Λύντια Ντέιβις (Lydia Davis)
[Ἀναγνῶστες ποὺ δὲν γράφουν οἱ ἴδιοι…]
[People who do not themselves write…]
ΝΑΓΝΩΣΤΕΣ ποὺ δὲ γράφουν οἱ ἴδιοι, μοῦ ἔχουν πεῖ πὼς τοὺς ἀρέσουν τὰ διηγήματα κι ἀκόμη περισσότερο τὰ πολὺ μικρὰ διηγήματα [very short stories], κι αὐτὸ γιατὶ ἀφενὸς δὲν ἔχουν διαθέσιμο χρόνο κι ἀφετέρου ἀρέσκονται στὴν ὁλοκλήρωση τῆς ἀνάγνωσης ἑνὸς κειμένου σὲ σύντομο διάστημα ἀφότου ξεκινήσουν τὴν ἀνάγνωση. Ἀληθεύει ὅτι σήμερα φαίνεται δυσκολότερο ἀπὸ ποτὲ νὰ συγκεντρωθεῖ κανεὶς σὲ ἕνα καὶ μόνο πράγμα γιὰ περισσότερο χρόνο, ἐκτὸς κι ἂν πρόκειται γιὰ κάτι οὐσιαστικὸ γιὰ τὸν καθένα, ὅπως τὸ χρῆμα ἢ ἡ σύναψη κι ἐξέταση τῶν σχέσεών του μὲ ἄλλα πρόσωπα. Μέχρι καὶ ἡ διατήρηση τῆς ἠρεμίας καὶ τῆς καλῆς διάθεσης εἶναι δυσκολότερη στὶς μέρες μας.
Τὸ πολὺ μικρὸ διήγημα εἶναι τὸ ἀντίδοτο γι’ αὐτὰ τὰ συμπτώματα, καθὼς συνιστᾶ ἀπὸ μόνο του δυναμικὸ τύπο διηγήματος. Στὸν ἀναγνώστη δὲν δίνεται κὰν ἡ δυνατότητα νὰ τὸ συνηθίσει —μὲ ἄλλα λόγια νὰ τὸ ξεχάσει— καθὼς διαβάζει. Ἐπιπλέον, τὸ μικρὸ αὐτὸ διήγημα κρατᾶ περισσότερο τὶς ἀποστάσεις του ἀπὸ τὸν ἀναγνώστη σὲ σύγκριση μὲ τὸ ἐκτενὲς διήγημα, ἴσως γιατί ἡ ἀρχή του εἶναι πρόσφατη κι ἔτσι ἀπαιτεῖται ἀκέραιη ἡ προσοχὴ τοῦ ἀναγνώστη.
Στοὺς μύθους καὶ τὶς παραβολὲς ἀνὰ τοὺς αἰῶνες ἡ συντομία ἦταν τὸ μέσο γιὰ τὴν ἐπίτευξη τοῦ σκοποῦ. Μόλις μὲ τὸν Κάφκα καὶ τοὺς συγγραφεῖς ἀμέσως πρὶν ἀπ’ αὐτὸν ξεκινᾶ ἡ πορεία τῆς παραβολῆς χωρὶς ἠθικὸ δίδαγμα, πορεία ποὺ θὰ συνεχιστεῖ στὸ ἑξῆς ἀπὸ πολλοὺς συγγραφεῖς.
Σήμερα γράφει κανεὶς εἴτε ἱστορίες γιὰ ἕναν κόσμο ξένο πρὸς τὸ σύγχρονο κόσμο, εἴτε ἱστορίες ποὺ ἀπαρτίζουν τμῆμα αὐτοῦ, εἴτε ἀκόμη πιὸ ρεαλιστικὰ μικρὰ διηγήματα ποὺ ξεκινοῦν καὶ τελειώνουν ἐν μέσῳ διαφόρων καταστάσεων. Αὐτὰ δὲ τὰ τελευταῖα μᾶς παρουσιάζουν χαρακτῆρες ἀντι-ηρωικοὺς καὶ ἀντικατοπτρίζουν τὴν προθυμία μας, τώρα, νὰ μὴ μεγαλοποιοῦμε τὴ ζωή μας, ὅπου, ὅταν συμβαίνει κάτι, συμβαίνει πάντα στὴ μέση κάποιου ἄλλου πράγματος, κι ὅπου ἀποτυπώνεται ἐν μέρει (ἢ ἐξ ὁλοκλήρου) συσσωρευμένη ἡ γελοιότητα ἢ τὸ λιγότερο γελοῖο, ξανὰ καὶ ξανά.
Ὅπως καὶ νά ‘χει, βέβαιο εἶναι ὅτι σήμερα ἔχουμε περισσότερη συνείδηση τοῦ ἐπισφαλοῦς χαρακτήρα καὶ τῆς ἐνδεχόμενης συντομίας τοῦ βίου μας ἀπ’ ὅ,τι παλαιότερα, καθὼς ἡ ζωή μας ἀπειλεῖται ὁλοένα καὶ περισσότερο. Αὐτὸς εἶναι ἐνδεχομένως ὁ λόγος ποὺ ὁ τρόπος ἔκφρασής μας χαρακτηρίζεται ὁλοένα περισσότερο ὄχι μόνο ἀπὸ ἀπόγνωση, ἀλλὰ καὶ βιασύνη· βιασύνη ποὺ ἐκφράζεται μεταξὺ ἄλλων μέσῳ τῆς συντομίας.
Πηγή: Ἀπὸ τὸν τόμο Sudden Fiction. American Short Short Stories. Edited by Robert Shapard and James Thomas, With a Frontistory by Robert Coover, And AfterWords, about the short-short story form, by forty of America’s finest writers, Gibbs-Smith Publisher, Salt lake City, 1986.
Lydia Davis (1947): Σύγχρονη Ἀμερικανίδα πεζογράφος καὶ μεταφράστρια τῆς γαλλικῆς. Δημοσίευσε ἑφτὰ συλλογὲς διηγημάτων. Τὸ 2009 κυκλοφόρησε συγκεντρωτικὴ ἔκδοση τῶν διηγημάτων της: The Collected Stories of Lydia Davis. Ἔχει μεταφράσει Προύστ, Μπλανσώ, Φουκώ κ.ά.
Μετάφραση ἀπὸ τὰ ἀγγλικά:
Ἕλενα Σταγκουράκη (Χανιά, 1984): Σπούδασε μετάφραση στὸ Ἰόνιο Πανεπιστήμιο καὶ ὁλοκλήρωσε μεταπτυχιακὲς σπουδὲς μὲ ὑποτροφία τοῦ γερμανικοῦ κράτους στὴ Χαϊλδελβέργη τῆς Γερμανίας. Μεταφράζει ἀπὸ τὰ ἀγγλικά, τὰ γερμανικὰ καὶ τὰ ἱσπανικά.
Filed under: Davis Lydia,ΑΝΑΦΟΡΕΣ,Σταγκουράκη Έλενα | Tagged: Ἐλενα Σταγκουράκη,Lydia Davis |