὁποία ψηλαφήθηκαν ἁδρομερῶς ἐνδιαφέρουσες ὄψεις τοῦ φαινομένου: ἡ Ἡρὼ Νικοπούλου, μὲ τὸ κείμενό της «Ὄψεις καὶ κατόψεις ἑνὸς νέου οἰκήματος», ἀφηγήθηκε τὶς «ἱστορικὲς» πλέον συνθῆκες μέσα ἀπὸ τὶς ὁποῖες γεννήθηκε τὸ ἱστολόγιό μας, τὸ Φθινόπωρο τοῦ 2009, στὸ πλαίσιο τῶν διεργασιῶν τῆς ἔκδοσης τοῦ ἔντυπου Πλανόδιου, καθὼς καὶ τὴν δική της ἐμπλοκὴ ὡς πεζογράφου μὲ τὶς προκλήσεις ποὺ θέτει αὐτὴ ἡ μικρὴ πεζογραφικὴ φόρμα. Ὁ Βασίλης Μανουσάκης, ἀπὸ τοὺς πρωταγωνιστὲς στὴν γέννηση καὶ ἐμπέδωση τοῦ ἐγχειρήματος, στὸ κείμενό του «Τὸ Μπονζάι ὡς τεχνούργημα», ἐξετάζει τὸ εἶδος ἐν σχέσει πρὸς τοὺς περιορισμοὺς ποὺ θέτει στὸν ἀριθμὸ τῶν λέξεων, τὶς συγγραφικὲς στρατηγικὲς ποὺ ἀναπτύσσονται γιὰ τὴν ὑπέρβαση τῶν περιορισμῶν αὐτῶν, ἀλλὰ καὶ τὶς πτυχὲς τῆς κρυμμένης δυναμικῆς του ποὺ οἱ περιορισμοὶ αὐτοὶ προκαλοῦν καὶ ξετυλίγουν. Ὁ Κωνσταντῖνος Παλαιολόγος, ὁ καθηγητὴς μεταφρασεολογίας καὶ ἰσπανιστής ποὺ ἄνοιξε στὸ ἱστολόγιό μας τὸν ἀπέραντο πλοῦτο τοῦ ἰσπανόφωνου μικροδιηγήματος, μὲ τὸ κείμενό του «Μικροδιήγημα καὶ συλλογικὴ μετάφραση», ἑστιάζει στὸ κρίσιμο ζήτημα τῶν προβλημάτων τῆς μετάφρασης τῶν λογοτεχνημάτων αὐτῶν καὶ εἰδικότερα στὸ ἐξαιρετικὰ ἐνδιαφέρον θέμα τῆς συλλογικῆς μετάφρασης. Τέλος ἡ Δήμητρα Χριστοδούλου, ἀπὸ τοὺς ἐλάχιστους στὴ χώρα μας ποὺ προσεγγίζουν μὲ θεωρητικὰ καὶ γραμματολογικὰ ἐργαλεῖα τὸ εἶδος, μὲ τὸ κείμενό της «Ἡ μικρομυθοπλασία ὡς πολιτισμικὸ φαινόμενο», ἀνατρέχει, συνοψίζοντάς τες, στὶς διεθνεῖς ἐπιστημονικὲς καὶ ἐπιστημολογικὲς προσεγγίσεις τοῦ εἴδους καὶ ἐκθέτει τὴν ἐκτίμησή της γιὰ τὴν ἰδιαιτερότητα ποὺ παρουσιάζει ὡς πρὸς αὐτὸ ἡ ἀνθολογία μας Ἱστορίες Μπονζάι ’14.
Καὶ τὶς τέσσερις αὐτὲς εἰσηγήσεις θὰ παρουσιάσει στὶς ἑπόμενες ἀναρτήσεις του τὸ ἱστολόγιό μας.
.
Νέα: 03-01-2015. «Ἱστορίες Μπονζάι ’14» τὴν Παρασκευὴ 9 Ἰανουαρίου 2015, 8:00 μμ, στὸ poems ’n crimes τῶν Ἐκδόσεων Γαβριηλίδης. Τὸ ἱστολόγιό μας Ἱστορίες Μπονζάι καλεῖ τοὺς φίλους του ἀναγνῶστες καὶ συγγραφεῖς στὴν παρουσίαση τοῦ πρώτου τόμου τῆς ἐτήσιας ἀνθολογίας του «Ἱστορίες Μπονζάι ’14» ποὺ θὰ γίνει τὴν Παρασκευὴ 9 Ἰανουαρίου 2015, στὶς 8:00 μμ, στὸ poems ’n crimes τῶν Ἐκδόσεων Γαβριηλίδης, Ἁγίας Εἰρήνης 17, Μοναστηράκι (60 μέτρα ἀπὸ τὴν ἔξοδο τοῦ μετρὸ στὴν ὁδὸ Ἀθηνᾶς, τηλ. 210-3228839). Μὲ εἰσηγήσεις-μπονζάι θὰ μιλήσουν οἱ Ἡρὼ Νικοπούλου, Βασίλης Μανουσάκης, Κωνσταντῖνος Παλαιολόγος καὶ Δήμητρα Ἰ. Χριστοδούλου. Ἀπὸ τοὺς συγγραφεῖς καὶ μεταφραστὲς ποὺ ἀνθολογοῦνται θὰ διαβάσουν οἱ Γιάννης Παλαβός, Γιῶργος Παναγιωτίδης, Χρῖστος Ρουμελιωτάκης, Μαρὼ Τριανταφύλλου, κ.ἄ. Συντονίζει ὁ Γιάννης Πατίλης. (Περισσότερα γιὰ τὰ κριτήρια καὶ τοὺς στόχους τῆς ἀνθολογίας δεῖτε ἐδῶ τὸ εἰσαγωγικὸ σημείωμα τῶν ἀνθολόγων.)
.
.
.
Νέα: 28-11-2014. Ἀφιέρωμα: Πέτερ Ἄλτενμπεργκ. Ὁ μαὶτρ τῆς καφενόβιας βιεννέζικης μποεμίας τῆς Μπὲλ Ἐπόκ! Συνεχίζοντας τὴν παράδοση τῶν ἀφιερωμάτων τοῦ ἱστολογίου μας σὲ συγγραφεῖς ποὺ συνέβαλαν ἢ συμβάλλουν μὲ τὸ ἔργο τους στὴν παραγωγὴ καὶ ἐξέλιξη τῆς μικρῆς λογοτεχνικῆς πεζογραφικῆς φόρμας, ἐγκαινιάζουμε σήμερα ἕνα ἀφιέρωμα στὸν αὐστριακὸ συγγραφέα Πέτερ Ἄλντενμπεργκ (1859-1919), σπουδαία μορφὴ τοῦ βιεννέζικου μοντερνισμοῦ, τὸν πρῶτο ἀγγελιοφόρο τῆς μοντέρνας Βιέννης κατὰ τὸν Ρίλκε. Τὰ ὀκτὼ ἀντιπροσωπευτικὰ πεζά τοῦ παρόντος ἀνθολογίου μας θὰ δημοσιεύονται ἕνα τὴν φορὰ γιὰ τὶς ἑπομενες ὀκτὼ Κυριακές. Τὴν ἐπιλογὴ τῶν κειμένων, τὴν μετάφρασή τους μαζὶ μὲ τὴν ἐμπεριστατωμένη εἰσαγωγὴ στὴ ζωὴ καὶ τὸ ἔργο τοῦ συγγραφέα ὀφείλουμε στὸν Συμεὼν Γρ. Σταμπουλοῦ, φίλο καὶ τακτικὸ συνεργάτη τοῦ ἱστολογίου μας, τὸ μεταφραστικὸ μεράκι τοῦ ὁποίου μαζὶ μὲ τὴν στέρεα φιλολογικὴ γνώση τῶν θεμάτων του ἔχει ἤδη πλουτίσει τὶς σελίδες μας μὲ δύο ἀκόμη σημαντικὰ ἀφιερώματα: στὸν λατίνο συγγραφέα τοῦ 2ου αἰ. Αὖλο Γέλλιο καὶ τὸν σύγχρονό μας Γερμανὸ συγγραφέα Γκύντερ Κοῦνερτ.
.
Φωτογραφία: Τιμῆς ἕνεκεν σύγχρονο ὁμοίωμα ἀπὸ πεπιεσμένο χαρτὶ τοῦ Πέτερ Ἄλτενμπεργκ στὸ ἱστορικὸ καφενεῖο Café Central τῆς Βιέννης, τοῦ ὁποίου ὁ Ἄλτενμπεργκ ὑπῆρξε πολυετὴς καθημερινὸς θαμώνας. Γιὰ τὸ θρυλικὸ αὐτὸ καφενεῖο μπορεῖτε νὰ συμβουλευτεῖτε τὸ ἐξαιρετικὸ ἄρθρο τοῦ Ἀναστάση Βιστωνίτη: «Café Central. Τὸ καφενεῖο τῆς Βιέννης ὅπου σύχναζαν ὁ Σνίτσλερ, ὁ Χόφμανσταλ, ὁ Μπρόχ, ὁ Μούζιλ, ὁ Κοκόσκα καὶ ὁ Τσβάϊχ καὶ ὅπου ἔπαιζαν σκάκι ὁ Φρόιντ καὶ ὁ Τρότσκι.»
.
.
.
Νέα: 19-11-2014. Ἱστορίες Μπονζάι ’14. Μιὰ Ἀνθολογία. Μόλις κυκλοφόρησε! Δύο χρόνια μετὰ τὴν ἔναρξη τοῦ ἱστολογίου (Ἀπρ. 2010), ὅταν εἶχαν ἤδη δημοσιευτεῖ πάνω ἀπὸ 200 διηγήματα στὶς σελίδες του, γεννήθηκε ἡ πρώτη σκέψη γιὰ μιὰ ἔντυπη παρουσία τῆς δραστηριότητάς του.
Μπορεῖ σταδιακὰ ὁ ἔντυπος πλοῦτος τῆς λογοτεχνίας νὰ θησαυρίζεται —καὶ κάθε μέρα μὲ ταχύτερους ρυθμούς— στὸ Διαδίκτυο, ἀλλὰ καὶ ἡ ἀντίστροφη διαδρομή, ἀπὸ τὸν διαδικτυακὸ κόσμο στὸν κόσμο τοῦ βιβλίου, ἐδῶ καὶ καιρὸ δὲν εἶναι κάτι τελείως ἀσυνήθιστο. Ἐὰν τὸ νὰ ἀνθολογεῖ κανεὶς τὶς καλύτερες στιγμὲς τῆς τέχνης τοῦ λόγου εἶναι μιὰ σεβαστὴ πρακτικὴ αἰώνων στὸν ἔντυπο κόσμο, στὸν χαοτικὸ καὶ μὲ ὑπερβολικὰ χαλαρὰ κριτήρια διαδικτυακὸ εἶναι ζωτικὴ ἀνάγκη γιὰ τὴν συνέχεια τῆς καλλιέργειας στὰ γράμματα. Τὸ ἱστολόγιό μας ἀπὸ τὸ ξεκίνημά του ἔδωσε ἔμφαση στὸ ἀνθολογικὸ κριτήριο, ἐπιδιώκοντας νὰ ἔχει πάντα ἀξιανάγνωστα κείμενα, μὲ πλήρη ἐπίγνωση ὅτι, μολαταῦτα, δὲν εἶναι ὅλα τὰ δημοσιευόμενα σ’ αὐτὸ κείμενά του ἴσης ἀξίας…
Θελήσαμε, λοιπόν, νὰ «κατεβάσουμε» ἀπὸ τὸν διαδικτυακὸ στὸν ἔντυπο κόσμο τὰ διηγήματα ἐκεῖνα ποὺ μᾶς ἄρεσαν περισσότερο, ἐπιλέγοντας 83 ἀπὸ τὰ 566 ποὺ δημοσιεύτηκαν τὰ τεσσεράμισι χρόνια ζωῆς τοῦ ἱστολογίου. Εὐχῆς ἔργον γιὰ μᾶς θὰ ἦταν ἡ σταθεροποίηση τῆς προσπάθειας αὐτῆς σὲ μιὰ ἐτήσια ἀνθολογία ποὺ θὰ περιέχει τὰ καλύτερα μπονζάι κάθε χρονιᾶς, ἀλλὰ πάντα καὶ κάποια ἀξιόλογα ἀπὸ τὶς προηγούμενες ποὺ λόγῳ χώρου δὲν θὰ εὕρισκαν τὴ θέση τους στὴν ἑκάστοτε τρέχουσα.
Ἡ πρώτη μας λοιπὸν ἀνθολογικὴ συναγωγή, μὲ τίτλο Ἱστορίες Μπονζάι ’14 ἀπὸ τὶς ἐκδόσεις Γαβριηλίδη, εἶναι γεγονός, καὶ μὲ μεγάλη χαρὰ ἀνακοινώνουμε στοὺς ἀναγνῶστες τοῦ ἱστολογίου μας ὅτι ἐδῶ καὶ λίγες μέρες βρίσκεται στὶς προθῆκες καὶ τὰ ράφια τῶν βιβλιοπωλείων. Ὁ 368 σελίδων τόμος της εἶναι ἀφιερωμένος στὴ μνήμη τοῦ Φαίδρου Μπαρλᾶ, ἑνὸς —ἀπὸ τὶς ἀρχὲς ἤδη τῆς δεκαετίας τοῦ ’50!—πρωτοπόρου τοῦ μικροῦ διηγήματος μὲ τὴν πλέον σύγχρονική μας αἴσθηση… Ἀπὸ τὸν ἴδιο τόμο ἀναδημοσιεύουμε στὴ σημερινή μας ἀνάρτηση τὸ κατατοπιστικὸ γιὰ τὸ ὅλο εγχείρημα «Εἰσαγωγικὸ σημείωμα» τῶν ἀνθολόγων».
.
.
.
Νέα: 13-10-2014. 1994: Διηγήματα μὲ 300 λέξεις! Ὅσο καὶ νὰ φαίνεται ἀπίθανο, πρὶν ἀπὸ τὴν διάδοση τοῦ Διαδικτύου καὶ σὲ μιὰ ἐποχὴ κατὰ τὴν ὁποία ἡ ἔννοια τοῦ πολὺ μικροῦ διηγήματος ὡς ἑνὸς περίπου ξεχωριστοῦ λογοτεχνικοῦ εἴδους δὲν εἶχε ἀκόμη ἐμπεδωθεῖ διεθνῶς, στὴν Ἀθήνα, τὸν Αὔγουστο τοῦ 1994, ἡ δημοσιογράφος Μικέλα Χαρτουλάρη ἐγκαινιάζει στὴν ἐφημερίδα της Τὰ Νέα μιὰ σελίδα σὲ συνέχειες μὲ τὸν τίτλο «Διηγήματα μὲ 300 λέξεις». Ἡ σειρὰ φιλοξένησε εἴκοσι τέσσερις Ἕλληνες συγγραφεῖς μὲ ἰσάριθμα διηγήματα. Ἀπὸ αὐτὰ τὰ εἰκοσιτέσσερα μικρὰ διηγήματα τοῦ 1994, διαλέξαμε σήμερα —εἴκοσι χρόνια μετά— νὰ παρουσιάσουμε τὰ πέντε, μὲ εἰσαγωγὴ τοῦ Γιάννη Πατίλη καὶ μὲ τὴν παρακάτω σειρά:
.
* * *
.
Τὸ πρόγραμμα τῶν ἀναρτήσεων:
Δευτέρα, 13 Ὀκτωβρίου 2014: Γιάννης Πατίλης: «1994: Διηγήματα μὲ 300 λέξεις! Ἕνα πρόδρομο ἐγχείρημα στὸν χῶρο τοῦ μικροῦ διηγήματος».
Παρασκευή, 17 Ὀκτωβρίου 2014: Ἰάκωβος Καμπανέλλης: «Σχεδὸν τέλειο».
Δευτέρα, 20 Ὀκτωβρίου 2014: Πέτρος Τατσόπουλος: «Τὸ πεῖσμα».
Παρασκευή, 24 Ὀκτωβρίου 2014: Θόδωρος Γρηγοριάδης: «Τὸ χαμομήλι τῶν Ἀβδήρων».
Δευτέρα, 27 Ὀκτωβρίου 2014: Ἠλίας Κουτσοῦκος: «Ὑπὲρ πατρίδος».
Παρασκευή, 31 Ὀκτωβρίου 2014: Ἀντώνης Σουρούνης: «Λόλα».
.
.
Νέα: 19-09-2014. Ἕλληνες Συγγραφεῖς στὰ Ἀγγλικά: Ἐννέα ἀκόμη διηγήματα. Μιὰ ἀπὸ τὶς περισσότερο παραμελημένες στῆλες τῆς ἱστοσελίδας μας σ’ αὐτὰ τὰ τέσσερα χρόνια τῆς λειτουργίας του, εἶναι, σίγουρα, μετὰ τὴν στήλη μας «Σύνδεσμοι (Links)», ἡ στήλη μας «Greek Writers in English», ὅπου ἑλληνικὰ διηγήματα ποὺ δημοσιεύτηκαν στὸ ἱστολόγιo παρουσιάζονται μεταφρασμένα στὰ ἀγγλικὰ γιὰ τὸν πιθανὸ ἀγγλόφωνο ἀναγνώστη. Πρόθεσή μας ἤτανε —καὶ παραμένει— ἕνα ἄνοιγμα τῆς σελίδας μας στὸν ἀλλοδαπὸ ἀναγνώστη ποὺ γνωρίζει ἀγγλικά. Αὐτὲς οἱ ἔστω καὶ λίγες μεταφράσεις ἐλπίζουμε ὅτι θὰ μποροῦσαν νὰ τοῦ δώσουν μιὰ μικρὴ γεύση ἀπὸ τὴν ἑλληνικὴ πεζογραφία. Ἡ μεγαλύτερη βέβαια δυσκολία μας εἶναι ὅτι ὑπάρχουν πολὺ λίγες ἕτοιμες (καὶ διαθέσιμες) μεταφράσεις ἑλληνικῶν διηγημάτων, καὶ ἔτσι θὰ πρέπει στὶς περισσότερες περιπτώσεις νὰ ἐπωμίζεται τὴν δαπάνη τῆς μετάφρασης τὸ ἱστολόγιο. Παρόλα αὐτά, καὶ μὲ τὴν βοήθεια τοῦ συνεργάτη μας Βασίλη Μανουσάκη ποὺ ἐπιμελήθηκε τὴν μεταφορὰ τῶν κειμένων στὰ ἀγγλικά, στοὺς δέκα ὑπάρχοντες μεταφρασμένους συγγραφεῖς μας ἔρχονται τώρα νὰ προστεθοῦν ἄλλοι ἐννέα, τῶν ὁποίων τὰ μεταφρασμένα διηγήματα θὰ ἀναρτηθοῦν σταδιακὰ τὶς ἑπόμενες ἑβδομάδες. Πρόκειται γιὰ τὰ παρακάτω κείμενα, ἤδη ἀναρτημένα στὸ ἑλληνικὸ τμῆμα τοῦ ἱστολογίου: Κώστα Βάρναλη «Τὸ κελάηδημα τῆς τσίχλας», Ἀργύρη Χιόνη «Ἡ χαρὰ τῆς γνώσης», Σωτήρη Δημητρίου «Ἄντρας ἀπὸ τὴ Βουλγαρία», Ἀργύρη Ἐφταλιώτη «Ὁ βουβός», Ἐ.Χ. Γονατᾶ «Οἱ ἀγελάδες», Ἀνδρέα Καρκαβίτσα «Ἡ γοργόνα», Ἠλία Κεφάλα «Μεσημέρι στὸν κάμπο», Ἀχιλλέα Κυριακίδη «[Περνάει ὁ καιρός κι ὁ Λάζαρος…]» καὶ Βασίλη Τσιαμπούση «Δευτέρα».
.
.
.
Νέα: 18-08-2014. Ἀφιέρωμα: Λοὺ Μπὶτς ἢ Λογοτεχνία Τσέπης 420 χαρακτήρων! Στὸν Ἀμερικανὸ καλλιτέχνη πολωνικῆς καταγωγῆς Λοὺ Μπίτς καὶ στὸ βιβλίο του 420 χαρακτῆρες ἀφιερώνει τὶς προσεχεῖς ἀναρτήσεις του τὸ ἱστολόγιό μας. Ὅπως καὶ ὁ τίτλος τῆς συλλογῆς του εὔγλωττα δηλώνει, τὰ διηγήματα τοῦ Λοὺ Μπὶτς ἐξαντλοῦνται στοὺς 420 χαρακτῆρες, ὅσους ἀκριβῶς ἐπέτρεπε ἡ παλιὰ πλατφόρμα τοῦ φέισμπουκ στοὺς χρῆστες του – μιὰ καὶ τὸ φέισμπουκ ἦταν ὁ τόπος τῆς πρώτης δημοσίευσής τους... Δὲν εἶναι ἡ πρώτη φορὰ ποὺ τὸ μέσο ἐπιβάλλει στὸν συγγραφέα τὸ μέγεθος τῆς ἀφηγηματικῆς φόρμας, μαζὶ μὲ ὅλες τὶς ἀπαραίτητες διευθετήσεις ποὺ συνεπάγεται καὶ στὴν ὀργάνωση τοῦ περιεχομένου. Ἀπὸ τὶς σελίδες μας εἴχαμε ἤδη παρουσιάσει τὸν Γερμανὸ «σπαρτιάτη» τοῦ εἴδους Φλόριαν Μάιμπεργκ, ἀσκητὴ τῶν 140 χαρακτήρων – τοῦ ὁρίου τῶν λέξεων ποὺ ἐπιβάλλει ἕνα ἄλλο δημοφιλὲς μέσο ἐπικοινωνίας, τὸ τουίτερ. Ἀναλογιζόμενος τὶς πιθανὲς ἐπιπτώσεις τῶν περιορισμῶν ποὺ θέτει τὸ μέσο στὴν ποιότητα τῶν κειμένων, ὁ συνεργάτης μας πεζογράφος Γιάννης Παλαβός, ποὺ ἐπέλεξε τὰ κείμενα καὶ φιλοτέχνησε τὶς μεταφράσεις, σημειώνει στὸ κείμενο-κατακλείδα τοῦ ἀφιερώματος: «Λαμβάνοντας ὑπόψη τὰ παραπάνω, θὰ μποροῦσε ἴσως ὁ ἀναγνώστης ἢ ὁ διηγηματογράφος ποὺ ἀντιμετωπίζει ἐπιφυλακτικὰ τὶς νέες τεχνολογίες καὶ τὶς συνθῆκες ποὺ αὐτὲς διαμορφώνουν γιὰ τὴ συγγραφή, νὰ ἀναρωτηθεῖ ἂν εἶναι δυνατὸν νὰ γραφτοῦν ἀξιόλογα διηγήματα στὸ νέο ψηφιακὸ περιβάλλον. Ἡ ἀπάντηση εἶναι ἀσφαλῶς καταφατική. Οἱ περιορισμοὶ ποὺ τίθενται ἀπὸ τὰ νέα μέσα μποροῦν στὰ χέρια ἱκανῶν πεζογράφων ἢ ποιητῶν νὰ ἀναδειχθοῦν σὲ ἀφετηρία παραγωγῆς καθόλα ἀξιανάγνωστων ἔργων.» Γιὰ τὸν κριτικό Σκὸτ Μπράντφιλντ, τοῦ ὁποίου δημοσιεύουμε εἰσαγωγικῶς τὴν ἀποτίμηση τοῦ ἐγχειρήματος, ὁ ἀπόηχος τῶν διηγημάτων τοῦ Μπὶτς εἶναι ἀντιστρόφως ἀνάλογος τῆς συντομίας τους, δείχνοντας ὅτι ἔχουμε νὰ κάνουμε μὲ συγγραφέα ποὺ διαθέτει συγκροτημένη ἄποψη γιὰ τὸ λογοτεχνικὸ εἶδος ποὺ ἀσκεῖ, καὶ τοῦ ὁποίου «ὁ ἑτερογενὴς κόσμος τῶν μικροσκοπικῶν διηγημάτων εἶναι ἕνας κόσμος εὐρύς, [...] μιὰ καλοσχεδιασμένη ἀλληλουχία πειραμάτων πάνω στὴ σμίκρυνση».
.
* * *
.
Τὸ πρόγραμμα τῶν ἀναρτήσεων:
Δευτέρα, 18 Αὐγούστου 2014: Σκὸτ Μπράντφιλντ: «Ὁ συγγραφέας τοῦ Φέισμπουκ».
Παρασκευή, 22 Αὐγούστου 2014: Λοὺ Μπίτς: «ΒΡΙΣΚΟΜΑΣΤΕ σὲ μιὰ πλαγιὰ μὲ θέα στὸν καταυλισμό τους...».
Δευτέρα, 25 Αὐγούστου 2014: Λοὺ Μπίτς: «ΑΝΟΙΓΩ μιὰ κονσέρβα τόνο...».
Παρασκευή, 29 Αὐγούστου 2014: Λοὺ Μπίτς: «Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ, ποὺ φιλήσυχα περιπλανιόταν...».
Δευτέρα, 01 Σεπτεμβρίου 2014: Λοὺ Μπίτς: «ΗΜΟΥΝ ΝΕΟΣΥΛΛΕΚΤΟΣ καὶ φοβισμένος...».
Παρασκευή, 05 Σεπτεμβρίου 2014: Λοὺ Μπίτς: «ΔΙΑΒΑΣΑ κάπου ὅτι ὁ Χίτλερ ἀγαποῦσε τοὺς σκύλους...».
Δευτέρα, 08 Σεπτεμβρίου 2014: Λοὺ Μπίτς: «Ο ΣΕΡΙΦΗΣ τῆς κομητείας μας...».
Τετάρτη, 10 Σεπτεμβρίου 2014: Λοὺ Μπίτς: «Ἦρθε ἀπὸ τὸ Φέιμπουκ» (Συνέντευξη στὸ συγγραφέα Ντέιβιντ Ἄμπραμς γιὰ τοὺς 420 χαρακτῆρες).
Παρασκευή, 12 Σεπτεμβρίου 2014: Γιάννης Παλαβός: «Μιὰ σύντομη ἀποτίμηση τοῦ ἐγχειρήματος».
.
10-06-2014. Δραματοποίηση σὲ μπονζάι τοῦ Κ. Παλαιολόγου! Μιὰ νέα δραματοποίηση μπονζάι προστίθεται στὴ συλλογή μας, αὐτὴ τὴ φορὰ ἀπὸ ἑλληνικὰ χέρια. Γιὰ τὴν ἀκρίβεια πρόκειται γιὰ τὴν πρώτη δραματοποίηση διηγηματός μας ἀπὸ Ἕλληνες. «Τυχερὸ» ἦταν τὸ πεζὸ τοῦ συνεργάτη μας Κωνσταντίνου Παλαιολόγου «Ἐπαγγελματικὸς προσανατολισμός». Ἡ μικροῦ μήκους ταινία, μὲ τίτλο «Λώλα… νὰ ἕνας κάδος» (μὲ τὸ ἀπαραίτητο «Β α σ α ν ί ζ ο μ α ι…» στὸ φόντο), ἔγινε ὡς ἐργασία ἀπὸ σπουδαστὲς Σχολῆς Κινηματογράφου. Γιὰ νὰ συμπλεύσουμε μὲ τὸ φύλο τῆς πρωταγωνίστριας τῆς ταινίας, ἀλλάξαμε τὸ φύλο τοῦ πρωταγωνιστῆ στὸ μπονζάι τοῦ Κ. Παλαιολόγου! (Διαβάστε τὸ μπονζάι καὶ δεῖτε τὸ βίντεο ἐδῶ.) Περισότερα στοιχεῖα γιὰ τὸ ταινιάκι (μιὰ κατ’ οὐσίαν γυναικεία παραγωγή): Ἄστεγη: Μαριάννα Μητροπούλου * Σενάριο-Σκηνοθεσία: Ἀγγελικὴ Σπηλιωτοπούλου * Dop κάμερα: Ἑλένη Καρμίρη * Ἐνδυματολόγος-Σκηνογράφος: Εὔα Γαϊτανίδου * Ἐκτέλεση παραγωγῆς: NoisystampProductions.
.
.
.
22-12-2013. Χρόνια Πολλὰ καὶ Καλὴ Χρονιά μὲ τὸν Μανουὲλ Ἐσπάδα (στὰ κοντομάνικα)! Ἑνάμιση μήνα μετὰ τὸν Ἄνχελ Ὀλγόσο τὸ ἱστολόγιό μας παρουσιάζει ἕναν ἀκόμη νέο ἰσπανὸ μικροδιηγηματογράφο, τὸν Μανουὲλ Ἐσπάδα, τοῦ ὁποίου τὸ βιβλίο Zoom (2011) ἔκανε ἰδιαίτερα καλὴ ἐντύπωση, καὶ ἀπὸ τὸ ὁποῖο μεταφράζονται ὅλα τὰ πεζὰ τοῦ ἀφιερώματός μας. Τὴν ἐπιλογή, τὴν μετάφρασή τους ἀπὸ τὰ ἰσπανικὰ καθὼς καὶ μιὰ συνέντευξη μὲ τὸν συγγραφέα ἔκανε ἡ συνεργάτιδά μας Δανάη Ταχταρᾶ. Ὅπως σημειώνει στὴν εἰσαγωγή της ἡ μεταφράστρια «ὁ τίτλος τοῦ βιβλίου δηλώνει ξεκάθαρα τὶς προθέσεις τοῦ συγγραφέα καὶ τὴ φύση τοῦ μικροδιηγήματος». Μὲ μιὰ μεταφορὰ ἀπὸ τὴν τέχνη τῆς φωτογραφίας, μὲ τὴν ὁποία ὁ ἰσπανὸς συγγραφέας ἀσχολήθηκε καὶ ὡς φωτογράφος, ὁ Ἐσπάδα παραλληλίζει τὴν ἑστίαση ζοὺμ τῆς φωτογραφικῆς μηχανῆς μὲ τὴν κοντινὴ ἑστίαση τῶν γεγονότων ποὺ ἐπιχειρεῖται πόλυ συχνὰ μὲ τὸ εἶδος τοῦ μικροδιηγήματος στὶς ἀφηγήσεις. Ὅπως σημειώνει ὁ συγγραφέας στὴ συνέντευξή του ποὺ μᾶς ἔδωσε «Τὸ μικροδιήγημα ἀντιστοιχεῖ στὴ φωτογραφία μάκρο (macro), καὶ κατὰ ἕνα παράδοξο τρόπο, ἡ φωτογραφία μάκρο εἶναι ἐκείνη ποὺ τραβιέται ἀπὸ πολὺ κοντά, ἀκριβῶς τὸ ἀντίθετο ἀπὸ τὴ φωτογραφία μὲ εὐρυγώνιο φακό, ὅπου βγαίνουν ὅλα. Ἡ φωτογραφία μὲ εὐρυγώνιο φακὸ θὰ ἦταν τὸ μυθιστόρημα, καὶ ἡ μάκρο τὸ μικροδιήγημα.»
.
♥ ♥ ♥
.
Τὸ πρόγραμμα τῶν ἀναρτήσεων:
Κυριακή, 22 Δεκεμβρίου 2013: Δανάη Ταχταρᾶ: «Μανουὲλ Ἐσπάδα».
Τετάρτη, 25 Δεκεμβρίου 2013: Μανουὲλ Ἐσπάδα: «Ζούμ».
Παρασκευή, 27 Δεκεμβρίου 2013: Μανουὲλ Ἐσπάδα: «Δυξεσλία».
Δευτέρα, 30 Δεκεμβρίου 2013: Μανουὲλ Ἐσπάδα: «Ἡ ἀγάπη καὶ τὸ σέξ».
Παρασκευή, 3 Ἰανουαρίου 2014: Μανουὲλ Ἐσπάδα: «Τὸ μυστικό».
Δευτέρα, 6 Ἰανουαρίου 2014: Μανουὲλ Ἐσπάδα: «Γενεαλογικὸ Δέντρο».
Παρασκευή, 10 Ἰανουαρίου 2014: Μανουὲλ Ἐσπάδα: «Μιὰ συνέντευξη στὴ Δανάη Ταχταρᾶ γιὰ τὸ ἱστολόγιο Πλανόδιον-Ἱστορίες Μπονζάι».
.
Εἰκόνα: Ἀπὸ τὶς φωτογραφίες ποὺ διέθεσε ὁ Μανουὲλ Ἐσπάδα στὸ ἱστολόγιό μας
.
.
.
21-10-2013. Ὀκτώβρης μὲ τὸν Ἄνχελ Ὀλγόσο! Πλούσιος ὁ ἀμητὸς ἀπὸ τὸ ἰσπανόγραπτο μικρὸ διήγημα στὸ ἱστολόγιό μας! Ἴδιον φαίνεται τῆς λογοτεχνικῆς παράδοσης αὐτῆς τῆς σπουδαίας γλώσσας μὲ τὶς πολυποίκιλες ἐθνολογικὲς καὶ πολιτισμικὲς καταβολές, ἡ μικρὴ πεζογραφικὴ φόρμα μοιάζει νὰ λειτουργεῖ —σὲ συνθῆκες παγκοσμιοποίησης— καὶ ὡς συνδετικὸς ἱστὸς μεταξύ τους. Τέταρτο καὶ τὸ παρὸν ἀφιέρωμα σὲ ἰσπανόφωνο συγγραφέα (ἐνῶ ἑτοιμάζεται καὶ πέμπτο στὸν Μανουὲλ Ἐσπάδα ἀπὸ τὴν Δανάη Ταχταρᾶ), μετὰ τὸν Φερνάντο Ἰβασάκι, τὸν Χουὰν Ἐδουάρδο Θούνιγα, τὸν Μάριο Μπενεδέτι. Δεύτερο, μετὰ τὴν δουλειά της στὸν Ουρουγουανὸ συγγραφέα Μπενεδέτι, καὶ τῆς συνεργάτιδάς μας στὴν Γρανάδα Νάνσυς Ἀγγελῆ. Κάτοικος τώρα καὶ κάποια χρόνια τῆς Ἰσπανίας ἡ Νάνσυ Ἀγγελῆ καλλιεργεῖ μὲ ἐξαιρετικὴ εὐσυνειδησία καὶ ὡς ἔργον ζωῆς τὴν μετάφραση λογοτεχνικῶν ἔργων ἀπὸ τὰ ἑλληνικὰ στὰ ἰσπανικὰ καὶ ἀντίστροφα. Ὁ συγγραφέας ποὺ μᾶς προτείνει τώρα μὲ τὴν ἐργασία της εἶναι ὁ Ἄνχελ Ὀλγόσο, μιὰ ἐξαιρετικὴ παρουσία στὸν χῶρο τοῦ μικροῦ διηγήματος, τοῦ μικροδιηγήματος καλύτερα γιὰ τὴν περιπτωσή του, καὶ εἰδικότερα τοῦ εἴδους τοῦ φανταστικοῦ, στὰ πολλὰ ὑποείδη τοῦ ὁποίου διαπρέπει ἀπὸ πολλὰ χρόνια τώρα. Ἀπὸ τὸν Ὀλγόσο, τὸν ὁποῖο ἡ συνεργάτιδά μας συνάντησε τὸν Μάρτιο στὸ βιβλιοπωλεῖο Nueva Gala τῆς Γρανάδας γιὰ τὴν παρουσίαση τοῦ βιβλίου του las Frutas de la Luna, πῆρε καὶ μιὰ συνέντευξη γιὰ τὸ ἱστολογιό μας στὴν ὁποία ὁ γραναδίνος συγγραφέας μιλάει ἐκτενῶς γιὰ τὶς λογοτεχνικές του καταβολὲς καὶ ὑπερασπίζεται μὲ πάθος, καὶ σὲ εὐθεία ἀντιδιαστολὴ μὲ τὴν μεγάλη φόρμα τοῦ μυθιστορήματος, τὸ πεζογραφικὸ εἶδος ποὺ ὑπηρετεῖ.
.
* * *
.
Τὸ πρόγραμμα τῶν ἀναρτήσεων:
Δευτέρα, 21 Ὀκτωβρίου 2013: Νάνσυ Ἀγγελῆ: «“Ὁ μυστηριώδης κύριος Ὀλγόσο”: Καταβολὲς καὶ ἐπιρροές».
Τετάρτη, 23 Ὀκτωβρίου 2013: Ἄνχελ Ὀλγόσο: «Ἡ ἐργασία».
Παρασκευή, 25 Ὀκτωβρίου 2013: Ἄνχελ Ὀλγόσο: «Μιὰ μέρα στὴν ἐξοχή».
Δευτέρα, 28 Ὀκτωβρίου 2013: Ἄνχελ Ὀλγόσο: «Πύλη στὴν αὐλὴ τῶν θαυμάτων».
Τετάρτη, 30 Ὀκτωβρίου 2013: Ἄνχελ Ὀλγόσο: «Ἡ διάφανη γυναίκα».
Παρασκευή, 1 Νοεμβρίου 2013: Ἄνχελ Ὀλγόσο: «Ἀνεβαίνοντας κάτω».
Δευτέρα, 4 Νοεμβρίου 2013: Ἄνχελ Ὀλγόσο: «Χέρια ποὺ βλέπουν».
Παρασκευή, 8 Νοεμβρίου 2013: Ἄνχελ Ὀλγόσο: Μιὰ συνέντευξη στὴ Νάνσυ Ἀγγελῆ γιὰ τὸ ἱστολόγιο «Πλανόδιον-Ἱστορίες Μπονζάι».
.
Ἡ Νάνσυ Ἀγγελῆ καὶ ὁ Ἄνχελ Ὀλγόσο. Βιβλιοπωλεῖο Nueva Gala, Γρανάδα. Μάρτιος 2013. (Φωτογραφία: José Guerrero.)
.
.
17-10-2013. Μεταφράσεις ἀπὸ τὰ καταλανικά! Μιὰ νέα γλώσσα —ἡ δέκατη τρίτη— προστίθεται ἀπὸ σήμερα στὸ ἱστολογιό μας: τὰ καταλανικά! Μὲ 9 ἑκατομμύρια περίπου φυσικοὺς ὁμιλητὲς τὰ καταλανικὰ εἶναι ἡ δεσπόζουσα γλώσσα τῆς Καταλωνίας καὶ γενικότερα τῆς βορειοανατολικῆς πλευρᾶς τῆς Ἰβηρικῆς χερσονήσου μὲ ἀξιόλογη λογοτεχνία ποὺ ἀνάγεται στὸν 12ο αἰώνα καὶ μετὰ τὴν ἀποκατάσταση τῆς δημοκρατίας στὴν Ἰσπανία τὸ 1978, καὶ τὴν ἀναγνώριση τῆς καταλανικῆς ὡς ἐπίσημης γλώσσας στὴν περιοχή, γνωρίζει μιὰ νέα ἀκμή. Πιὸ γνωστὸς συγγραφέας της ὁ ποιητὴς Σαλβατὸρ Ἐσπριού (1913-1985), ὑποψήφιος γιὰ τὸ νόμπελ λογοτεχνίας τὸ 1971. Πρῶτος Καταλανὸς συγγραφέας ποὺ μεταφράζεται στὸ ἱστολόγιό μας εἶναι ὁ Σέρζι Πάμιες (Sergi Pàmies), τρία διηγήματα τοῦ ὁποίου μᾶς παραχώρησε ὁ τακτικὸς συνεργάτης μας Κωνσταντίνος Παλαιολόγος σὲ μετάφραση τοῦ ἴδιου καὶ τοῦ Εὐρυβιάδη Σοφοῦ. Σήμερα δημοσιεύουμε τὸ πρῶτο ἀπὸ αὐτά, τοὺς «Ἐθελοντές».
.
.
.
.
19-09-2013. Καλὸ Φθινόπωρο μὲ τὸν Ἀλμπέρτο Νάρ! Σὲ ποιόν ἀνήκει ἡ πόλη τῆς Θεσσαλονίκης; Ὄχι μόνον στὸν Γιῶργο Ἰωάννου καὶ τὸν Νίκο Γαβριὴλ Πεντζίκη… Σίγουρα σὲ ὅσες ψυχὲς τὴν ἀγάπησαν καὶ τὴν ἀγαποῦν, ἂν καὶ κάποιες φορὲς μισήθηκαν ἀμοιβαῖα! Ὁ Ἀλμπέρτος Νάρ, ὅμως, γιὸς σεφαραδιτῶν Ἑβραίων ἐπιζώντων τοῦ ὁλοκαυτώματος, ὑπῆρξε πρόσωπο ποὺ ἀκτινοβολοῦσε τρυφερότητα καὶ ἀγάπη πρὸς ὅλους. Μέλος τῆς Ἰσραηλιτικῆς Κοινότητας Θεσσαλονίκης, ὑπῆρξε μιὰ ξεχωριστὴ φυσιογνωμία τῆς σύγχρονης πόλης, πολύτιμος συντηρητὴς τῆς μνήμης της καί, ταυτόχρονα, ἀξιόλογος πεζογράφος τῆς ἑλληνικῆς γλώσσας. Τὸν ἄνθρωπο καὶ τὸ ἔργο του σκιαγραφοῦν, στὸ ἀφιέρωμά μας, μὲ γνώση καὶ ἀγάπη δύο σημαντικοὶ πεζογράφοι συμπολίτες του, ὁ Τάσος Καλούτσας καὶ ὁ Περικλῆς Σφυρίδης, ἐνῶ ἀνθολογοῦνται τρία διηγήματά του – ἀντίδοτο στὸ νεοναζιστικὸ δηλητήριο τῶν ἡμερῶν μας.
Ἰδιαίτερες εὐχαριστίες στὸν Λέοντα Νάρ, γιὸ τοῦ Ἀλμπέρτου Νάρ, γιὰ τὴν συμπαράσταση στὸ ἀφιέρωμά μας μὲ σειρὰ ἀνέκδοτων φωτογραφιῶν τοῦ πατέρα του μπροστὰ σὲ σημαντικὰ ἱστορικὰ μνημεῖα τῆς Θεσσαλονίκης.
.
* * *
.
Τὸ πρόγραμμα τῶν ἀναρτήσεων:
Παρασκευή, 20 Σεπτεμβρίου 2013: Τάσος Καλούτσας: «“Σὰρξ ἐκ σαρκὸς τῆς γενέθλιας πόλεως…”».
Δευτέρα, 23 Σεπτεμβρίου 2013: Ἀλμπέρτος Νάρ: «Σαλονικάϊ, δηλαδή Σαλονικιός».
Παρασκευή, 27 Σεπτεμβρίου 2013: Ἀλμπέρτος Νάρ: «Ἡ πόλη μου οἱ ρίζες μου».
Δευτέρα, 30 Σεπτεμβρίου 2012: Ἀλμπέρτος Νάρ: «Κατὰ συνθήκην».
Παρασκευή, 4 Ὀκτωβρίου 2013: Περικλῆς Σφυρίδης: «Στὴ μνήμη τοῦ Ἀλμπέρτου Νὰρ καὶ τοῦ ἄλλου Ἀλμπέρτου».
.
.
16-07-2013. Καλὸ Ὑπόλοιπο Καλοκαίρι μὲ 18+ Ἐρωτικὰ Μικροδιηγήματα! Μιὰ ἀπὸ τὶς εὐτυχέστερες συναντήσεις τοῦ ἱστολογίου μας ἦταν αὐτὴ μὲ τὸν Κωνσταντῖνο Παλαιολόγο. Ὄχι (σὲ κάποιο μας ἐνύπνιο) μὲ ἐκεῖνον τὸν ξακουστὸ παλαιὸ ποὺ ἔπεσε ξιφήρης ὑπερασπιζόμενος μιὰ νοερὴ ρωμαϊκὴ οἰκουμένη. Ἂν κι ὁ «μακροσκελὴς» φίλος μας μιὰ οἰκουμένη ὑπερασπίζεται κι αὐτὸς μὲ ἀκατάβλητη ζωτικότητα: τὴν ἀπέραντη ἐπικράτεια τοῦ ἰσπανόφωνου καὶ ἰσπανόγραπτου λογοτεχνικοῦ πολιτισμοῦ. Ἐξαιρετικὸς ἰσπανιστὴς μὲ πλούσιο μεταφραστικὸ ἔργο, ὁ δικός μας Κωνσταντῖνος Παλαιολόγος ἀγκάλιασε εὐθὺς ἐξαρχῆς μὲ θέρμη τὸ ἐγχείρημα τῶν λογοτεχνικῶν «μπονζάι», τῆς ὀργανικῆς μικρῆς ἀφηγηματικῆς φόρμας ποὺ πρωτοπορώντας εἰσηγήθηκε μὲ συστηματικότητα στὴ χώρα μας τὸ ἱστολόγιό μας. Καὶ τώρα, στὸ φετινὸ Καλοκαίρι, ἔρχεται, ὡς ἐπιμελητής, νὰ προσφέρει στοὺς ἀναγνῶστες μας μιὰ ἀνθολογία ἰσπανικοῦ ἐρωτικοῦ μικροδιηγήματος, τὰ 18+ Minicuentos eroticos. Ἡ μετάφρασή τους, ἔργο συλλογικό, εἶναι προϊὸν τοῦ ἐργαστηρίου μετάφρασης μικροδιηγημάτων ἀπὸ τὰ ἰσπανικὰ στὰ ἑλληνικὰ ὅπου δίδαξε ὁ Κ.Π. στὸ πλαίσιο τοῦ Ἐργαστηρίου Λογοτεχνικῆς Μετάφρασης τοῦ Κέντρου Ἰσπανικῆς, Πορτογαλικῆς καὶ Καταλανικῆς γλώσσας ABANICO. Στὸ ἐργαστήριο συμμετεῖχαν οἱ σπουδαστές: Ἑλένη Βότση, Χρυσάνθη Γιαννιά, Βαγγέλης Καμπούνιας, Eduardo Lucena, Μαρία Μελαδάκη, Ἑλένη Παλαιολόγου, Ἀγγελικὴ Παλασοπούλου. Τὴν συλλογὴ ὁ συνεργάτης μας προσφέρει στοὺς ἀναγνῶστες τοῦ ἱστολογίου ποὺ μποροῦν νὰ τὴν διαβάσουν ὁλόκληρη ἢ καὶ νὰ τὴν ἀποθηκεύσουν ἀπὸ ἐδῶ.
Στὴν παρακάτω φωτογραφία ὁ Κωνσταντῖνος Παλαιολόγος (στὸ κέντρο) μὲ τοὺς μαθητές του, στὴν παρουσίαση σὲ συλλογικὴ μετάφραση τῆς ἀνθολογίας ἰσπανόφωνου μικροδιηγήματος Mini71Cuentos (ἐκδ. Μιχάλη Σιδέρη, Ἀθήνα, 2012), στὶς 14 Δεκεμβρίου 2012.
.
.
♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥
.
.
.
06-03-2013. Ἀνοιξιάτικο ἀφιέρωμα στὸν Λουίτζι Μαλέρμπα. Ἕνα ἀφιέρωμα στὸν πολυτάλαντο ἰταλὸ συγγραφέα Λουίτζι Μαλέρμπα (1927-2008) παρουσιάζει ἀπὸ σήμερα τὸ ἱστολόγιό μας. Πνεῦμα ἀνήσυχο, παιγνιῶδες καὶ εἰρωνικὸ ὁ Μαλέρμπα συνδέθηκε ὡς συνιδρυτὴς —μὲ τὸν Οὐμπέρτο Ἔκο, τὸν Ἐντοάρντο Σανγκουινέτι, τόν Νάννι Μπαλεστρίνι κ.ἄ— μὲ τὸ κίνημα τῆς Νέας Πρωτοπορίας (Gruppo ’63) ποὺ ἀντιτιθέμενο στὴν αἰσθητικὴ τῆς οἰκειότητας ἦρθε νὰ πειραματιστεῖ μὲ τὴ γλώσσα μέσῳ τῆς παρωδίας καὶ τῶν λεκτικῶν παιγνίων. Ἡ σειρὰ τῶν διηγημάτων ποὺ δημοσιεύουμε προέρχονται ἀπὸ τὴν πιὸ πρόσφατη παραγωγή του καὶ μᾶς δείχνουν ἕναν συγγραφέα γεμάτο ἀνθρωπιὰ καὶ ἐμπιστοσύνη στὸ ἀπροσδόκητο θαυμάσιο. Τὴν κατατοπιστικὴ εἰσαγωγὴ στὸ ἔργο του καὶ τὶς μεταφράσεις τῶν πεζῶν του φιλοτέχνησε ἡ συνεργάτιδά μας Ἀντωνία Πασχαλίδου, γνωστὴ στὸ ἱστολόγιό μας ἀπὸ τὴν παρουσίαση τῶν ἐξαιρετικῶν διηγημάτων τοῦ Ντίνο Μπουτζάτι.
.
* * *
.
Τὸ πρόγραμμα τῶν ἀναρτήσεων:
Τετάρτη, 6 Μαρτίου 2013: Ἀντωνία Πασχαλίδου: «Λουίτζι Μαλέρμπα. Εἰσαγωγικὸ σημείωμα γιὰ τὴν ζωὴ καὶ τὸ ἔργο του».
Δευτέρα, 11 Μαρτίου 2013: Λουίτζι Μαλέρμπα: «Ἡ σκιὰ μὲ μορφὴ ἀλόγου».
Παρασκευή, 15 Μαρτίου 2013: Λουίτζι Μαλέρμπα: «Ἡ τρύπα στὴ στέγη».
Τετάρτη, 20 Μαρτίου 2013: Λουίτζι Μαλέρμπα: «Ἡ γουρούνα».
Παρασκευή, 22 Μαρτίου 2013: Λουίτζι Μαλέρμπα: «Τὸ διπλὸ φεγγάρι».
.
.
02-09-2012. Καλὸ Φθινόπωρο μὲ τὸν Μάριο Μπενεδέτι! Τὸ Ἱστολόγιο «Ἱστορίες Μπονζάι» εὔχεται στοὺς ἀναγνῶστες του Καλὸ Φθινόπωρο! Ἀπὸ αὔριο Δευτέρα παρουσιάζει σὲ ἕξι συνέχειες τὸν σπουδαῖο Οὐρουγουανὸ πεζογράφο Μάριο Μπενεδέτι (Mario Benedetti, 1920-2009) τοῦ ὁποίου πέντε διηγήματα μετέφρασε γιὰ τὸ ἱστολόγιό μας ἡ συνεργάτις μας Νάνσυ Ἀγγελῆ (δεῖτε τὸ διήγημά της «Ἡ φωτογραφία» ἐδῶ) ἡ ὁποία συνέθεσε καὶ μιὰ κατατοπιστικὴ εἰσαγωγὴ γιὰ τὴ ζωὴ καὶ τὸ ἔργο του.
***
Τὸ πρόγραμμα τῶν ἀναρτήσεων:
Δευτέρα, 3 Σεπτεμβρίου 2012: Νάνσυ Ἀγγελῆ: «Μάριο Μπενεδέτι (1920-2009)».
Παρασκευή, 7 Σεπτεμβρίου 2012: Μάριο Μπενεδέτι: «Ἡ ἀγάπη τους δὲν ἦταν ἁπλὸ πράγμα».
Δευτέρα, 10 Σεπτεμβρίου 2012: Μάριο Μπενεδέτι: «Ὁ ἄνθρωπος ποὺ ἔμαθε νὰ γαβγίζει».
Παρασκευή, 14 Σεπτεμβρίου 2012: Μάριο Μπενεδέτι: «Τὸ ἄλλο Ἐγώ».
Δευτέρα, 17 Σεπτεμβρίου 2012: Μάριο Μπενεδέτι: «Ὀνειρεύτηκε ὅτι ἦταν κρατούμενος».
Παρασκευή, 21 Σεπτεμβρίου 2012: Μάριο Μπενεδέτι: «Καθαρὴ ἀφηρημάδα».
08-07-2012. Καλὸ Καλοκαίρι – Καλὲς Διακοπές! Τὸ Ἱστολόγιο «Ἱστορίες Μπονζάι» εὔχεται στοὺς ἀναγνῶστες του Καλὸ Καλοκαίρι καὶ Καλὲς Διακοπές! Ταυτόχρονα, μετὰ ἀπὸ δύο καὶ πλέον χρόνια συνεχῶν ἀναρτήσεων, τὸ Ἱστολόγιό μας ξεκινᾶ καὶ τὶς δικές του διακοπές! Θὰ ἐπανέλθουμε, λοιπόν, μὲ νέες ἀναρτήσεις ἀπὸ τὸν Σεπτέμβριο. Ἀλλὰ ἡ ἱστοσελίδα δὲν θὰ μείνει διόλου ἁδρανής! Τὸ ἐγγυᾶται ὁ πλοῦτος τῆς συγκομισθείσας συστηματικῆς ἐργασίας. Ἔτσι ὁ ἀναγνώστης τοῦ ἱστολογίου, τόσο ὁ παλιὸς ὅσο καὶ ὁ νεότερος, θὰ ἔχει, κάθε στιγμὴ τῆς ἡμέρας ἢ τῆς νύχτας, τὴν εὐκαιρία νὰ ἀναδιφήσει —εἴτε ἀνακαλύπτοντας καὶ διαβάζοντας γιὰ πρώτη φορὰ εἴτε ξαναδιαβάζοντας— τὴν πλούσια ὕλη του: τὰ 354 διηγήματά του ἀπὸ δώδεκα διαφορετικὲς γλῶσσες· τὰ 31 κείμενά του ἀναφορᾶς στὸ διήγημα καὶ τοὺς συγγραφεῖς του· τὰ 8 του ἀφιερώματα· τὶς 9 δραματοποιήσεις διηγημάτων· τὶς 6 ἀναγνώσεις πεζῶν ἀπὸ τοὺς ἴδιους τοὺς συγγραφεῖς τους. Καί, βέβαια, νὰ ἀπολαύσει ἢ καὶ νὰ μελετήσει τὸ μικρὸ διήγημα μέσα ἀπὸ τὶς 27 θεματικὲς καὶ τὶς 20 τροπικὲς ἀνθολογίες ποὺ συγκροτοῦν οἱ ἑνότητες «Θέματα» καὶ «Τρόποι» στὴν ἀριστερὴ στήλη τοῦ ἱστολογίου μας! Μὲ λίγες λέξεις θὰ ἔχει στὴ διάθεσή του: ἕνα Δίμηνο Ἀνοιχτὸ Θερινὸ Ἀναγνωστήριο γιὰ ὅλους!
28-03-2012. Τετάρτη. Ἀφιέρωμα στὸν Χουὰν Ἐδουάρδο Θούνιγα. Δὲν εἶναι ἄγνωστος στὸ ἱστολόγιό μας ὁ Ἰσπανὸς πεζογράφος. Πρὶν ἕνα χρόνο δημοσιεύαμε τὸ μικρὸ πεζό του «Τὸ μυστικό» («El secreto»), μὲ τὸν σκοτεινό του ἐρωτισμό, σὲ μετάφραση τοῦ τακτικοῦ συνεργάτη μας Κωνσταντίνου Παλαιολόγου. Τώρα, ἕνας νέος συνεργάτης μας ἀπὸ τὴν Κέρκυρα, ὁ Τάσος Ψάρρης, συγγραφέας καὶ αὐτὸς πεζῶν σὲ μικρὴ φόρμα καὶ μεταφραστὴς στὸ ἐπάγγελμα, ἔρχεται νὰ μᾶς τὸν γνωρίσει καλύτερα μέσα ἀπὸ μεταφράσεις τριῶν διηγημάτων του μὲ θέμα τὸν Ἰσπανικὸ Ἐμφύλιο, τὴν εἰσαγωγή στὸ ἔργο του καὶ μιὰ συνέντευξή του στὴν ἐφημερίδα ABC.
* * *
Τὸ πρόγραμμα τῶν ἀναρτήσεων:
Τετάρτη, 28 Μαρτίου 2012: Τάσος Ψάρρης: «“Ἡ ἀναζήτηση ἑνὸς ἄλλου ἀνθρώπου”: Ὁ Χουὰν Ἐδουάρδο Θούνιγα καὶ ἡ τριλογία τῆς Μαδρίτης».
Παρασκευή, 30 Μαρτίου 2012: Χουὰν Ἐδουάρδο Θούνιγα: «Παράθυρα τῶν τελευταίων στιγμῶν».
Δευτέρα, 2 Ἀπριλίου 2012: Χουὰν Ἐδουάρδο Θούνιγα: «Νυχτερινὴ περίπολος».
Τετάρτη, 4 Ἀπριλίου 2012: Χουὰν Ἐδουάρδο Θούνιγα: «Ἡ διδασκαλία».
Παρασκευή, 6 Ἀπριλίου 2012: Χουὰν Ἐδουάρδο Θούνιγα: «Συνέντευξη στὴν ἐφημερίδα ABC».
26-03-2012. Δευτέρα. Νέα σελίδα: Ἀφιερώματα. Ἀπὸ σήμερα ὁ ἀναγνώστης τοῦ ἱστολογίου μας θὰ μπορεῖ πιὸ εὔκολα νὰ ἀναζητᾶ καὶ νὰ βρίσκει τὰ μικρά μας ἀφιερώματα σὲ συγγραφεῖς ἀπὸ μιὰ νέα σελίδα μὲ τὸν τίτλο «Ἀφιερώματα» ποὺ ἀνοίξαμε στὴν ἀριστερὴ στήλη τῆς ἱστοσελίδας μας, ἀνάμεσα στὰ «Ἅπαντα» καὶ τὶς «Ἀναγνώσεις». Στὰ ἑπτὰ μέχρι τώρα ἀφιερώματα ποὺ ἔχουμε πραγματοποιήσει, εἶναι σχεδὸν ἕτοιμα καὶ θὰ προστεθοῦν μέσα στὴν χρονιὰ ἄλλα τέσσερα: τοῦ Αὐστριακοῦ πεζογράφου Peter Altenberg (ἐπιμ. Συμεὼν Σταμπουλοῦ), τοῦ Οὐρουγουανοῦ Mario Benedetti (ἐπιμ. Νάνσυ Ἀγγελῆ), τοῦ Ἰταλοῦ Luigi Malerba (ἐπιμ. Ἀντωνία Πασχαλίδου) καὶ τοῦ Μαδριλένου Juan Eduardo Zúñiga (ἐπιμ. Τάσος Ψάρρης).
31-01-2012. Τρίτη. Ἀφιέρωμα στὸν Τόμας Μπέρνχαρντ. Πρῶτο μικρὸ ἀφιέρωμα τοῦ ἱστολογίου μας γιὰ τὸ 2012 στὸν «ἀρνησιπάτριδα» αὐστριακὸ συγγραφέα Τόμας Μπέρνχαντ (Thomas Bernhard, 1931-1989). Ὅσο καὶ ἂν εὔκολα θὰ ἀπέδιδε κανεὶς τὴν βαθειὰ καὶ βίαιη ἐχθροπάθεια τοῦ Μπέρνχαρντ πρὸς τοὺς θεσμοὺς τῆς πατρίδας του στὴν ἀπόρριψή του ὡς παιδὶ ἀπὸ τὸν πατέρα του, δὲν μπορεῖ νὰ μὴν σημειώσει τὴν ὀξύτητα μὲ τὴν ὁποία ἀνατέμνει τόσο τὴν μικροαστικὴ ὑποκρισία στὰ ἄτομα, ὅσο καὶ τὴν ἀνάλγητη καὶ ὁλοκληρωτικὴ φύση τῆς ἐξουσίας στὸ κράτος. Ἕνα καλὸ δεῖγμα τῆς γραφίδας του μᾶς μεταφέρουν τὰ ἑπτὰ μικρὰ πεζά του ποὺ μετέφρασε γιὰ τὸ ἱστολόγιό μας ἡ συνεργάτις μας Ἕλενα Σταγκουράκη, ἡ ὁποία μᾶς ἔδωσε καὶ μιὰ περιεκτικὴ εἰσαγωγὴ στὴ ζωὴ καὶ τὸ ἔργο του.
* * *
Τὸ πρόγραμμα τῶν ἀναρτήσεων:
Τρίτη, 31 Ἰανουαρίου 2012: Ἕλενα Σταγκουράκη: «Τόμας Μπέρνχαρντ. Μικρὴ εἰσαγωγὴ στὴ ζωὴ καὶ τὸ ἔργο του».
Πέμπτη, 2 Φεβρουαρίου 2012: Τόμας Μπέρνχαρντ: «Ὁ δικτάτορας…».
Σάββατο, 4 Φεβρουαρίου 2012: Τόμας Μπέρνχαρντ: «Φήμη».
Δευτέρα, 6 Φεβρουαρίου 2012: Τόμας Μπέρνχαρντ: «Ἀντίφαση».
Τετάρτη, 8 Φεβρουαρίου 2012: Τόμας Μπέρνχαρντ: «Ἐπαναπατρισμός».
Παρασκευή, 10 Φεβρουαρίου 2012: Τόμας Μπέρνχαρντ: «Ἱστορία τοῦ Κράτους».
Κυριακή, 12 Φεβρουαρίου 2012: Τόμας Μπέρνχαρντ: «Παρὰ τρίχα».
Τρίτη, 14 Φεβρουαρίου 2012: Τόμας Μπέρνχαρντ: «Ὁ ἑστιάτορας».
03–01-2012. Τρίτη. Μπονζάι ἀπὸ τὰ Βουλγαρικὰ καὶ τὰ Ρουμανικά. Μὲ τὸ νέο ἔτος οἱ γλωσσικὲς πηγὲς τῶν μικρῶν διηγημάτων τοῦ ἱστολογίου μας ἐμπλουτίζονται μὲ δύο ἀκόμη γλῶσσες: τὰ Βουλγαρικὰ καὶ τὰ Ρουμανικά. Χάριτες ὀφείλουμε στὴ Μάϊα Γκράχοβσκα-Γκιόλα ἀπὸ τὴν Ντούπνιτσα τῆς Βουλγαρίας, ποὺ ἀγάπησε τόσο τὸν ἥλιο, τὴ θάλασσα καὶ τὴ γλώσσα τῆς Ἑλλάδας, ὥστε μιὰ δεκαπενταετία τώρα νὰ θέλει νὰ ζεῖ καὶ νὰ ἐργάζεται μαζὶ μ’ αὐτά. Ἔτσι, γενναιόδωρα μετέφρασε γιὰ τὸ ἱστολόγιό μας μιὰ σειρὰ μικρῶν πεζῶν δύο σύγχρονων Βουλγάρων συγγραφέων, τοῦ Βέσελ Τσανκὸφ καὶ τοῦ Νικόλα Ράντεφ, μὲ τὸ διήγημα τοῦ ὁποίου «Αὐτὴ δὲν εἶναι Ἐκείνη» ξεκινᾶμε σήμερα τὶς ἀναρτήσεις τῆς νέας χρονιᾶς. Θὰ ἀκολουθήσουν διηγήματα τοῦ Ρουμάνου συγγραφέα Ντουμίτρου Τσεπενιάγκ ποὺ μετέφρασε γιὰ τὶς Ἱστορίες Μπονζάι ὁ φίλος ποιητὴς καὶ μεταφραστὴς τοῦ Ρουμάνου ποιητῆ Ἀνατὸλ Μπακόνσκυ στὴν Ἑλλάδα Δημήτρης Κανελλόπουλος (βλ. περ. Πλανόδιον, ἀρ. 24, Δεκέμβριος 1996). Εὐελπιστοῦμε στὸ μέλλον σὲ ἕνα ἄνοιγμα πρὸς τὴν ἀλβανικὴ καὶ τὴν σερβικὴ λογοτεχνία. Τὸ ἀδιαμφισβήτητο κύρος τῶν μεγάλων λογοτεχνιῶν εἶχε καὶ ἔχει τὴ δυσάρεστη παρενέργεια νὰ μᾶς κρατᾶ μακριὰ ἀπὸ τὴ λογοτεχνία γειτόνων. Ἡ προγραμματικὴ πολυπολιτισμικότητα τοῦ ἱστολογίου μας ἴσως μᾶς βοηθήσει νὰ κάνουμε ἕνα μικρὸ βῆμα πρὸς αὐτούς!
Εὐχὲς σὲ ὅλους τοὺς ἀναγνῶστες τοῦ ἱστολογίου μας γιὰ μιὰ καλύτερη χρονιά!
12-12-2011. Δευτέρα. Τουϊτομαραθώνιος γιὰ τὴ σωτηρία τοῦ διηγήματος. Τὸ ἔναυσμα γιὰ τὸ νέο μικρὸ ἀφιέρωμα τοῦ ἱστολογίου μας τὸ ὀφείλουμε στὸν φίλο μας, ἀκοίμητο παρατηρητὴ τῶν φιλολογικῶν ἐγκοσμίων, Βασίλη Λαμπρόπουλο, καθηγητὴ τῆς Συγκριτικῆς Φιλολογίας στὸ Πανεπιστήμιο τοῦ Μίτσιγκαν. Μιὰ περικοπὴ στὶς ἀναμεταδόσεις διηγημάτων ἀπὸ τὸ Radio 4 τοῦ BBC σὲ δύο τὴν ἑβδομάδα ἀπὸ ἕξι, ἔδωσε τὴν ἀφορμὴ στὴν ἀγγλικὴ Ἑταιρεία Συγγραφέων νὰ ἐγκαινιάσει ἕνα μαραθώνιο συλλογικῆς συγγραφῆς μικροδιηγημάτων ποὺ ἐνέπλεξε χιλιάδες χρῆστες τοῦ τουΐτερ. Τὸ «κουβάρι» ἀνέλαβε νὰ ξεμπλέξει γιὰ τὸ ἱστολόγιό μας, παρακολουθώντας τὴν ἐξέλιξη τοῦ διαγωνισμοῦ, μεταφράζοντας καὶ γράφοντας τὰ σχετικὰ κείμενα ὁ συνεργάτης μας νέος συγγραφέας Γιάννης Παλαβόςτοῦ ὁποίου τὴν ἐξαιρετικὴ δουλειὰ γιὰ τὸν Ἀμβρόσιο Μπὴρς εἴχαμε τὴν χαρὰ νὰ παρακολουθήσουμε τὸ καλοκαίρι. Θὰ σώσει ὁ τουϊτομαραθώνιος τὸ Διήγημα; Μὲ κριτήρια ἀγορᾶς τὸ Διήγημα φαίνεται καταδικασμένο. Στὴν καλύτερη τῶν περιπτώσεων ἡ δημοσίευση ἑνὸς διηγήματος μόλις μπορεῖ νὰ ἐξασφαλίσει ἕνα «καλὸ γεῦμα». Τὸ ὁμολογεῖ καὶ ὁ “μπεστσελλερίστας” πεζογράφος Νὴλ Γκάιμαν στὸ κειμενο ποὺ δημοσιεύουμε, ποὺ ὡς ἐπαγγελματία συγγραφέα τὸν “σώζει” τὸ μυθιστόρημα. Ἐὰν ἡ ἀγορὰ (δηλ. ἡ ζήτηση) τῶν ΜΜΕ ἔδωσε τὸν 19ο αἰώνα τὴν ἀποφασιστικὴ κίνηση γιὰ τὴν ἀνάπτυξη καὶ διάδοση τοῦ εἴδους, σήμερα εἶναι ἡ ἴδια ἡ τεχνολογικὴ ἔκρηξη τῶν σύγχρονων ψηφιακῶν ΜΜΕ ποὺ στὸ περιθώριο (καὶ εἰς πείσμα) τῆς ἀγορᾶς φαίνεται νὰ ἐξασφαλίζουν στὸ διήγημα μιὰ ἀπρόσμενη ἐπιβίωση καί, πιθανῶς, ἀναγέννηση!
Τὸ πρόγραμμα τῶν ἀναρτήσεων:
Δευτέρα, 12 Δεκεμβρίου 2011: Γιάννης Παλαβός: «Ἕνας λογοτεχνικὸς “τουϊτομαραθώνιος”».
Τετάρτη, 14 Δεκεμβρίου 2011: Νὴλ Γκάιμαν (NeilGaiman): «Ἕνας τουϊτομαραθώνιος γιὰ τὴ σωτηρία τοῦ διηγήματος».
Παρασκευή, 16 Δεκεμβρίου 2011: Ἴαν Ράνκιν (IanRankin) καὶ ἄλλοι: «[Ξύπνησα σ’ ἕνα ἄγνωστο δωμάτιο…]».
Κυριακή, 18 Δεκεμβρίου 2011: Σάιμον Μπρέτ (SimonBrett) καὶ ἄλλοι: «[Τὸ σφιγμένο χαμόγελο τὸν ἔκανε νὰ μοιάζει…]».
03-12-2011. Σάββατο. Κυκλοφόρησε σήμερα τὸ Πλανόδιον ἀρ. 51, ἀφιερωμένο στὸ ἑλληνικὸ μικρὸ διήγημα. Δεῖτε περισσότερα ἐδῶ. Διαβάστε σχετικὰ τὴν εἰσαγωγὴ τοῦ ἐκδότη τοῦ περιοδικοῦ καὶ ἐπιμελητὴ τοῦ ἀφιερώματος Γιάννη Πατίλη]
***
24-07-2011. Κυριακή. Τὸ νέο ἀφιέρωμα τοῦ ἱστολογίου μας ποὺ ξεκινᾶ ἀπὸ σήμερα μᾶς ξεναγεῖ στοὺς αἰσώπειας ἔμπνευσης Φανταστικοὺς μύθους τοῦ Ἄμπροουζ Μπήρς (Ambrose Bierce), ἑνὸς πολὺ ἰδιαίτερου Ἀμερικανοῦ πεζογράφου, δημοσιογράφου μὲ καυστικὴ πένα καὶ διηγηματογράφου ἱστοριῶν τρόμου, ποὺ γεννήθηκε στὸ Μέιγκς τοῦ Ὀχάϊο τὸ 1845 καὶ τοῦ ὁποίου τὰ ἴχνη χάθηκαν στὸν στρόβιλο τῆς μεξικανικῆς ἐπανάστασης τοῦ Πάντσο Βίγια τὸ 1913/1914. Τὴν εἰσαγωγὴ στὴ ζωὴ καὶ τὸ ἔργο τοῦ Μπὴρς καθὼς καὶ τὶς μεταφράσεις δέκα ἀπὸ τοὺς Φανταστικοὺς μύθους του ἔκανε ὁ συνεργάτης τοῦ ἱστολογίου μας Γιάννης Παλαβός (βλ. ἐδῶ τὸ μπονζάι του «Password»).
Τὸ πρόγραμμα τῶν ἀναρτήσεων:
Κυριακή, 24 Ἰουλίου 2011: Γιάννης Παλαβός: «“Τίποτα δὲν ἔχει σημασία”:ὁ Ἄμπροουζ Μπὴρς καὶ οἱΦανταστικοὶ μύθοι. Μικρὴ ἐκλογή».
Δευτέρα, 25 Ἰουλίου 2011: Ἄμπροουζ Μπήρς: «Ἕνας πολιτικός».
Τετάρτη, 27 Ἰουλίου 2011: Ἄμπροουζ Μπήρς: «Τὸ ἀγαθὸ πολίτευμα».
Παρασκευή, 29 Ἰουλίου 2011: Ἄμπροουζ Μπήρς: «Ὁ ἀστυνομικὸς καὶ ὁ πολίτης».
Δευτέρα, 1 Αὐγούστου 2011: Ἄμπροουζ Μπήρς: «Ὁ μαστιγωμένος ἀναρχικός».
Τετάρτη, 3 Αὐγούστου 2011: Ἄμπροουζ Μπήρς: «Ἐργάτης στὸ πεζοδρόμιο».
Πέμπτη, 4 Αὐγούστου 2011: Ἄμπροουζ Μπήρς: «Ἐσφαλμένες θρησκεῖες».
Σάββατο, 6 Αὐγούστου 2011: Ἄμπροουζ Μπήρς: «Ὁ φιλεύσπλαχνος γιατρός».
Δευτέρα, 8 Αὐγούστου 2011: Ἄμπροουζ Μπήρς: «Ζήτημα μεθόδου».
Τετάρτη, 10 Αὐγούστου 2011: Ἄμπροουζ Μπήρς: «Τὸ ὀπόσουμ τοῦ μέλλοντος».
Παρασκευή, 12 Αὐγούστου 2011: Ἄμπροουζ Μπήρς: «Ἕνας αἰσιόδοξος».
Τὸ ἱστολόγιο Πλανόδιον – Ἱστορίες Μπονζάι εὔχεται στοὺς ἀναγνῶστες του καλὸ ὑπόλοιπο Καλοκαιριοῦ!
05-07-2011. Τρίτη. Κυκλοφόρησε σήμερα τὸ Πλανόδιον ἀρ. 50, ἀφιερωμένο στὸ ἀμερικανικὸ μικρὸ διήγημα (flash fiction). Δεῖτε περισσότερα ἐδῶ.
31-05-2011. Τρίτη. Δύο νέες κατηγορίες ἦρθαν νὰ προστεθοῦν στὴν ἐξ εὐωνύμων στήλη τοῦ ἱστολογίου μας: οἱ «Ἀναγνώσεις» καὶ οἱ «Δραματοποιήσεις». Στὴν πρώτη εἶναι συγκεντρωμένα τὰ μπονζάι ὅπου οἱ ἴδιοι οἱ συγγραφεῖς διαβάζουν σὲ βιντεοσκόπηση τὸ διήγημά τους. Στὴν δεύτερη, σὲ μιὰ συνάντηση τεχνῶν, βλέπουμε τὸ διήγημα δραματοποιημένο μὲ ἠθοποιοὺς καὶ τὴν κατάλληλη σκηνοθεσία. Τὸ κείμενο ἐδῶ γίνεται τὸ σενάριο ἑνὸς περισσότερο ἢ λιγότερο εὐφάνταστου σκηνοθέτη. Μιὰ ταινία μικροῦ μήκους· ἢ στὰ καθ’ ἡμᾶς μιὰ ταινία-μπονζάι!
Τὸ σημερινό μας μπονζάι, τὸ παράξενο διήγημα τοῦ Ἀμερικανοῦ Allen Woodman «Ὁ πωλητὴς τῶν ἀμπαζούρ», θὰ τὸ δοῦμε καὶ σὲ ταινία-μπονζάι τῶν Thomas Backer καὶ David Reppond. Τὸ συνοδεύει ἕνα σχόλιο τοῦ ἐκδότη τοῦ ἱστολογίου Γιάννη Πατίλη γιὰ τὸ «Τσίρκο τῶν ψύλλων» καὶ τὸν ἐφιάλτη τῆς διασκέδασης. Δύο σπάνια βίντεο μὲ παραστάσεις ψύλλων ‘ἀποδεικνύει’ «τοῦ λόγου τὸ ἀληθές».
04-05-2011. Τετάρτη. Μὲ τὸ σημερινὸ ἀφιέρωμα μιὰ νέα γλώσσα προστίθεται στὸ ἱστολόγιο: τὰ Λατινικά! Τὸ ἐγκαίνιο γίνεται μὲ ἕνα ἔργο σχεδὸν ἄγνωστο καὶ ἀμετάφραστο στὴ γλώσσα μας, μολονότι ἀφορᾶ στὴν ἀρχαία Ἑλλάδα καὶ τὸν πολιτισμό της, καὶ δὴ στὴν Ἀθήνα. Πρόκειται γιὰ τὶς Ἀττικὲς Νύχτες τοῦ λατίνου πεζογράφου τῶν αὐτοκρατορικῶν χρόνων Αὔλου Γέλλιου (Aulus Gellius). Ἡ εἰσαγωγὴ στὸ ἔργο τοῦ Γέλλιου, ἡ ἐπιλογὴ τῶν κειμένων καὶ ἡ μετάφρασή τους ἀπὸ τὰ λατινικὰ εἶναι τοῦ φίλου καὶ συνεργάτη τοῦ ἱστολογίου Συμεὼν Σταμπουλοῦ. Ὁ τακτικὸς ἀναγνώστης του θὰ τὸν θυμᾶται ἀπὸ τὸ ἀντίστοιχο ἀφιέρωμα στὸν Γερμανὸ συγγραφέα Γκύντερ Κοῦνερτ.
♣
Τὸ πρόγραμμα τῶν ἀναρτήσεων:
Τετάρτη, 4 Μαΐου 2011: Συμεὼν Σταμπουλοῦ: «Aulus Gellius – Γιὰ τὴ ζωὴ καὶ τὸ ἔργο του».
Παρασκευή, 6 Μαΐου 2011: « Ἱστορία γιὰ τὴν ἑταίρα Λαΐδα καὶ τὸν ρήτορα Δημοσθένη, ὅπως βρίσκεται στὰ ἔργα τοῦ φιλόσοφου Σωτίωνος».
Δευτέρα, 9 Μαΐου 2011: «Γιὰ τὸν χωρὶς προηγούμενο τρόπο θανάτου τοῦ Μίλωνος ἀπὸ τὸν Κρότωνα».
Τετάρτη, 11 Μαΐου 2011: «Τί σκέφτηκε καὶ πῶς ἐκφράστηκε ὁ Μ. Κάτων γιὰ τὸν Ἀλμπῖνο, τὸν Ρωμαῖο, ὁ ὁποῖος συνέγραψε Ρωμαϊκὴ ἱστορία στὴν ἑλληνικὴ γλώσσα, ὅμως παρακάλεσε ἐκ προοιμίου νὰ κριθεῖ μὲ ἐπιείκεια γιὰ τὴν ἐλλιπῆ γνώση τῆς γλώσσας».
Παρασκευή, 13 Μαΐου 2011: «Τί παρήγγειλαν οἱ Ρόδιοι στὸν Δημήτριο, τὸν στρατηγὸ τῶν ἐχθρῶν, ὅταν ἀπειλήθηκε ἀπ’ αὐτὸν ἐκεῖνος ὁ περίφημος πίνακας τοῦ Ἰάλυσου».
Δευτέρα, 16 Μαΐου 2011: «Γιὰ τοὺς φιλόσοφους Ἀριστοτέλη, Θεόφραστο καὶ Μενέδημο· καὶ γιὰ τὴν καλαίσθητη διακριτικότητα τοῦ Ἀριστοτέλη κατὰ τὴν ἐκλογὴ τοῦ διαδόχου του στὴ διεύθυνση τῆς Σχολῆς».
14-03-2011. Δευτέρα. Νέες Συνεργασίες. Ἀπὸ τὶς ἐλεύθερες συμμετοχὲς ποὺ ἔλαβε τὸ ἱστολόγιο μετὰ τὰ τέλη Ἰουνίου τοῦ 2010 (ὅριο ὑποβολῆς συνεισφορῶν γιὰ τὸ τεῦχος τοῦ Πλανόδιου μὲ τὰ ἑλληνικὰ μπονζάι), ἔχουν προκριθεῖ γιὰ ἀνάρτηση καὶ περιμένουν τὴ σειρά τους οἱ παρακάτω συνεργασίες:
* Ἄννα Ἀφεντουλίδου: «Μούσα».
* Κίμων Καλαμάρας: «Οἱ ἀλεξιπτωτιστές».
* Γιάννης Μανέτας: «Ἐξοστρακισμός».
* Ἑλένη Μουσαμᾶ: «Καράβι σὲ τρικυμία».
* Γιολάντα Σακελλαρίου: «Ὁ Ἕσπερος μιὰ μέρα τοῦ καλοκαιριοῦ».
* Συμεών Τσακίρης: «Ἡ κοιλιὰ τοῦ καναντέρ».
* Ἠλίας Χαραλαμπόπουλος: «Τὰ κινητά».
Ἐνῶ ἔχουν ἤδη δημοσιευτεῖ οἱ συνεργασίες:
* Βαγγελιὼ Δάλκου: Wolfdietrich Schnurre: «Φυγή».
* Ἑλένη Μουσαμᾶ: Mick Jackson: «Οἱ ἀδελφὲς Πήρς».
* Λένα Φραγκοπούλου: Juan José Millás: «Σημειωματάρια».
Ἀναγκαία διευκρίνηση (I): Ἐκτὸς ἀπὸ ἐκεῖνα τὰ κείμενα ποὺ τὸ ἱστολόγιο ζητάει ἀπευθείας ἀπὸ γνωστοὺς συγγραφεῖς (παλαιοὺς συνεργάτες τοῦ περιοδικοῦ Πλανόδιονκαὶ ἄλλους) οἱ ἹστορίεςΜπονζάι δέχονται πρωτότυπα διηγήματα καὶ μεταφράσεις καὶ ἀπὸ νέους ἄγνωστούς μας λογοτέχνες σύμφωνα πάντα μὲ τοὺς ὅρους ποὺ περιγράφονται στὴν σχετικὴ ἑνότητα «Συνεργασίες». Τὸ ἱστολόγιο ἐνημερώνει ἀμέσως τὸν ἀποστολέα της γιὰ κάθε νέα συμμετοχὴ ποὺ παραλαμβάνει, καὶ ἐὰν ἡ συνεργασία κριθεῖ δημοσιεύσιμη, τοῦ τὸ γνωστοποιεῖ ἐντὸς διμήνου. Ἡ ἀνάρτηση ὡστόσο τῆς νέας συνεργασίας δὲν εἶναι πάντοτε ἄμεση. Ὁ χρόνος καθορίζεται ἀπὸ τὸ πλῆθος τῶν ὑπὸ δημοσίευση συνεργασιῶν (γίνονται τρεῖς περίπου ἀναρτήσεις τὴν ἑβδομάδα) καθὼς καὶ ἀπὸ τὴν ὑφολογικὴ ποικιλία στὴν ὁποία ἀποβλέπει τὸ ἱστολόγιο. Θὰ πρέπει, ἐπιπλέον, νὰ ληφθεῖ ὑπ’ ὅψιν ὅτι ἐκτὸς (α) ἀπὸ ἐκεῖνες τὶς συνεργασίες ποὺ ζητᾶ ἀπευθείας ἀπὸ τοὺς συγγραφεῖς καὶ (β) ἀπὸ τὶς ἀνέκδοτες ἀνεξάρτητες συμμετοχὲς ποὺ κρίνει δημοσιεύσιμες, τὸ ἱστολόγιο πορίζεται τὴν ὕλη του, μὲ ἀνθολογικὰ πάντα κριτήρια, τόσο (γ) ἀπὸ τὰ ἤδη δημοσιευμένα κείμενα τῆς ἑλληνικῆς γραμματείας (ἀπὸ τὴν ἀρχαιότητα ἕως τὶς μέρες μας) ὅσο καὶ (δ) ἀπὸ τὴν ξένη λογοτεχνία, ἀντλώντας πρὸς τὸ παρόν, πλὴν τῆς ἑλληνικῆς, ἀπὸ ὀχτὼ διαφορετικὲς γλῶσσες (πάντα ἀπὸ τὸ πρωτότυπο). Μὲ τὸν τρόπο αὐτὸ τὸ ἱστολόγιο Ἱστορίες Μπονζάι ἐπιτυγχάνει ὑψηλὴ ποιότητα, μεγάλη ἀντιπροσωπευτικότητα καὶ προοπτικὴ συνέχισης τῆς ὕλης του σὲ βάθος χρόνου. Γι’ αὐτὸ ζητᾶ κατανόηση ἀπὸ ὅλους τοὺς συνεργάτες του ὡς πρὸς τὴν σχετικὴ βραδύτητα τῶν ἀναρτήσεων, βραδύτητα ποὺ ταιριάζει περισσότερο στὶς ἐπιθεωρήσεις τοῦ παραδοσιακοῦ περιοδικοῦ τύπου καὶ λιγότερο στὴν δυνατότητα τῆς ἄμεσης σχεδὸν αὐτοματικῆς δημοσίευσης στὴν ὁποία μᾶς ἐθίζει (συνήθως σὲ βάρος τῆς ποιότητας) τὸ διαδίκτυο.
Ἀναγκαία διευκρίνηση (II): Τὸ ἱστολόγιο ἰδιαιτέρως ἐνθαρρύνει τοὺς νέους συγγραφεῖς (καὶ μεταφραστές) νὰ συνεχίσουν νὰ ὑποβάλλουν συνεργασίες τους καὶ μετὰ τὴν τυχὸν ἀπόρριψη κάποιου ἢ κάποιων διηγημάτων τους. Σκοπός μας εἶναι νὰ ἐξασφαλίζεται ποιοτικὴ ὕλη ποὺ νὰ μὴν φοβᾶται νὰ σταθεῖ δίπλα σὲ σπουδαῖα ὀνόματα τῆς παγκόσμια λογοτεχνίας. Αὐτὸ μᾶς κάνει νὰ εἴμαστε ἀπαιτητικοὶ στὶς ἐπιλογές μας, ἀλλὰ σὲ καμμία περίπτωση κλειστοὶ στὶς νέες φωνές! Θυμίζουμε ὅτι ἀπὸ τὰ 381 μπονζάι ποὺ μᾶς ἐστάλησαν ἕως τὰ τέλη Ἰουνίου 2010 (βλ. ἐδῶ ἐγγραφὴ 01-08-2010) ἐπιλέχθηκαν γιὰ τὸ σχετικὸ ἀφιέρωμα τοῦ περιοδικοῦ 37, ὀλίγα μὲν ὡς ἀναλογία, ὅλα τους ὅμως, κατὰ τὴν κρίση μας πάντα, ἀξιοπρόσεκτα καὶ δημοσιεύσιμα, ἀρκετὰ δὲ ἀξιόλογα ἕως ἐξαιρετικά, ὅπως μπορεῖ νὰ διαπιστώσει ὁ καλλιεργημένος ἀναγνώστης ἀπὸ τὶς ἕως τώρα ἀναρτήσεις.
21-02-2011. Δευτέρα. Ἀμερικανικὸ μπονζάι. Μετὰ τὴ «Ληστεία Τράπεζας» τοῦ Στίβεν Σούτζμαν, δημοσιεύεται σήμερα ἕνα ἐξαιρετικὸ πεζό, τὸ «Πὲς ναί» τοῦ Τομπάιας Γούλφ σὲ μετάφραση τῆς Τόνιας Κοβαλένκο. Πρόκειται γιὰ τὴν δεύτερη προδημοσίευση ἀπὸ τὸ ὑλικὸ τοῦ ἑπόμενου τεύχους τοῦ Πλανόδιου, τὸ ἀφιερωμένο στὸ ἀμερικανικὸ μικρὸ διήγημα, τὸ ὁποῖο προγραμματίζεται νὰ κυκλοφορήσει τὸν Ἰούνιο τοῦ 2011. Τὴν ἐπιλογὴ τῶν διηγημάτων ἀπὸ τὶς καλύτερες ἀνθολογίες τοῦ εἴδους, ὅπως καὶ τὴν ἐπιμέλεια τῶν μεταφράσεων ἔχει ὁ συνεργάτης τοῦ ἱστολογίου μας, διηγηματογράφος ὁ ἴδιος καὶ μεταφραστής, Βασίλης Μανουσάκης, μαζὶ μὲ τὴν ὁμάδα μεταφραστῶν ποὺ συντονίζει. Θὰ ἀκολουθήσει, στὸ τέλος τῆς χρονιᾶς τὸ τεῦχος τὸ ἀφιερωμένο στὸ ἑλληνικὸ μπονζάι. Μὲ τὴν σημερινὴ δημοσίευση οἱ ἀναγνῶστες τοῦ ἱστολογίου ἔχουν τὴν μοναδικὴ εὐκαιρία νὰ δοῦν καὶ νὰ ἀκούσουν τὸν ἴδιο τὸν Τομπάιας Γούλφ νὰ διαβάζει τὸ συγκεκριμένο διήγημά του καθὼς καὶ νὰ παρακολουθήσει τὶς ἀντιδράσεις τοῦ κοινοῦ του. Παρατίθεται καὶ τὸ ἀγγλικὸ πρωτότυπο.

Τὸπρόγραμματῶνἀναρτήσεων:
Δευτέρα, 3 Ἰανουαρίου 2011: «Γιατὶγράφωδιηγήματαἢγιὰπότετὸμυθιστόρημα».
Τετάρτη, 5 Ἰανουαρίου 2011: «A mail in the life».
Παρασκευή, 7 Ἰανουαρίου 2011: «Τίποτα σὰν τὴν τουαλέτα σὲ σπίτι».
Δευτέρα, 10 Ἰανουαρίου 2011: «Ἡμέρα τῶν νεκρῶν».
Τετάρτη, 12 Ἰανουαρίου 2011: «Ἡ Ἡμέρα τῆς Κρίσεως».
Παρασκευή, 14 Ἰανουαρίου 2011: «Μιὰ συνέντευξη στὸν Κωνσταντῖνο Παλαιολόγο γιὰ τὸ Πλανόδιον-Ἱστορίες Μπονζάι».
Ὁ Φερνάντο Ἰγουασάκι στὸ φεστιβὰλ «Λογοτεχνία ἐν Ἀθήναις» («ΛΕΑ») συνομιλεῖ μὲ τὸν Κωνσταντῖνο Παλαιολόγο:
25-12-2010. Σάββατο. Χριστούγεννα. Ἡ σημερινὴ δημοσίευση μᾶς φέρνει στὸ νοῦ τὸ ἄρθρο «Χριστούγεννα» (1887) τοῦ Ἀλέξανδρου Παπαδιαμάντη ὅπου ἰχνηλατώντας τὴν δυτικὴ καταγωγὴ τῆς ἑορτῆς τῶν Χριστουγέννων ἐγκωμιάζει καὶ τὴν σχετικὴ φιλολογικὴ παράδοση: «Ὁλόκληρον φιλολογίαν ἀποτελοῦσι τὰ λεγόμενα Contes de Nöel, τὰ Χριστουγεννιάτικα δηλ. παραμύθια, ὧν τινα, ἐξόχων συγγραφέων ἔργα, εἶναι ὡραιότατα, βιβλιοθήκην δὲ ὁλόκληρον δύνανται νὰ γεμίσωσι τὰ κατ’ ἔτος ἐκδιδόμενα Christmas Νumbers, τὰ ἔκτακτα δηλ. φυλλάδια τῶν εἰκονογραφημένων περιοδικῶν, τὰ δημοσιευόμενα ἐπὶ τῇ ἑορτῇ τῶν Χριστουγέννων, μετὰ καλῶν εἰκόνων καὶ ποικιλωτάτης τερπνῆς ὕλης.»
Ἀκολουθώντας τὸ ἑλληνικὸ πιὰ κλαδὶ αὐτῆς τῆς παράδοσης, ζητήσαμε ἀπὸ τὴν φίλη πεζογράφο Νατάσα Κεσμέτη τὸ χριστουγεννιάτικο διήγημα «Ὁ κρόκος τοῦ 25» ποὺ δημοσιεύουμε σήμερα. Μέσα στὴν καθόλα τεχνητὴ «ἑορταστικὴ» ἀτμόσφαιρα αὐτῶν τῶν ἡμερῶν, ὅπου ἡ ἔλλειψη κάθε κατανύξεως —μαζὶ μὲ τὴν ἀπώθηση καὶ συγκάλυψη τοῦ πόνου ποὺ συνεπάγεται— τὴν κάνει στὸ βάθος της πένθιμη καὶ μελαγχολική, ἡ τοποθέτηση τῆς ἱστορίας αὐτῆς στὸν προθάλαμο μιᾶς ἑτοιμοθάνατης σὲ κάποιο σύγχρονο νοσοκομεῖο μᾶς ὑπενθυμίζει μὲ δραστικὸ τρόπο ὅτι αὐτὸς ποὺ γεννιέται κατὰ τὴν χριστιανική παράδοση σήμερα δὲν εἶναι ἕνα ἁπλὸ θεῖο βρέφος, ἀλλὰ θεὸς λυτρωτής.
Ἐπιπλέον, κατὰ ἕναν παράδοξο τρόπο, τὸ συγκεκριμένο διήγημα φιλοδοξεῖ νὰ «λυτρώσει» καὶ τὸ ἴδιο τὸ φιλολογικό του εἶδος! «Παραπονιόμαστε πολὺ γιὰ τὶς λέξεις. Ξεχνᾶμε πὼς κάθε στιγμὴ μᾶς εὐεργετοῦν», λέει ὁ ἡλικιωμένος καὶ ἄρρωστος καλόγερος στὸν ἐφημερεύοντα ἰατρὸ παραμονὲς Χριστουγέννων στὸ παραπάνω πεζό. Ἀλλὰ γιὰ νὰ μπορέσουν νὰ εὐεργετήσουν οἱ «λέξεις» ὅλους αὐτοὺς ποὺ ὁλημερὶς πελαγοδρομοῦνε στὸν λεκτικὸ ὠκεανὸ μιᾶς ἐπικοινωνίας χωρὶς κοινωνία, χρειάζεται καλλιτεχνικὴ ἀγωγὴ ποὺ δὲν λησμονεῖ νὰ βαφτίσει τὰ μέσα της στὸ ζοφερὸ σκοτάδι τῆς μοναξιᾶς, τοῦ πόνου καὶ τοῦ θανάτου.
23-11-2010. Τρίτη. Ἀφιέρωμα στὸν Χάινριχ Μπαίλ. Τρίτο ἀφιέρωμα τοῦ ἱστολογίου Ἱστορίες Μπονζάι, μετὰ ἀπὸ ἐκεῖνα στὸν Γκύντερ Κοῦνερτ καὶ τὸν Φλόριαν Μάιμπεργκ, σ’ ἕναν ἀκόμη Γερμανὸ λογοτέχνη: τὸν πεζογράφο Χάινριχ Μπαίλ. Δημοσιεύονται: ἕνα αὐτοβιογραφικό του κείμενο ποὺ σχεδὸν ἐξολοκλήρου ἀνατρέχει στὶς οἰκογενειακές του ρίζες καὶ τὶς ἀναμνήσεις τῶν πρώτων παιδικῶν του χρόνων· ἀκολουθοῦν πέντε διηγήματα ὅπου τὸν τόνο δίνει ἡ κριτικὴ καὶ σατιρικὴ ματιὰ στὸ μεταπολεμικὸ καπιταλιστικὸ «θαῦμα» ποὺ ὁδήγησε στὴ σύγχρονη Γερμανία· σὲ μιὰ κοινωνία ποὺ, ἀκόμη καὶ μετὰ τὴν καταστροφικὴ ἐμπειρία τοῦ ὁλοκληρωτισμοῦ, ἐξακολουθεῖ νὰ θυσιάζει τὴν ἀνθρωπιὰ στὴν ἐργασιακὴ πειθαρχία καὶ τὴ μονοδιάστατη παραγωγικὴ συσσώρευση. Πολὺ ἀξιόλογο, ὅσο καὶ διδακτικό, εἶναι καὶ τὸ βίντεο ποὺ συνοδεύει τὸ διήγημα «Περὶ τῆς πτώσεως τοῦ ἠθικοῦ τῶν ἐργαζομένων», ἐνδεικτικὸ τῶν καινούργιων πηγῶν ἔμπνευσης νέων σκηνοθετῶν καὶ ἠθοποιῶν καί, ταυτόχρονα, τοῦ ἀνοίγματος ποὺ ἔφεραν στὴν καλλιτεχνικὴ δημιουργία οἱ νέες τεχνολογίες. Τὶς μεταφράσεις φιλοτέχνησε ἡ συνεργάτιδα τοῦ ἱστολογίου Ἕλενα Σταγκουράκη.
* * *
Τὸ πρόγραμμα τῶν δημοσιεύσεων:
Τρίτη, 23 Νοεμβρίου 2010: «Λίγα λόγια γιὰ τὸν ἑαυτό μου».
Πέμπτη, 25 Νοεμβρίου 2010: «Περὶ τῆς πτώσεως τοῦ ἠθικοῦ τῶν ἐργαζομένων».
[Συνοδεύεται ἀπὸ δραματοποιημένο βίντεο]
Σάββατο, 27 Νοεμβρίου 2010: «Ἀνταπόκριση ἀπὸ τὴ Βηθλεέμ».
Δευτέρα, 29 Νοεμβρίου 2010: «Στὴ γέφυρα».
Τετάρτη, 1 Δεκεμβρίου 2010: «Βήχας σὲ συναυλία».
Παρασκευή, 3 Δεκεμβρίου 2010: «Κάτι θὰ γίνει: Μιὰ ὑπερδραστήρια ἱστορία».
10-11-2010. Τετάρτη. Μάνος Καλπαδάκης· ἕνας ἀκόμη νεώτερος πρόδρομος τοῦ σύγχρονου μικροδιηγήματος. Ἑξηνταπέντε μικρὰ πεζὰ μία ἕως δύο σελίδες τὸ πολὺ περιέχει ὁ τόμος μὲ τὸν τίτλο Δανεικὰ τοπία τοῦ Μάνου Καλπαδάκη ποὺ κυκλοφόρησε ἀπὸ τὶς ἐκδόσεις Ὀδυσσέας τὸ 1988. Σχεδὸν σὲ κάθε κείμενο ἕνας μικρὸς ἀφηγηματικὸς πυρήνας, ἀρκετὰ χαλαρός, χωρὶς ἰδιαίτερη ἀνάπτυξη καὶ ὁλοκλήρωση, περιβάλλεται ἀπὸ μιὰ ἅλω δραματοποιημένων στοχασμῶν μὲ ἔντονη πολιτικὴ καὶ κοινωνικὴ κριτικὴ διάθεση. Μιὰ σειρὰ μὲ παρόμοια κείμενα κυκλοφόρησε πέντε χρόνια ἀργότερα, τὸ 1993, ἀπὸ τὸν ἴδιο ἐκδοτικὸ οἶκο μὲ τὸν τίτλο Στὶς ἴδιες ράγες. Δὲν πρέπει νὰ ὑπῆρξε κάποια συνέχεια, γιατὶ δὲν βρήκαμε τίποτα στὸ ὄνομά του οὔτε στὴν Ἐθνικὴ βιβλιοθήκη, οὔτε στὸ ΕΚΕΒΙ, οὔτε ὁ ἴδιος ὁ ἐκδοτικός του οἶκος εἶχε νὰ μᾶς δώσει κάποια πληροφορία γιὰ τὸν συγγραφέα! Ὁ «Μαραθώνιος» ποὺ δημοσιεύεται σήμερα ἀνθολογεῖται ἀπὸ τὰ Δανεικὰ τοπία. Θὰ ἀκολουθήσουνε καὶ ἄλλα.
26-10-2010. Τρίτη. Ἕνα βίντεο γιὰ τὸν Γκιγέρμο Ἀριάγα. Τὰ σταυροδρόμια τοῦ Διαδικτύου εἶναι γεμάτα ἐκπλήξεις. Κάθε πράγμα ἔλεγε ὁ Λίχτεμπεργκ ἔχει τὶς καθημερινὲς καὶ τὶς κυριακάτικες πλευρές του. Ἔτσι μιὰ τέτοια «κυριακάτικη» ἀνακάλυψη μέσα σὲ μιὰ συνηθισμένη καθημερινὴ ἀναζήτηση ἦταν γιὰ μᾶς ἕνα μικρὸ βίντεο μὲ θέμα τὸ διήγημα «Ροχέλιο» τοῦ Γκιγιέρμο Ἀριάγα ποὺ ἀνεβάσαμε στὴν ἱστοσελίδα μας στὶς 3 Ὀκτωβρίου! Τὴν ἀνακάλυψη ὀφείλουμε στὸν ἱστότοπο Aura Voluptas ποὺ καὶ αὐτὸς μὲ τὴ σειρά του ψάχνοντας γιὰ τὸν Ἀριάγα ἔπεσε σὲ μᾶς! Ὅλο καὶ περισσότερο σὲ κάθε βῆμα μας συναντᾶμε δραματοποιήσεις μικρῶν ἱστοριῶν, κάποιες ἀπὸ τὶς ὁποῖες εἶναι πράγματι μικρὲς θαυμάσιες ταινίες. Οἱ συνθῆκες παραγωγῆς τους καὶ ἡ κυκλοφορία τους ἐκτὸς ἐμπορικοῦ κυκλώματος ἀποτελοῦν μιὰ ἰσχυρὴ ἔνδειξη ὅτι τὰ νέα μέσα βοηθοῦν ἀποφασιστικὰ στὴν ὑπέρβαση τῆς διάζευξης καλλιτεχνικοῦ παραγωγοῦ/καταναλωτῆ τοῦ προϊόντος τῆς καλλιτεχνικῆς δημιουργίας ποὺ ἐπέβαλλε γιὰ δύο αἰῶνες ἡ πολιτιστικὴ βιομηχανία. Οἱ ταινίες αὐτὲς ἔχουν τὴ δική τους δυναμικὴ, τὴν ἀντλοῦν ὅμως σὲ μεγάλο βαθμὸ ἀπὸ τὸ ἴδιο τὸ κείμενο, τοῦ ὁποίου συνιστοῦν ἑρμηνεία, κάτι ποὺ τηρουμένων τῶν ἀναλογιῶν μᾶς θυμίζει (ὡς πρὸς ἰσχυρότατο πρότυπο) τὶς πολλαπλὲς ἑρμηνεῖες γνωστῶν παλαιῶν μύθων ἀπὸ τὴν Τραγωδία. Ἔτσι κάποτε θὰ δοῦμε γιὰ τὸ ἴδιο κείμενο νὰ δημιουργοῦνται δύο ἢ περισσότερες τέτοιες δραματοποιήσεις, συχνὰ ἀπὸ διαφορετικὴ ὀπτικὴ γωνία (καὶ συχνὰ γιὰ διαφορετικὲς ἀνάγκες) ἡ κάθε μία, ὅπως στὰ δύο βίντεο ποὺ παρουσιάσαμε μὲ τὴν ἀνάρτηση τοῦ «Ἔρωτας 77» τοῦ Χούλιο Κορτάσαρ. Ὅσο ἡ δραματοποίηση μιᾶς ἱστορίας (ἀπὸ τὴν προφορικὴ εἴτε τὴν γραπτὴ παράδοση), ὡς μίμησις πράξεως μᾶς ἐπιβάλλεται μὲ τὸν βιωματικό της χαρακτήρα, ἡ ἴδια ἡ ἱστορία μὲ τὶς λεκτικές της εἰκόνες καὶ τὰ διφορούμενα λεκτικὰ μηνύματα καὶ νοήματά της ἀποτελεῖ κατὰ κάποιον τρόπο τὴν ἐγγύηση ὅτι ποτὲ καμιὰ μεταφορά της «στὴν ὀθόνη» δὲν πρόκειται νὰ εἶναι ἡ τελική!
12–10-2010. Τρίτη. ὉΜάιμπεργκκαὶἡαἰσθητικὴτοῦμικροῦ. Οἱ τρεῖς δημοσιεύσεις αὐτῆς τῆς ἑβδομάδας εἶναι ἀφιερωμένες στὸν Γερμανὸ διαφημιστὴ καὶ ἰδιότυπο συγγραφέα νανοϊστοριῶν Φλόριαν Μάιμπεργκ. Τὴν δράση του στὸ διαδίκτυο (γιατὶ ἐκεῖ ἀποκλειστικῶς παρήγαγε τὸ ἔργο του· δὲν εἶναι τυχαῖο ὅτι τὸ 2010 βραβεύτηκε ἀπὸ τὴν Grimme Online Award ποὺ τὸ 2005 βράβευσε τὴν γερμανικὴ Βικιπαίδεια) ἐντόπισε ὁ συνεργάτης μας Βασίλης Μανουσάκης, ἐνῶ ἡ Ἕλενα Σταγκουράκη ἀνέλαβε νὰ μεταφράσει ἀρκετὲς ἀπὸ τὶς μικροϊστορίες του καί, σὲ ἕνα ταξίδι της στὴ Γερμανία, νὰ βρεῖ τὸν ἴδιο τὸν συγγραφέα καὶ νὰ συζητήσει μαζί του. Ἡ ἴδια στὸ ἄρθρο ποὺ ἔγραψε γιὰ τὸν Μάιμπεργκ (καὶ δημοσιεύεται ἐδῶ) ἐξετάζει ἀπὸ τὴν πλευρά της τὰ αἰσθητικὰ καὶ γραμματολογικὰ παρακολουθήματα (καὶ ἐρωτήματα) ποὺ θέτουν τὰ κείμενά του. Τὰ γραπτὰ τοῦ Μάιμπεργκ, συμπυκνωμένα στοὺς 140 χαρακτῆρες (μὲ τὰ κενά), ὅσους χαρακτῆρες δηλαδὴ δέχεται ἡ πλατφόρμα κοινωνικῆς δικτύωσης Twitter ὅπου αὐτὰ βλέπουν τὸ φῶς τῆς ὀθόνης, ἀποτελοῦν μιὰ ἀκραία περίπτωση ἐπικαθορισμοῦ ἑνὸς κειμένου, ποὺ ὑπὸ προϋποθέσεις θὰ μποροῦσε νὰ χαρακτηρίσει κανεὶς λογοτεχνικό, ἀπὸτὸἴδιοτὸμέσοτὸ ὁποῖο χρησιμοποιεῖται γιὰ τὴ δημοσίευσή του. Ἔχουμε τονίσει ἐπανειλημμένα τὸν ἀποφασιστικὸ ρόλο ποὺ ἔπαιξε στὴν ἐξέλιξη καὶ τὴ μορφὴ τοῦ διηγήματος τῶν νεώτερων χρόνων ἡ ἐμφάνιση καὶ ραγδαία διάδοση τοῦ περιοδικοῦ τύπου, τῶν ἐφημερίδων δηλαδὴ καὶ τῶν περιοδικῶν, ἰδίως κατὰ τὸν 19ο αἰώνα καὶ τὸ πρῶτο μισὸ τοῦ 20οῦ. Ἔχουμε ἐπίσης ἐπισημάνει τὴν ἐπίδραση τοῦ Διαδικτύου στὴν ἀναβίωση καὶ ἰλιγγιώδη ἐξάπλωση τοῦ μικροῦ καὶ πολὺ μικροῦ διηγήματος. Τώρα συναντᾶμε μιὰ μορφὴ γραπτοῦ λόγου τόσο συνεπτυγμένη ὥστε εὔλογα θὰ μποροῦσε νὰ ἀναρωτηθεῖ κανεὶς ἂν δικαιοῦται νὰ χαρακτηριστεῖ ὄχι τόσο ὡς «λογοτεχνική» —ἀφοῦ καὶ ἕνας μόνον στίχος, ἕνα ἐπιτύμβιο δύο ἀράδων, ἕνα ἀπόφθεγμα ἢ ἕνα γνωμικὸ μπορεῖ νὰ διαθέτουν «λογοτεχνικότητα»—, ὅσο ὡς «ἱστορία», μιᾶς καὶ μὲ αὐτὸν τὸν συγκεκριμένο ὅρο («tiny tales») τὰ χαρακτηρίζει ὁ κατασκευαστής τους. Θὰ μποροῦσε ἄραγε νὰ χαρακτηριστεῖ ὡς «ἱστορία» ἡ περίοδος ἕξι λέξεων ποὺ θρυλεῖται ὅτι «ἔγραψε» ὁ Χεμινγουαίη γιὰ νὰ κερδίσει ἕνα στοίχημα σὲ κάποιο μπάρ: «For sale. Baby shoes. Never worn.»(«Γιὰ πούλημα: παιδικὰ παπούτσια, ἐντελῶς ἀφόρετα»); Τὸ πιὸ πιθανὸ εἶναι ὅτι ὁ Χεμινγουαίη δὲν θὰ ἔγραφε ποτὲ μιὰ τέτοια «ἱστορία» γιὰ δημοσίευση στὰ καλὰ καθούμενα, ὡστόσο καὶ αὐτὴ ἡ ἐλάχιστη ἱστοριούλα, αὐτὴπρωτίστως, διασώζει μὲ τρόπο ἐμβληματικὸ τὴν ἀρχὴ στὴν ὁποία ὅλοι, ἢ ἔστω οἱ περισσότεροι διηγηματογράφοι ἢ ἄλλοι λόγιοι, συγκλίνουν ὅταν στοχάζονται τὴν φύση τοῦ διηγήματος: ὅτι ἡ ἐντύπωση ποὺ καλεῖται αὐτὸ νὰ προκαλέσει στὴν ψυχὴ τοῦ ἀναγνώστη, θὰ πρέπει νὰ εἶναι ἀντιστρόφως ἀνάλογη τῆς ἔκτασής του, ἢ ὅτι θὰ πρέπει νὰ λέει πολὺ λιγότερα ἀπὸ ὅσα ὑπονοεῖ! Ὁ ἀναγνώστης ἤ, καλύτερα, ὁ ἀκροατὴς τῆς θρυλούμενης ἱστοριούλας τοῦ Χεμινγουαίη συγκινεῖται βαθειὰ ἀπὸ τὴν ἐξυπακουόμενη δραματικὴ ἱστορία/πλοκὴ ποὺ θὰ πρέπει ὁ ἴδιος νὰ φανταστεῖ καὶ νὰ ἀνασυστήσει! Ἔτσι ὅταν διαβάζω τὴν «ἐλάχιστη ἱστορία» τοῦ Μάιμπεργκ: «Ὁ καθ. Λὶ ἐξέτασε τὴ σάρωση. Τὸ ἀντικείμενο ἦταν μεγάλο ὅσο τὸ Λὸς Ἄντζελες. Μόνο ἡ κορυφὴ ἐξεῖχε ἀπ’ τὴν ἄμμο. Οἱ πυραμίδες τῆς Γκίζας.» ἢ τὴν ἄλλη: «Τὸ ἀποτύπωμα τῆς μπότας γυάλιζε στὴ γκρίζα σκόνη τῆς σελήνης. Στὴν προσγείωση τοῦ σκάφους τοῦ Ἄρμστρονγκ τὸ ἀπολίθωμα δονήθηκε ἐλαφρῶς», ἡ ἀποεξοικείωση τῆς γνωστῆς μου εἰκόνας τῶν πυραμίδων, ἢ τῆς βεβαιότητάς μου γιὰ τὴν μοναδικὴ παρουσία ἔλλογων ὄντων στὴν σελήνη ἐκ μέρους τοῦ ἀνθρώπου, εἶναι τόσο δραματική ὥστε ἕνα στιγμιαῖο ρίγος μὲ διατρέχει ἀπὸ τὸ πολὺ πλούσιο ἐναλλακτικὸ σενάριο ἐπιστημονικῆς φαντασίας ποὺ θὰ πρέπει σὲ κάθε περίπτωση νὰ ὑποθέσω… Ἔτσι, κατὰ τὴ γνώμη μου, ὁ Μάιμπεργκ διασώζεται, ὄχι διότι τὰ κείμενά του θὰ μποροῦσαν νὰ χαρακτηριστοῦν «διηγήματα», ὅσο γιατὶ σὲ πολλὰ ἀπὸ αὐτὰ διασώζονται κρίσιμα στοιχεῖα τῆς ἀφηγηματικῆς τέχνης, μὲ τὸν ἴδιο τρόπο ποὺ ἕνας καὶ μόνον στίχος μπορεῖ νὰ διασώζει τὴν οὐσία τῆς ποιήσεως.
* * *
Τὸ πρόγραμμα τῶν δημοσιεύσεων:
Τρίτη, 12 Ὀκτωβρίου 2010: Ἕλενα Σταγκουράκη, «Φλόριαν Μάιμπεργκ, “Ἐλάχιστες ἱστορίες” – Ἡ ἀποθέωση τῆς μινιατούρας».
Παρασκευή, 15 Ὀκτωβρίου 2010: Φλόριαν Μάιμπεργκ, «31 Ἐλάχιστες ἱστορίες».
Κυριακὴ, 17 Ὀκτωβρίου 2010: Φλόριαν Μάιμπεργκ, Συνέντευξη στὴν Ἕλενα Σταγκουράκη γιὰ τὸ Πλανόδιον-Ἱστορίες Μπονζάι.
05-09-2010. Κυριακή. Τὸν Ἀργεντινὸ ποιητὴ καὶ πεζογράφο Κάρλος Βιτάλε γνωρίσαμε πρώτη φορὰ ἀπὸ τὶς μεταφράσεις τριῶν διηγημάτων του ἀπὸ τὴν Ἀλεξάνδρα Γκολφινοπούλου, τὰ ὁποῖα ἔφτασαν στὰ χέρια μας τὸν Ἰανουάριο τοῦ 2010, κατὰ τὴν περίοδο προετοιμασίας τοῦ παρόντος ἱστολογίου. Ἡ ἀνάρτηση στὶς 14 Μαΐου 2010 τοῦ πρώτου ἀπὸ αὐτὰ («Ὁ ὡραῖος κοιμώμενος», μιὰ ἐξ ὄνυχος παρωδία τοῦ γνωστοῦ παραμυθιοῦ μὲ γεύση ἀπὸ “κρίση ταυτότητας”), μὲ μιὰ ὄμορφη εἰκόνα τῆς Καναδέζας ζωγράφου Ρέμπ Φρόστ, ὑπῆρξε γιὰ μᾶς ἕνα μικρὸ μάθημα γιὰ τὴ δύναμη τοῦ Διαδικτύου, ἀφοῦ ἔφερε σχεδὸν ἀμέσως σὲ ἐπαφὴ μὲ τὸ ἱστολόγιο καὶ τοὺς δύο καλλιτέχνες, ἂν καὶ γιὰ διαφορετικοὺς λόγους τὸν καθένα! Μὲ τὸν Κάρλος Βιτάλε, ποὺ μᾶς ἔγραψε στὰ… ἰταλικὰ ὡς γεωγραφικὰ ἐγγύτερη γλώσσα στὴ δική μας (!) εἴχαμε μιὰ μικρὴ ἀλλά θερμὴ ἐπικοινωνία ποὺ ὡς καρπό της εἶχε τὴν ἐνδιαφέρουσα συνέντευξη ποὺ διαβάζετε σήμερα στὸ ἱστολόγιο. Θέλουμε νὰ εὐχαριστήσουμε ἀπὸ δῶ τὸν Ἀργεντινὸ συγγραφέα γιὰ τὴ συνεργασία του μὲ τὶς «Ἱστορίες μπονζάι», καὶ νὰ τοῦ εὐχηθοῦμε τὸ βιβλίο του Ἡ ἀγένεια τοῦ αὐτόχειρα (σὲ μετάφραση τῆς Ἀλ. Γκολφινοπούλου) νὰ βγεῖ σύντομα καὶ στὰ ἑλληνικά.
01-08-2010. Κυριακή. Τεῦχος ἑλληνικοῦ μπονζάι. Ποιὰ ἐπιλέγονται.
Ἀγαπητὲ Ἀναγνώστη,
ὅπως ἤδη θὰ γνωρίζεις, προετοιμάζοντας ἕνα τεῦχος τοῦ Πλανόδιου ἀφιερωμένο στὸ μικρὸ ἑλληνικὸ διήγημα, σκεφτήκαμε νὰ ἀπευθυνθοῦμε, ἐκτὸς ἀπὸ τοὺς γνωστοὺς λογοτέχνες, πεζογράφους καὶ ποιητές, καὶ στὴ μεγάλη κοινότητα τῶν φίλων τῆς λογοτεχνίας —νέους συγγραφεῖς, κυρίως— καὶ νὰ τοὺς ζητήσουμε νὰ στείλουν συνεργασίες τους στὸ περιοδικό, ὥστε νὰ διαλέξουμε ἀπὸ αὐτὲς τὶς —κατὰ τὴν κρίση μας πάντα— καλύτερες καὶ νὰ τὶς δημοσιεύσουμε στὸ σχετικὸ τεῦχος. Στὴν πρόσκλησή μας αὐτὴ ὑπῆρξε μεγάλη ἀνταπόκριση: ἕως τὶς 30 Ἰουνίου 2010, καταληκτικὴ ἡμερομηνία ὑποβολῆς τῶν συνεργασιῶν, εἶχαν ὑποβληθεῖ 381 μπονζάι ἀπὸ 169 πρόσωπα. Ὕστερα ἀπὸ προσεκτικὴ μελέτη κατὰ τὸν μήνα Ἰούλιο ὅλου τοῦ ὑλικοῦ, ἐπιλέγησαν 37 ἀπὸ αὐτά. Τὴν ἀξιολόγηση ἔκαναν ὁ Βασίλης Μανουσάκης, ἡ Ἡρὼ Νικοπούλου καὶ ὁ Γιάννης Πατίλης.
Σύμφωνα μὲ τὸν προγραμματισμὸ τοῦ περιοδικοῦ τὰ μπονζάι ποὺ ἐπιλέχθηκαν θὰ συμπεριληφθοῦν στὸ δεύτερο τεῦχος τοῦ 2011 (Δεκέμβριος), τὸ ἀφιερωμένο στὸ ἑλληνικὸ μικρὸ διήγημα, ἐνῶ τὸ πρῶτο τεῦχος τοῦ ἴδιου ἔτους (Ἰούνιος 2011) θὰ εἶναι ἀφιερωμένο στὸ ἀντίστοιχο ἀγγλοσαξωνικό (flash fiction). Τὸ προσεχὲς τεῦχος τοῦ περιοδικοῦ (Δεκέμβριος 2010), ἤδη προγραμματισμένο ἀπὸ καιρό, θὰ εἶναι ἀφιερωμένο στὸ ποιητικὸ ἔργο τοῦ Γάλλου συγγραφέα Antonin Artaud.
Καὶ τὰ 37 μπονζάι ποὺ ἐπιλέχθηκαν θὰ ἀναρτηθοῦν σταδιακὰ στὸ ἱστολόγιο τοῦ περιοδικοῦ Ἱστορίες μπονζάι, ἀρχῆς γενομένης ἀπὸ τὸν τρέχοντα μήνα Αὔγουστο. Μέχρι τὴν ἔκδοση τοῦ σχετικοῦ τεύχους τὰ μπονζάι αὐτὰ δὲν θὰ πρέπει νὰ δημοσιευτοῦν ἀλλοῦ, στὸν ἔντυπο ἢ τὸν ἠλεκτρονικὸ τύπο.
Εὐχαριστοῦμε θερμὰ ὅλους ἀνεξαιρέτως τοὺς φίλους ποὺ ἀγκάλιασαν τὴν ἰδέα μας γιὰ τὰ μπονζάι καὶ μᾶς ἐμπιστεύθηκαν τὶς λογοτεχνικὲς ἐργασίες τους, καὶ τοὺς καλοῦμε, εἴτε προκρίθηκαν αὐτὲς εἴτε ὄχι, νὰ ἐξακολουθήσουν νὰ μᾶς στέλνουν νέα λογοτεχνική τους δουλειὰ γιὰ τὸ ἱστολόγιο, ποὺ συνεχίζει τὴ λειτουργία του ὡς διαρκὴς ἐπιθεώρηση καὶ ἀνθολογία ἐν προόδῳ γιὰ τὸ μικρὸ διήγημα, χωρὶς καταληκτικὲς ἡμερομηνίες πλέον καὶ σύμφωνα μὲ τοὺς γενικοὺς ὅρους ποὺ περιγράφονται στὴν ἑνότητα «Συνεργασίες».
Τὸ «Πλανόδιον»
Τὰ 37 μπονζάι ποὺ ἐπιλέγονται:
Μάνθος Ἀγγέλης, «Ἡ ξένη».
Ζ.Δ. Ἀϊναλῆς, «Τότε ποὺ στάθηκα γιὰ πρώτη φορὰ μπροστὰ σὲ καθρέφτη».
Ἰάκωβος Ἀνυφαντάκης, «Ὁ ἄσωτος ἀδερφός».
Κατερίνα Ζούπα, «Μιὰ γυναίκα».
Σπῦρος Θεριανός, «Τὸ νοίκι».
Δώρα Κασκάλη, «Μικρὸ ἐρωτικό».
Κατερίνα Κοντοπούλου, «Τραπέζι στὴ λιακάδα».
Νάγια Κουτρουμάνη, «Underground».
Χλόη Κουτσουμπέλη, «Ἡ πτώση».
Μαρία Κώτσια, «Φιλιὰ στὸ ταβάνι».
Μάρτυ Λάμπρου, «Κόπιτσες».
Ἑλένη Μπουραντάνη, «Ὁ Ἠλίας Μαμαλάκης στὸ στούντιο τοῦ Ζόρζ Μελιὲ γυρίζει διαφημιστικὸ γιὰ τὸν “Παυλίδη”».
Ἰωάννα Ντούμπρου, «Ἄρτι».
Γιάννης Παλαβός, «Password».
Γιάννης Παπαγιάννης, «Ὁ ἄχρονος ἄνθρωπος».
Ξένια Παπαδημητρίου, «Ἀερομαχίες».
Παναγιώτα Παπαθανασίου, «Παιδιὰ στὴν ἐξοχή».
Ἄκης Παπαντώνης, «Δεξὶ χέρι, δεξὶ σινιάλο – ἀριστερὸ χέρι, ἀριστερὸ σινιάλο».
Κατερίνα Παπαντωνίου, «Ἡ κόρη τοῦ παπᾶ».
ἈνδρέαςΡούσσης, «Diabolus in musica».
ἌνναΣιγανοῦ, «“Μὲ γέννησες γύφτο, δὲν μὲ γεννοῦσες μόνο Ἀλβανό”».
Εἰρήνη Σουργιαδάκη, «Τὸ σπάνιο δωμάτιο».
Χριστίνα Συμβουλίδου, «Freerider».
Σοφία Τέρνερ, «Ἀλεξάνδρα».
Λεωνίδας Τούρλας, «Μαζί, δώδεκα μὲ δύο».
Νίκη Τρουλλινοῦ, «Πολιτεία χωμένη στὴν ἄμμο».
Θοδωρῆς Τσάκωνας, «Τὸ δῶρο».
Γιάννης Τσίγκρας, «Τὸ τὶκ κάτω ἀπὸ τὸ πόδι».
Μαρία Τσολακούδη, «Ἡ ἐπίσκεψη».
Ἑλένη Φακάλου, «Ζανζιβάρη, κοραλλιογενὲς νησί».
Εὐγενία Φουντέα, «Dogfish».
Πέτρος Φούρναρης, «Συμφιλίωση».
Γιάννης Χαιρετάκης, «Λίγο πιὸ μπροστά».
Κατερίνα Χαραλαμποπούλου, «1. Παύση: Χρόνος Ἀφήγησης > Χρόνος Ἱστορίας», «2. Σκηνή: Χρόνος Ἀφήγησης = Χρόνος Ἱστορίας», «3. Περίληψη: Χρόνος Ἀφήγησης < Χρόνος Ἱστορίας».
Νάνσυ Χαριτωνίδου, «17 λεπτά».
Παυλίνα Χατζηγεωργίου, «Τὰ βουρκόψαρα».
Δήμητρα Ἰ. Χριστοδούλου, «50 pesos».
05-07-2010. Δευτέρα. Προετοιμάζοντας ἕνα τεῦχος τοῦ Πλανόδιου ἀφιερωμένο στὸ μικρὸ ἑλληνικὸ διήγημα, σκεφτήκαμε νὰ ἀπευθυνθοῦμε, ἐκτὸς ἀπὸ τοὺς γνωστοὺς λογοτέχνες, πεζογράφους καὶ ποιητές, καὶ στὴ μεγάλη κοινότητα τῶν φίλων τῆς λογοτεχνίας —νέους συγγραφεῖς, κυρίως— καὶ νὰ τοὺς ζητήσουμε νὰ στείλουν συνεργασίες τους στὸ περιοδικό, ὥστε νὰ διαλέξουμε ἀπὸ αὐτὲς τὶς —κατὰ τὴν κρίση μας πάντα— καλύτερες καὶ νὰ τὶς δημοσιεύσουμε στὸ σχετικὸ τεῦχος. Στὴν πρόσκλησή μας αὐτὴ ὑπῆρξε μεγάλη ἀνταπόκριση: ἕως τὶς 30 Ἰουνίου 2010, καταληκτικὴ ἡμερομηνία ὑποβολῆς τῶν συνεργασιῶν, εἶχαν ὑποβληθεῖ 381 μπονζάι ἀπὸ 169 πρόσωπα (τὰ 85 ἀπὸ αὐτὰ ἔστειλαν τὴ συμμετοχή τους μέσα στὸν Ἰούνιο, καὶ μάλιστα τὶς τελευταῖες 2-3 μέρες του!). Ἡ ἀξιολόγηση τοῦ ἀρκετὰ μεγάλου αὐτοῦ ὑλικοῦ θέλει τὸν χρόνο της, δεδομένου ὅτι κάτι παραπάνω ἀπὸ τὰ μισὰ κείμενα ἦρθαν τὶς τελευταῖες ἑβδομάδες. Ὑπολογίζουμε, λοιπὸν, ὅτι μέχρι τὸ τέλος Ἰουλίου θὰ ἔχουμε δεῖ καὶ ἀξιολογήσει τὸ ὑλικὸ καὶ θὰ ἔχουμε ἀπαντήσει στοὺς φίλους μας γιὰ τὴν τύχη τῶν συνεργασιῶν τους, τόσο στὸν καθένα ξεχωριστὰ ὅσο καὶ ἀπὸ τὴν ἱστοσελίδα μας. Οἱ φίλοι καὶ ἀναγνῶστες τῶν «Ἱστοριῶν Μπονζάι» μποροῦν νὰ συνεχίσουν νὰ στέλνουν συνεργασίες γιὰ τὸ ἱστολόγιο μὲ τοὺς ὅρους καὶ τὶς προϋποθέσεις ποὺ περιγράφονται στὴν ὁμώνυμη στήλη μας («Συνεργασίες»). Ἐν τῷ μεταξύ, αὐτὴ τὴν ἑβδομάδα, τὸ κάπως καθυστερημένο Πλανόδιον ἀρ. 48, τὸ ἀφιερωμένο στὴ γερμανόφωνη ποιήση, ἐλπίζουμε νὰ φτάσει ἐπιτέλους στὸ τυπογραφεῖο.
21-06-2010. Δευτέρα. Μιὰ σειρὰ μικρῶν ἀφιερωμάτων σὲ συγγραφεῖς μικρῶν ἱστοριῶν ἐγκαινιάζεται σήμερα ἀπὸ τὸ Πλανόδιον-Ἱστορίες Μπονζάι μὲ τὴν Ἑβδομάδα Γκύντερ Κοῦνερτ (γ. 1929). Ἑπτὰ δημοσιεύματα, ἕνα κάθε μέρα, ἀφιερωμένα στὸν ὀγδονταενάχρονο Γερμανὸ ποιητή, δοκιμιογράφο καὶ συγγραφέα μικρῶν ἱστοριῶν ἀπὸ τὸ Βερολίνο, ἐγκατεστημένο ἀπὸ καιρὸ στὸ χωριὸ Κάισμπορστελ τοῦ κρατιδίου Σλέσβιχ-Χόλσταϊν. Τὸ εἰσαγωγικὸ δοκίμιο καὶ τὶς μεταφράσεις τῶν κειμένων τοῦ Κοῦνερτ ἔκανε ὁ φίλος, συνάδελφος ἐκπαιδευτικὸς καὶ μελετητὴς τοῦ Γιάννη Σκαρίμπα Συμεὼν Γρ. Σταμπουλοῦ, καθηγητὴς τῆς ἑλληνικῆς γλώσσας καὶ λογοτεχνίας στὸ Πανεπιστήμιο τῆς Λειψίας. Στὸν ἴδιο ὀφείλουμε καὶ τὴν ἐπαφὴ μὲ τὸν Γερμανὸ συγγραφέα ποὺ μᾶς παραχώρησε τὴ συνέντευξη μὲ τὴν ὁποία κλείνουμε τὸ ἀφιέρωμα. Τρία ποιήματα τοῦ ἴδιου συγγραφέα, θὰ ἔχει τὴν εὐκαιρία νὰ διαβάσει ὁ ἀναγνώστης στὸ ἀφιέρωμα γιὰ τὴ Γερμανόφωνη Ποίηση Μετὰ τὴν Πτώση τοῦ Τείχους ποὺ ἐπιμελεῖται ὁ Κώστας Κουτσουρέλης στὸ ἐπὶ θύραις 48ο τεῦχος τοῦ Πλανόδιου. Τὰ δημοσιεύματα αὐτὰ ἀποτελοῦν καὶ τὴν πρώτη, ἐξ ὅσων γνωρίζουμε, ἐκτεταμένη γνωριμία τοῦ ἑλληνικοῦ κοινοῦ μὲ αὐτὸν τὸν σημαντικὸ Γερμανό συγγραφέα τοῦ μεταπολέμου.
Τὸ πρόγραμμα τῶν δημοσιεύσεων:
Δευτέρα, 21 Ἰουνίου 2010: Συμεὼν Γρ. Σταμπουλοῦ, «Γιὰ τὸν Günter Kunert καὶ τὸ σύντομο διήγημα».
Τρίτη, 22 Ἰουνίου 2010: Günter Kunert, «Σύντομη ἐξέταση τοῦ μικροῦ διηγήματος».
Τετάρτη, 23 Ἰουνίου 2010: Günter Kunert, «Βίβλος».
Πέμπτη, 24 Ἰουνίου 2010: Günter Kunert, «Καρυάτιδες».
Παρασκευή, 25 Ἰουνίου 2010: Günter Kunert, «Μνήμη Bertolt B.».
Σάββατο, 26 Ἰουνίου 2010: Günter Kunert, «Ἡ κρυφὴ βιβλιοθήκη».
Κυριακή, 27 Ἰουνίου 2010: Günter Kunert, «Συνέντευξη στὸ Πλανόδιον-Ἱστορίες Μπονζάι».
24-05-2010. Δευτέρα. Ἐπίκαιρο σήμερα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος τὸ μπονζάι «Ἡ ἐξέλιξη τῆς γραφομηχανῆς» τῆς Λίας Μεγάλου-Σεφεριάδη. Δημοσιευμένο τὸ 1975, ἑορτάζει τὴν ἐφεύρεση τῆς ἠλεκτρικῆς γραφομηχανῆς σαρκάζοντας τοὺς «ἀνθρώπους τοῦ πνεύματος»:νέα περίοδο δημιουργικοῦ ὀργασμοῦ ἐγκαινιάζει ἡ ἠλεκτρικὴ γραφομηχανή, μὲ τὴ βοήθεια τῆς ὁποίας αὐξάνει, ὡς συνάγεται, ἡ συγγραφικὴ παραγωγικότης, αὐξάνει ἡ δημοτικότης, αὐξάνει ἡ αὔξησις. Θὰ χρειαζόταν μόλις μιὰ εἰκοσαετία γιὰ νὰ περάσουν στὸ μουσεῖο τῆς ἱστορίας οἱ γραφομηχανές, μηχανικὲς καὶ ἠλεκτρικὲς —ἂν καὶ ὑπάρχουν ἄνθρωποι ποὺ ἀκόμη τὶς χρησιμοποιοῦν, ὅπως ὑπάρχουν καὶ ἐκεῖνοι ποὺ γράφουν ἀκόμη μὲ τὸ χέρι—, καὶ νὰ εἰσβάλουν στὴ ζωή μας οἱ ὑπολογιστές, ὅλοι τους τώρα συνδεδεμένοι μὲ τὸ Διαδίκτυο. Ἐὰν τὸ γράψιμο κάνει τὸν συγγραφέα, ἡ δημοσίευση κάνει τὸν «ἐπώνυμο». Καὶ τὸ Διαδίκτυο εἶναι ὁ Ὠκεανὸς τῆς Ἐπωνυμίας. Ὅταν ἡ Λία Μεγάλου-Σεφεριάδη ἔγραφε τὶς γραμμὲς ποὺ προαναφέραμε, ἡ ἐποχὴ ὅπου ὁ καθένας θὰ μποροῦσε νὰ δημοσιεύει δωρεὰν τὰ γραφτά του καὶ ταυτόχρονα αὐτὰ νὰ εἶναι προσβάσιμα ἀπὸ τοὺς πάντες, ἦταν ἁπλῶς ἀδιανόητη! Γιὰ πρώτη φορὰ στὴν ἱστορία τοῦ τύπου ἡ συγγραφικὴ παραγωγικότης καὶ ἡ δημοτικότης δὲν εἶναι πιὰ ἔννοιες ἀλληλένδετες. Ἐκεῖ ὅπου ἡ ἐπωνυμία παρέχεται σὲ ὅλους, ἡ διάκριση καὶ ἡ συνακόλουθη δημοτικότης γίνεται ἀκόμη πιὸ δύσκολη. Διότι ἡ ἐπωνυμία στὸ Δίκτυο μοιάζει λίγο μὲ τὴν ἐπωνυμία τοῦ τηλεφωνικοῦ καταλόγου. Μόνον ἐκεῖ —στὴν ἐποχὴ τοῦ ἔντυπου κόσμου— εἶχε τὴν ἐλπίδα νὰ δεῖ κανεὶς δημοσιευμένο τὸ ὄνομά του. Ἡ φύση τοῦ Διαδικτύου, σ’ αὐτή του τὴ φάση τουλάχιστον, εἶναι τέτοια ποὺ ἐνῶ πολλαπλασιάζει τὶς κοινωνικὲς ἐπαφές, δὲν παράγει τὴν ἀντίστοιχη διακριτότητα καὶ δημοτικότητα. Καὶ αὐτό, παραδόξως, εἶναι τὸ μεγάλο του πλεονέκτημα, ἀφοῦ ἡ διάκριση τῆς ἀξίας γίνεται σὲ μεγάλο βαθμὸ προσωπικὸς ἄθλος τοῦ μεμονωμένου χρήστη ἢ τῶν μικρῶν κοινοτήτων χρηστῶν. Αὐτὸ ὀφείλεται στὸ ὅτι ἡ δημοσιότητα στὸ δίκτυο ἔχει ἐλάχιστὸ ἢ μηδενικὸ κόστος. Ἐκεῖ ὅπου ἡ δημοσιότητα ἔχει ἀκόμη κόστος, στὸν ὑπὸ συρρίκνωση ἔντυπο κόσμο, μπορεῖ ὁ μέσος ὅρος τῶν δημοσιευομένων κειμένων καὶ πληροφοριῶν νὰ εἶναι ἀρκετὰ ἢ καὶ πολὺ καλύτερος σὲ ποιότητα καὶ ἀκρίβεια ἀπὸ τὸν μέσο ὅρο τῶν κειμένων ποὺ δημοσιεύονται στὸν παγκόμιο ἱστό, τὰ πνευματικὰ συμφέροντα ὅμως γίνονται ἐκεῖ εὐκολότερα ὑλικά, καὶ οἱ δημόσιες σχέσεις ἐξακολουθοῦν νὰ παίζουν τὸν μεγάλο καὶ συχνὰ ἀποφασιστικὸ ρόλο τους. Ἐδῶ ἐξακολουθεῖ νὰ διατηρεῖ πλήρη τὴν ἰσχύ της ἡ παραίνεση τοῦ Θράσου Καστανάκη πρὸς τὸν Γιῶργο Θεοτοκᾶ τὸ 1929: Καλλιέργησον σχέσεις μετὰ Λαμπράκη Βήματος (βλ. Πλανόδιον, τχ. 35, Δεκέμβριος 2002, σ. 445) καὶ τὰ λόγια τῆς Λίας Μεγάλου-Σεφεριάδη νὰ διατηροῦν ἐπαυξημένη τὴν ἐπικαιρότητά τους!
16-05-2010. Κυριακή. Ἐγκαινιάζοντας —ὕστερα ἀπὸ προετοιμασίες ἕξι περίπου μηνῶν— στὶς 5 Ἀπριλίου 2010 ἕνα ἱστολόγιο ἀφιερωμένο ἀποκλειστικά, ὅπως καὶ ὁ ὑπότιτλός του δηλώνει, στὸ «μικρὸ διήγημα» γνωρίζαμε ὅτι ἀναπόφευκτα θὰ βρισκόμαστε μπροστὰ ἀπὸ τὸ κριτήριο τῆς ποσότητας. Τὸ νὰ ἀποφασίσει κανεὶς νὰ γράφει ἱστορίες 55, 69 ἢ 100 λέξεων ἀκριβῶς ἔχει κάτι τὸ ἀνυπόφορα φορμαλιστικὸ ποὺ πηγαίνει πέρα ἀπὸ τὸν ἀναγκαῖο σὲ κάθε εἶδος τέχνης αὐτοπεριορισμὸ στὰ στοιχεῖα τῆς μορφῆς. Ὡστόσο, ὅπως συνάγεται ἐμμέσως καὶ ἀπὸ τὸ κείμενο «Πόσο μάκρος ἔχει η συντομία;» τοῦ Ian reid ποὺ δημοσιεύουμε, αὐτὰ ποὺ καθορίζουν τὴν ἔκταση τοῦ διηγήματος ὡς εἴδους στοὺς νεώτερους χρόνους ἔχουν νὰ κάνουν λιγότερο μὲ κάποια ἐσωτερικὴ ἀφηγηματικὴ ἀναγκαιότητα καὶ περισσότερο μὲ τὶς τεχνολογικὲς ἐξελίξεις στὴν τυπογραφία καί, κυρίως, μὲ τὴν ἐμφάνιση καὶ διάδοση στὸν δυτικὸ κόσμο τοῦ περιοδικοῦ τύπου (τῶν ἐφημερίδων ἢ τῶν ἐπιθεωρήσεων). Τέτοιου εἴδους ἀνάγκες ἐπιβάλλουν τὸν ἕνα ἢ τὸν ἄλλο ἀριθμὸ λέξεων ποὺ συνήθως οἱ ἐκδότες ἀπαιτοῦν ἀπὸ τοὺς συγγραφεῖς, ἐνῶ ἀντιστοίχως παρατηροῦμε πὼς παραδοσιακὰ μεγάλο μέρος τῆς κλασικῆς διηγηματογραφίας ἔχει γραφτεῖ γιὰ νὰ πρωτοπαρουσιαστεῖ ἀκριβῶς στὸν περιοδικὸ τύπο. Ἀνάλογα συμβαίνουν καὶ μὲ τὶς τελευταῖες τεχνολογικὲς ἐξελίξεις ποὺ ὁδήγησαν στὸ Διαδίκτυο. Ἡ ἔλλειψη κόστους τῶν δημοσιεύσεων στὸ Διαδίκτυο δὲν ὁδήγησε στὴν παραγωγὴ μεγάλων σὲ ἔκταση ἔργων μὲ προορισμὸ τὸν παγκόσμιο ἱστό, ἀσχέτως ἐὰν ἔχουν ἀρχίσει νὰ ἀποθηκεύονται ἐκεῖ μεγάλα σὲ ὄγκο ἔργα τοῦ παρελθόντος. Στὸ σημεῖο αὐτὸ ψηλαφεῖται καὶ ἡ βαθύτερη συγγένεια τοῦ Διαδικτύου μὲ τὸν περιοδικὸ τύπο ὅπως τὸν γνωρίσαμε, μὲ τὸν ὁποῖο μοιράζεται τὴν πολυσυλλεκτικότητα, τὸν ἐρανισμό, τὴν ἀποσπασματικότητα καὶ τὴν ἐπικαιρότητα, ὅλα ὅσα δηλαδὴ προϋποθέτουν τὴν ἐναλλαγὴ καὶ τὴ συντομία. Τὸ ξεφύλλισμα (browsing) ὡς ἔννοια στὸ Διαδίκτυο εἶναι ἡ κλασικὴ κυριολεξία τοῦ παλιοῦ γουτεμβεργιανοῦ κόσμου ποὺ ἔγινε ἄνετα ἡ δυναμικὴ μεταφορά τοῦ δικτυακοῦ παρόντος. Προσβλέποντας λοιπὸν σ’ αὐτὸν τὸν χαρακτήρα ποὺ κάνει μιὰ ἱστοσελίδα νὰ μοιάζει μὲ περιοδικό, θεωροῦμε πὼς ἡ ἔννοια «μικρὸ διήγημα» ποὺ ὑποτιτλίζει τὸ ἱστολόγιό μας, εἶναι ἀρκετὰ ἐλαστικὴ καὶ περιεκτική, κρατώντας ταυτόχρονα τὶς ἀπαραίτητες ἀποστάσεις ἀπὸ λεξαριθμήσεις ποὺ κάποτε ἔχουν τὸν πρόσκαιρο ψυχαναγκασμὸ μιᾶς μόδας. Παρ’ ὅλους, ὡστόσο, τοὺς συμβατικοὺς ποσοτικοὺς περιορισμοὺς (βλ. «Ταυτότητα» καὶ «Συνεργασίες») ποὺ ἔχουμε θέσει γι’ αὐτὸ ποὺ ἐδῶ ὀνομάζουμε «μικρὸ διήγημα», ὁ θεωρητικὸς προβληματισμός μας, ὅπως αὐτὸς καταγράφεται σταδιακὰ στὴν στήλη «Γιὰ τὸ διήγημα», φιλοδοξεῖ νὰ περιλάβει τὸ διήγημα —αὐτὸ τὸ τόσο δημοφιλὲς στοὺς φίλους τῆς λογοτεχνίας εἶδος, ποὺ γιὰ μᾶς τοὺς Ἕλληνες, εἰδικότερα, ἀγκαλιάζει τὰ μεγαλύτερα ὀνόματα τῆς πεζογραφίας μας— σὲ ὅλο του τὸ εὖρος καὶ ἀσχέτως ποσοτικῶν καθορισμῶν.
21-04-2010. Τετάρτη. Ἀφιερωμένο στὴ σημερινὴ μέρα, τὸ μπονζάι 54 λέξεων «Σὰν σήμερα» τοῦ Χρίστου Ρουμελιωτάκη μοιάζει νὰ παραδειγματίζει μὲ ἁρμόδιο τρόπο τὸ δοκίμιο «Ἀπόψεις γιὰ τὸ διήγημα» τοῦ Ρικάρδο Πίγλια ποὺ δημοσιεύσαμε λίγες μέρες πρὶν, στὶς 18/04: Ἕνα διήγημα ποὺ διηγεῖται δύο ἱστορίες, μὲ τὴν κρυφὴ ἱστορία (ὑπαινικτικὰ ἀποτυπωμένη στὸ ἡμερολόγιο τοῦ τοίχου μὲ τὴν ξυλογραφία τοῦ Τάσου) νὰ ξεκλειδώνει τὴν ὁρατὴ ἱστορία τῆς ἐπίσκεψης. Ἡ συμπαράθεση τοῦ ὀπτικοακουστικοῦ ντοκουμέντου τῆς ἐποχῆς ἐλπίζουμε ὅτι συντελεῖ στὴν ἀνάδειξη τῆς ἔντασης ἀνάμεσα στὴ γελοιότητα τῶν “ἰδανικῶν” τῆς «ἐθνοσωτηρίου ἐπαναστάσεως» καὶ τὸ σοβαρὸ δράμα τῶν συγκεκριμένων ὑποκειμένων τὰ ὁποῖα βίωναν τὶς συνέπειες της.
18-04-2010. Κυριακή. Συνεχίζοντας τὴ συγκομιδὴ θεωρητικῶν κειμένων γιὰ τὸ διήγημα (μικρὸ καὶ λιγότερο μικρό) ἀναδημοσιεύουμε σήμερα (ἀπὸ τὸ τελευταῖο Πλανόδιον, ἀρ. 47) τὸ ἐξαιρετικὰ διεισδυτικὸ δοκίμιο «Ἀπόψεις γιὰ τὸ διήγημα» τοῦ Αργεντινοῦ πεζογράφου Ρικάρδο Πίγλια, ποὺ μετέφρασε ἡ νεαρὴ καθηγήτρια Ἱσπανικῆς Λογοτεχνίας στὸ Πανεπιστήμιο St Andrews στὴ Σκωτία, Ἑλένη Κεφάλα. Ἡ σημαντικὴ συνεισφορὰ αὐτοῦ τοῦ δοκιμίου συνίσταται στὴν ἀνάδειξη καὶ συστηματοποίηση μιᾶς μικρῆς ἱστορίας ἀπὸ τὰ σημειωματάρια τοῦ Τσέχωφ, ποὺ κατὰ τὸν Πίγλια στὸν πυρήνα της συμπυκνώνει τὴν κλασικὴ φόρμα τοῦ διηγήματος, ἡ ὁποία θὰ μποροῦσε νὰ συνοψιστεῖ καὶ στὴ βασικὴ θέση: «ἕνα διήγημα πάντοτε διηγεῖται δύο ἱστορίες».
Ricardo Piglia. Φωτογραφία ἀπὸ τὸν Daniel Mordzinski.
16-04-2010. Παρασκευή. Ἡ σημερινὴ ἀνάρτηση ἀφορᾶ ἕνα μᾶλλον ἀπρόσμενο διήγημα τοῦ Βασίλη Βασιλικοῦ. Στὸν ἀντίποδα τοῦ πολυγραφότατου καὶ μᾶλλον εὐκολογράφου συγγραφέα, ποὺ σχεδὸν ἀφασικὰ “συζητᾶ” στὶς ἐκπομπές του γιὰ συχνὰ ἀσήμαντες ἐκδόσεις, τὸ παλιὸ (1960) διήγημά του «Γράμμα στὸν Ἀλέξανδρο Παπαδιαμάντη» ἀναπτύσσει ἕναν πραγματικὸ διάλογο μὲ τὸ «Ὁλόγυρα στὴ Λίμνη» τοῦ μεγάλου Σκιαθίτη, στὸ ἔργο τοῦ ὁποίου προσφέρει εἰλικρινὴ ὑποταγή. Καταλύτης ἡ ἐμπειρία τῆς ξενιτειᾶς, καὶ πιὸ συγκεκριμένα αὐτὴ στὴν πόλη τῆς Καγιούγκα, πλάι στὴν ὁμώνυμη λίμνη τῆς περιοχῆς τῶν Μεγάλων Λιμνῶν τῶν ΗΠΑ. Ἐκεῖ, ὅσο καὶ νὰ φαίνεται ἀπίθανο, ὁ ἀφηγητὴς τοῦ «Γράμματος…» διατείνεται ὅτι θὰ συναντήσει μεταλλαγμένο ὡς Chriss Pappas τὸν Χριστοδουλῆ, τὸ παιδὶ μὲ τὰ παράξενα καμώματά του στὸ «Ὁλόγυρα στὴ Λίμνη». Δὲν ξέρω πόσο πιθανὸ εἶναι νὰ γραφοῦν δύο ἔργα ἀπὸ δύο διαφορετικοὺς (καὶ πόσο διαφορετικούς!) συγγραφεῖς μὲ τὸν ἴδιο «πραγματικὸ» ἥρωα σὲ δύο διαφορετικὲς ἡλικίες. Τὸ «φιλοσοφεῖν καὶ οὐδὲν πράττειν», ὡστόσο, ποὺ διατρέχει καὶ τὰ δύο κείμενα, ὁδηγεῖ σὲ ἐκείνη τὴν βαθύτερη συγγένεια ποὺ κάνει ἕνα ἔργο νὰ περνᾶ τὸ σύνορο αὐτοῦ ποὺ λέμε «κόσμος τοῦ βιβλίου», τὸν κόσμο τῆς ματαιόφρονος μέριμνας τῶν γραμμάτων, καὶ νὰ ἀνοίγεται στὸ ἄλλο ποὺ δίνει νόημα καὶ στὴν ίδια τὴ λογοτεχνία.
12-04-2010. Δευτέρα. Μετὰ τὴν ἀνάρτηση τοῦ μπονζάι τῆς Ζιζὲλ Πράσινος «Δὲν εἶμαι πιὰ μόνος», ὁ φίλος ζωγράφος, φωτογράφος καὶ συνεργάτης τοῦ Πλανόδιου Δημήτρης Γέρος μᾶς ἔστειλε τρεῖς φωτογραφίες της ποὺ τῆς εἶχε κάνει, ὅταν τὴ συνάντησε στὸ σπίτι της στὸ Παρίσι τὸ 1999. Μαζὶ μ’ αὐτὲς μᾶς κοινοποίησε καὶ ἕνα μικρὸ αὐτόγραφό της στὰ γαλλικά, ὅπου ἡ Πράσινος καταγράφει μιὰ “ὑπερρεαλιστικὴ” φράση της ποὺ θυμόταν ὅτι εἶχε πεῖ, ὅταν ἦταν τεσσάρων ἐτῶν: Ἡ παντόφλα ἔπεσε μέσα στὸ νερὸ καὶ τὸ πορτοκάλι τὴ μάζεψε. Τὸν φίλο Δημήτρη Γέρο εὐχαριστοῦμε γιὰ τὴν παραχώρηση τῶν τεκμηρίων. Τὶς φωτογραφίες καὶ τὸ ἰδιόγραφο σημείωμα τῆς Πράσινος δημοσιεύουμε ἐδῶ:
10-04-2010. Σάββατο. Γιὰ τὴν ἡμέρα τῆς ἀνακοίνωσης τοῦ ἱστολογίου ζητήσαμε ἀπὸ τὸν Ἠλία Παπαδημητρακόπουλο νὰ μᾶς διαβάσει τὸ διήγημά του «Οἱ φρακασάνες». Εἶναι τὸ πρῶτο του διήγημα, γραμμένο τὸ 1962. Ὅπως μᾶς ἐξηγεῖ στὴν ἀρχὴ τῆς μαγνητοσκόπησης, οἱ φρακασάνες εἶναι μιὰ ποικιλία σύκου ποὺ δὲν συναντιέται πιά. Δὲν τὸ γνώριζα, ὅταν πρὶν χρόνια διάβαζα τὸ πεζό του. Πενῆντα χρόνια μετά, μένει, γιὰ μᾶς, νὰ συμβολίζουν τὸν ἀνεύρετο χρόνο τῆς ἐφηβικῆς ἐρωτικῆς ἐπιθυμίας, καὶ ἀντ’ αὐτῶν «φρακασάνες» νὰ γίνονται τὰ ἴδια τὰ ἔργα τῆς καλῆς λογοτεχνίας, αὐτὰ ποὺ μὲ τὴ σειρά τους κρατοῦν γιὰ κάθε μελλοντικὸ ἀναγνώστη τὴ γλύκα τοῦ ἀνεπίστρεπτου. Ἡ ἀνάγνωση ἔγινε στὶς 21 Μαρτίου στὴ Νέα Σμύρνη. Τὶς φωτογραφίες καὶ τὴ μαγνητοσκόπηση ἔκανε ἡ Ἡρὼ Νικοπούλου. Ὁ Ἠλίας δὲν ἤθελε νά ‘χει πίσω του βιβλία. Εἰς ἀνάμνησιν ἐκείνης τῆς συνάντησης ἔστω αὐτὴ ἡ φωτογραφία:
09-04-2010. Παρασκευή. Ἡ 28η ἀνάρτηση (21ο μπονζάι στὰ ἑλληνικά) εἶναι τὸ πεζὸ «Δὲν εἶμαι πιὰ μόνος» τῆς Ζιζέλ Πράσινος σὲ μετάφραση τῆς Μαρίας Σπυριδοπούλου. Ἂν καὶ δύο βιβλία της κυκλοφόρησαν σὲ ἑλληνικὴ μετάφραση στὴ δεκαετία τοῦ ’90 ἀπὸ τὶς ἐκδόσεις Ἐξάντας (Μὰ ὁ χρόνος δὲν ὑπάρχει καὶ Ὁ φεγγίτης) ἡ Ζιζὲλ Πράσινος ἐξακολουθεῖ νὰ παραμένει σχεδὸν ἄγνωστη στὸ ἑλληνικὸ κοινὸ καὶ λίγες ἀναφορὲς σ’ αὐτὴν θὰ συναντήσει κανεὶς στὸ ἐλληνικὸ διαδίκτυο. Ἡ ἴδια ἡ Βικιπαίδεια στὸ σύντομο λῆμμα της τὴν καταχωρίζει ὡς γαλλίδα συγγραφέα, χωρὶς τὴν παραμικρὴ μνεία στὴν ἑλληνικὴ καταγωγή της. Ὁ πατέρας της Λύσανδρος Πράσινος, πεζογράφος, ποιητὴς καὶ ζωγράφος, καθηγητὴς τῆς γαλλικῆς στὴν Κωνσταντινούπολη τοῦ μεσοπολέμου, ὑπῆρξε συνεκδότης τοῦ ἐξαιρετικοῦ κωνσταντινουπολίτικου περιοδικοῦ Λόγος, στὶς σελίδες τοῦ ὁποίου παρουσιάστηκαν σημαντικοὶ Ἕλληνες πεζογράφοι, ὅπως ὁ Θράσος Καστανάκης, ὁ Ἠλίας Βενέζης, ὁ Φώτης Κόντογλου.
Ἐδῶ ἡ Ζιζὲλ Πράσινος τὸ 2008 σὲ ἡλικία 88 ἐτῶν:
07-04-2010. Τετάρτη. Ἡ 11η ἀνάρτηση (8ο μπονζάι στὰ ἑλληνικά) ἀφορᾶ τὸ κείμενο τοῦ Φαίδρου Μπαρλᾶ «Ἡ σκούνα». Εἶναι τὸ πρῶτο ἀπὸ τὰ τρία διηγήματά του ποὺ διαλέξαμε, σὲ πρώτη φάση, νὰ παρουσιάσουμε στὸ ἱστολόγιο. Ὅταν σκεφτόμουν γιὰ κείμενα ἀπὸ τὴν ἑλληνικὴ πεζογραφικὴ παράδοση ποὺ νὰ ταιριάζουν στὶς Ἱστορίες Μπονζάι, τὰ πρῶτα ποὺ μοῦ ἦρθαν στὸ νοῦ ἦταν τὰ διηγήματα τοῦ Φαίδρου Μπαρλᾶ. Μολονότι γραμμένα τὰ περισσότερα στὴν δεκαετία τοῦ ’50, ὁ τρόπος μὲ τὸν ὁποῖο συνδυάζανε πλοκὴ, γλώσσα, ὀπτική γωνία, ἀπρόοπτο, εἰρωνία τὰ ἔκαναν ἐξαιρετικὰ σύγχρονα, πολὺ μακριὰ ἀπὸ τὴ ρεαλιστικὴ κοινωνικὴ πεζογραφία τῆς ἐποχῆς καὶ μᾶλλον σὲ εἰρωνικὴ ἀντιπαράθεση πρὸς αὐτή. Ὁ Φαῖδρος Μπαρλᾶς παραμένει καὶ σήμερα ἕνας ἄδικα παραγνωρισμένος πεζογράφος. Τὴν γνωριμία μὲ τὴν λογοτεχνία του (καὶ τὴν ἐλάχιστη μὲ τὸν ἴδιο) τὴν ὀφείλω στὸν φίλο του καὶ ἐπιμελητὴ τῶν Ἁπάντων του, μετὰ τὸν πρόωρο θάνατό του σὲ ἡλικία πενήντα ἐτῶν τὸ 1975, Ρένο Ἀποστολίδη. Εἶναι ὁ πλέον κατάλληλος νὰ μιλήσει γι’ αὐτόν:
06-04-2010. Τρίτη. Ἡ 5η καὶ ἡ 6η ἀνάρτηση τοῦ ἱστολογίου ἀναφέρονται στὰ ἴδια τὰ μικρὰ διηγήματα ὡς ἰδιαίτερο λογοτεχνικὸ ὑποεῖδος τοῦ διηγήματος. Πρόκειται γιὰ τὸ ἄρθρο τῆς Wikipediaποὺ ἀφορᾶ τὸ «Flash Fiction» καὶ τὸ «Σημείωμα τοῦ Ἐπιμελητῆ» στὸν τόμο Flash Fiction Forward, σὲ ἐπιμέλεια τῶν Τζαίημς Τόμας (James Thomas) καὶ Ρόμπερτ Σάπαρντ (Robert Shapard) (2006). Μὲ τὰ ἄρθρα αὐτὰ τὸ ἱστολόγιο ἐγκαινιάζει ἕνα παράπλευρο πρὸς τὰ ἴδια τὰ λογοτεχνικὰ κείμενα χῶρο, μὲ τίτλο Γιὰ τὸ διήγημα, ὅπου ὑπὸ ποικίλες μορφές κειμένων ἀναφορᾶς, ὅπως εἶναι τὸ ἄρθρο, τὸ δοκίμιο, τὸ σχόλιο, τὸ ρεπορτάζ, ἡ συνέντευξη ἢ ἡ ἐπιστολή, θὰ συζητιοῦνται θέματα ποὺ ἀφοροῦν στὸ μικρὸ διήγημα, ἀλλὰ καὶ στὸ διήγημα γενικότερα.
Ἕνα ἀπὸ τὰ βασικὰ χαρακτηριστικὰ τοῦ διηγήματος ὡς εἴδους εἶναι καὶ ἡ μικρή του ἔκταση, σὲ σχέση πάντα πρὸς τὶς μεγάλες ἀφηγήσεις, τὰ ἀρχαῖα καὶ μεσαιωνικὰ ἔπη, ἢ τὰ λεγόμενα ἔμμετρα μυθιστορήματα, ὅπως αὐτὰ τῶν ἑλληνιστικῶν χρόνων. Ἡ ἀνάγκη, ὅμως, γιὰ ἕναν ἀκριβέστερο καθορισμὸ τῆς ἔκτασης αὐτῆς, πιὸ εἰδικὰ ἡ ὁριοθέτησή της πρὸς τὰ πάνω, εἶναι προϊὸν τῶν νεώτερων χρόνων, καὶ συγκεκριμένα τοῦ 19ου αἰώνα, ὅταν μὲ τὴν ραγδαία ἐξάπλωση τοῦ τύπου, τῶν ἐφημερίδων καὶ τῶν περιοδικῶν, δημιουργήθηκε μιὰ μεγάλη ζήτηση γιὰ μικρὲς λογοτεχνικὲς ἱστορίες, ζήτηση ποὺ ἔπαιξε καθοριστικὸ ρόλο στὴν ἀνάπτυξη τοῦ σύγχρονου διηγήματος, ὅπως τὸ γνωρίσαμε στοὺς δύο τελευταίους αἰῶνες. Τὴν ἀνάγκη αὐτὴ ἦρθε νὰ ἀνανεώσει τὴν τελευταία δεκαετία, ἡ ἐκρηκτικὴ παρουσία τοῦ Διαδικτύου, μὲ τὶς χιλιάδες ὴλεκτρονικὲς ἐπιθεωρήσεις, ἱστοσελίδες καὶ ἱστολόγια, ὅπου τὰ μικρὰ κείμενα εἶναι καὶ πάλι ἐδῶ ὁ κανόνας. Ὁ περιορισμὸς αὐτός, σὲ μερικὲς ἀκραῖες περιπτώσεις, γίνεται ἀπόλυτος, ὅπως λ.χ. στὸ αἴτημα γιὰ κείμενα 55 ἢ 69 λέξεων ἀκριβῶς, περιορισμός ὁ ὁποῖος, μολονότι θυμίζει ἀνάλογες δεσμεύσεις τῆς ποίησης, π.χ. τοῦ χάικου ἢ τοῦ σονέτου, μοιάζει ἀρκετὰ αὐθαίρετος, ἀπεριόριστα ἐναλλάξιμος, καὶ ὄχι ἐσωτερικὰ ἀναγκαῖος.
Τὸ ἱστολόγιο Ἱστορίες Μπονζάι, ὅσον ἀφορᾶ τὰ ἴδια τὰ λογοτεχνικὰ κείμενα, ἀποδέχτηκε ἕνα πλαίσιο ἀρκετὰ εὐέλικτο ποὺ φτάνει κατ’ ἀνώτατο ὅριο τὶς 2.000 λέξεις (βλ. σελίδες Ταυτότητα καὶ Συνεργασίες), ἔτσι ὥστε νὰ μπορεῖ νὰ παρακολουθεῖ μὲ σχετικὴ ἄνεση τὶς ποικίλες ποσοτικὲς διακυμάνσεις τοῦ εἴδους, ἐπιδιώκοντας ταυτόχρονα ἀνάλογη πρόσβαση καὶ πρὸς τὰ κείμενα τοῦ παρελθόντος.
* * *
Ἡ 9η ἀνάρτηση τοῦ ἱστολογίου ἀφορᾶ τὴν μετάφραση στὰ ἀγγλικὰ τοῦ ἀνέκδοτου διηγήματος τοῦ Φίλιππου Φιλίππου «Ἡ κάψα» ἀπὸ τὸν συνεργάτη τοῦ ἱστολογίου πανεπιστημιακὸ καθηγητὴ τῆς ἀγγλικῆς γλώσσας Βασίλη Μανουσάκη. Θὰ ἀκολουθήσουν καὶ ἄλλες μεταφράσεις ἑλληνικῶν διηγημάτων τὰ ὁποῖα θὰ θησαυρίζονται στὴ στήλη Greek Writers In English. Μέσα στὸ σύγχρονο παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον καὶ μὲ τὴν εὐκολία πρόσβασης στὰ κείμενα ἀπὸ οἱονδήποτε καὶ σὲ ὁποιοδήποτε σημεῖο τοῦ πλανήτη, τὸ ἱστολόγιο φιλοδοξεῖ, στὸ μέτρο τῶν δυνατοτήτων του, νὰ κάνει γνωστὴ τὴν ἑλληνικὴ διηγηματογραφία στοὺς ὅπου γῆς φιλότεχνους χρῆστες τῆς ἀγγλικῆς γλώσσας, ἀνταλλάσσοντας ἐπαφὲς καὶ συνδέσμους μὲ ὁμοειδεῖς ἱστοσελίδες.
05-04-2010. Δευτέρα.Πρώτη ἀνάρτηση τοῦ ἱστολογίου Ἱστορίες Μπονζάι μὲ τὸ κείμενο τοῦ Αἰσώπου «Χρεωφειλέτης». Ὀφειλὴ πρὸς τὸν μεγάλο μυθοποιὸ καὶ εὑρέτη τῆς πεζόμορφης ἀφήγησης, μακρινὸ πρόγονο, σύμφωνα μὲ ὡρισμένους, τοῦ σύγχρονου πεζογραφικοῦ εἴδους «διήγημα-ἀστραπή» (Flash fiction). Καί, ταυτόχρονα, κωμικοτραγικὰ ἐπίκαιρη καταγγελία γιὰ τοὺς κερδοσκόπους, ποὺ δὲν ἔλειψαν ἀπὸ καμιὰ ἐποχή.
Μὲ τὸ κείμενο αὐτὸ τοῦ Αἰσώπου στὸ πρωτότυπο ἐγκαινιάζεται καὶ σειρὰ ἀπὸ ἀρχαιοελληνικὰ καὶ μεσαιωνικὰ μικρὰ αὐτοτελῆ ἀφηγήματα στὰ ὁποῖα ἐπικρατεῖ τὸ μυθοπλαστικὸ στοιχεῖο. Ὅπου τὸ ἀρχαῖο κείμενο εἶναι βατό, ὅπως στὴν περίπτωση τοῦ «Χρεωφειλέτη», παρατίθεται ὡς ἔχει στὸ πρωτότυπο. Ἀλλιῶς, ἀκολουθεῖ νεοελληνικὴ ἀπόδοσή του.
Μὲ τὴν εὐκαιρία αὐτῆς τῆς πρώτης ἀνάρτησης τὸ ἱστολόγιο Ἱστορίες Μπονζάι θέλει νὰ εὐχαριστήσει τοὺς φίλους καὶ συνεργάτες ποὺ βοήθησαν γιὰ τὴν ὑλοποίησή του μὲ συμβουλές, πηγές, κείμενα, μεταφράσεις, ὅλους αὐτοὺς τοὺς μῆνες, ἀπὸ τὴν ἀρχικὴ σύλληψή του τὸν Ὀκτώβριο τοῦ 2009 ἕως σήμερα: τὴν Ἡρὼ Νικοπούλου καὶ τὸν Γιῶργο Ζεβελάκη, καθὼς καὶ τὴν ὁμάδα τῶν τακτικῶν συνεργατῶν μεταφραστῶν: Εὐγενία Κριτσέφτσκαγια, Βασίλη Μανουσάκη, Εὔη Ξηρομερίτη, Κωνσταντίνο Παλαιολόγο, Σταμάτη Πολενάκη, Μαρία Σπυριδοπούλου, Ἕλενα Σταγκουράκη, Μαρὼ Τριανταφύλλου καὶ Γιῶργο Χαβουτσᾶ. Ἀκόμη: τὴν Ἑλένη Κεφάλα, τὸν Βλάση Καμάρα, τὸν Στέλιο Παπαλεξανδρόπουλο, τὸν Φίλιππο Δρακονταειδῆ, τὴν Εὐαγγελία Δάλκου, τὴν Ξένια Παπαδημητρίου, τὸν Λάμπρο Σκουζάκη, τὸν Ἀλέξανδρο Βαναργιώτη, τὸν Κώστα Κουτσουρέλη, τὸν Ἠλία Παπαδημητρακόπουλο. Ἐπίσης τὸν προγραμματιστὴ τῶν ὑπολογιστῶν Θοδωρῆ Κοσμόπουλο. Ἐμπνευστικὸ σὲ πολλὰ στάθηκε τὸ ἐξαιρετικὸ στὴ σύλληψη, σκοπὸ καὶ ὑλοποίηση ἱστολόγιο Παμπάλαιο νερό τῆς Σοφίας Κολοτούρου καὶ τοῦ Κώστα Κουτσουρέλη.
Ἡ ἰδέα τοῦ ἱστολογίου ἀποτελεῖ φυσιολογικὴ προέκταση τῆς σχεδιαζόμενης ἔκδοσης, ἀπὸ τὸ λογοτεχνικὸ περιοδικὸ Πλανόδιον, δύο τευχῶν μὲ θέμα τὸ μικρὸ διήγημα. Ἔχοντας μεγάλη ἐμπιστοσύνη στὴν πλαστικότητα τοῦ μέσου, τὸ ἱστολόγιο Ἱστορίες Μπονζάι φιλοδοξεῖ νὰ φέρει στὸν ἱστοχῶρο τὸ ὕφος καὶ τὸ ἦθος τῆς ἔντυπης παράδοσης, τῆς ὁποίας, κατὰ τὴ γνώμη μας, τὸ Διαδίκτυο ἀποτελεῖ τὴν μεγαλειώδη ἐπαναστατικὴ συνέχεια.