Γκεόργκι Γκοσποντίνοφ (Георги Господинов): Κόρη

Γκεόργκι Γκοσποντίνοφ (Георги Господинов)

Κόρη

(Дъщеря)

ΤΟ ΤΡΕΝΟ μπῆ­κε ἕ­νας ἄν­τρας μέ­σης ἡ­λι­κί­ας, ὁ ὁ­ποῖ­ος κου­βα­λοῦ­σε στὰ χέ­ρια, ὅ­πως κου­βα­λοῦν παι­δί, μιὰ με­γά­λη πά­νι­νη κού­κλα, ντυ­μέ­νη μὲ παι­δι­κὸ μπου­φάν.

       — Μὲ συγ­χω­ρεῖ­τε, δύ­ο ἐ­λεύ­θε­ρες θέ­σεις;

       Οἱ ὑ­πό­λοι­ποι ἐ­πι­βά­τες στὸ κου­πὲ κοι­τά­χτη­καν καὶ δὲν ἀ­πο­κρί­θη­καν.

       — Ο­ρί­στε – εἶ­πα, καὶ τοῦ ὑ­πέ­δει­ξα τὴ θέ­ση ἀ­πέ­ναν­τί μου. — Ὅ­μως, εἶ­ναι μο­νή.

       — Δὲν πει­ρά­ζει, αὐ­τὴ θὰ κα­θή­σει σὲ μέ­να.

       Τῆς ἔ­βγα­λε τὸ μπου­φάν, τῆς ἔ­φτια­ξε τὰ μαλ­λιά, τὴν βό­λε­ψε στὴν ἄ­κρη τοῦ κα­θί­σμα­τος καὶ κά­θη­σε δί­πλα της. Ἔ­πει­τα τὴν πῆ­ρε στὰ γό­να­τά του. Οἱ ὑ­πό­λοι­ποι στὸ κου­πέ, ξε­γλί­στρη­σαν γιὰ νὰ ψά­ξου­νε θέ­σεις ἀλ­λοῦ. Ἀ­πο­μεί­να­με μό­νον οἱ δύ­ο μας, δη­λα­δὴ οἱ τρεῖς μας.

       — Πῶς τὴ λέ­νε; – ρώ­τη­σα.

       — Ἄν­τε, πὲς στὸν θεῖ­ο πῶς λέ­γε­σαι. Ἔ;

       Ἡ κού­κλα σι­ω­ποῦ­σε.

       — Πές, Μα­α-ρί­ι… Μα­ρί­α λέ­γε­ται. Εἶ­ναι ντρο­πα­λή.

       Σὲ αὐ­τὴ τὴν ἡ­λι­κί­α ἔ­τσι εἶ­ναι τὰ πα­ιδιά.

       — Γειά σου, Μα­ρί­α. Πό­σο χρο­νῶν εἶ­σαι;

       — Στὰ 5 —ἀ­πάν­τη­σε ὁ πα­τέ­ρας.— Μό­νο ποὺ δὲν τῆς ἀ­ρέ­σει νὰ μι­λά­ει καὶ πο­λύ. Ἔ­τσι δὲν εἶ­ναι; – χα­μο­γέ­λα­σε καὶ ἄρ­χι­σε νὰ τὴν πει­ρά­ζει στὴ μύ­τη. Ἡ μύ­τη της ἦ­ταν ἕ­να φα­γω­μέ­νο ρὸζ κουμ­πί. — Θέ­λεις νὰ κα­θή­σου­με δί­πλα στὸ πα­ρά­θυ­ρο; Ἄν­τε, ἀ­γα­πού­λα μου. Ἔ­λα νὰ δοῦ­με τώ­ρα τί ἔ­χει ἐ­κεῖ ἔ­ξω; Ὤ­ω­ω, δὲς αὐ­τὴ τὴν ἀ­γε­λά­δα πό­σο σο­βα­ρὴ μᾶς κοι­τά­ζει, καὶ τὸ γα­ϊ­δού­ρι ἐ­κεῖ, τὸ βλέ­πεις; Ὄ­χι, ὄ­χι, πιὸ πέ­ρα, δί­πλα σ’ ἐ­κεῖ­νο τὸ δέν­τρο.

       Καὶ ἄρ­χι­σαν νὰ με­τροῦν πό­σες ἀ­γε­λά­δες, γα­ϊ­δού­ρια, κό­τες, ἄ­λο­γα καὶ πρό­βα­τα θὰ ἔ­βλε­παν ἀ­πὸ τὸ τρέ­νο. Ἀρ­γό­τε­ρα ἡ τύ­χη τοὺς χα­μο­γέ­λα­σε καὶ εἶ­δαν πε­λαρ­γούς, οἱ ὁ­ποῖ­οι ἀ­κό­μα πε­ρι­φέ­ρον­ταν στὰ κα­ψα­λι­σμέ­να χω­ρά­φια τοῦ προ­χω­ρη­μέ­νου Αὐ­γού­στου. Αὐ­τὸς τῆς ἀ­φη­γεῖ­το μιὰ πα­λιὰ ἱ­στο­ρί­α γιὰ τὸν πε­λαρ­γὸ καὶ τὴν ἀ­λε­ποῦ. Πο­λὺ τῆς ἀ­ρέ­σουν τέ­τοι­ες ἱ­στο­ρί­ες, μοῦ ἔ­κλει­σε τὸ μά­τι συ­νω­μο­τι­κά. Καὶ γε­νι­κῶς ὁ­τι­δή­πο­τε ἱ­στο­ρί­ες. Ἐ­κεί­νη τὴ στιγ­μὴ κά­ποι­α θεί­τσα μπῆ­κε φου­ρι­ό­ζα στὸ κου­πὲ χω­ρὶς νὰ χαι­ρε­τή­σει, ἄ­φη­σε τὴ βα­λί­τσα της, ἔ­ρι­ξε ἕ­να βλέμ­μα στὸν ἄν­τρα, ὁ ὁ­ποῖ­ος μι­λοῦ­σε στὴν κού­κλα, ἅρ­πα­ξε πά­λι τὴ βα­λί­τσα, ἄ­νοι­ξε πά­λι τὴν πόρ­τα, πέ­τα­ξε ἕ­να ἀ­νω­μα­λά­ρες καὶ βγῆ­κε μὲ κρό­το. Ὁ ἄν­τρας ἔ­βα­λε τὶς πα­λά­μες του στ’ ἀ­φτιὰ τοῦ παι­διοῦ, τὸ ἀγ­κά­λια­σε καὶ χα­μο­γέ­λα­σε ἀ­μή­χα­να. (Τὰ ἀ­φτιά της ἦ­ταν δύ­ο μα­κριὰ σεν­τε­φέ­νια μύ­δια).

       — Οἱ ἄν­θρω­ποι δὲν προ­σέ­χουν τί λέ­νε μπρο­στὰ στὰ παι­διά. – Ἔ­μει­ναν γιὰ λί­γο ἔ­τσι, αὐ­τὴ ἀγ­κα­λι­α­σμέ­νη ἐ­πά­νω του.

       — Νυ­στά­ζει. Κοι­μή­σου, ἀ­γα­πού­λα μου, κοι­μή­σου.

       Τὴν με­τα­κί­νη­σε προ­σε­κτι­κὰ στὸ κά­θι­σμα καὶ ἔ­βα­λε τὸ μπου­φὰν ἀ­πὸ πά­νω της.

       Φαι­νό­ταν, ὅ­τι ὁ ἄν­τρας εἶ­χε κά­τι νὰ μοῦ πεῖ, ὅ­μως δὲν ἤ­ξε­ρε πῶς νὰ ἀρ­χί­σει. Ἐ­κεί­νη τὴ στιγ­μὴ μπῆ­κε ὁ ἐ­λεγ­κτής, ἔ­κα­νε νό­η­μα, ἔ­ρι­ξε ἕ­να ἀ­φη­ρη­μέ­νο βλέμ­μα πρὸς τὸ κοι­μι­σμέ­νο —κά­τω ἀ­π’ τὸ μπου­φάν— παι­δί, τσέ­κα­ρε τὰ εἰ­σι­τή­ρια καὶ βγῆ­κε. Δὲν κα­τά­λα­βε ἀ­πο­λύ­τως τί­πο­τα, πῆ­ρα ἀ­νά­σα. Ὅ­λη τὴν ὥ­ρα κα­θό­μουν σ’ ἀ­ναμ­μέ­να κάρ­βου­να μὴν τύ­χει καὶ γί­νει φα­σα­ρί­α, νὰ βγά­λει τὸ μπου­φάν, νὰ δεῖ ποι­ός κοι­μᾶ­ται κά­τω ἀ­πὸ αὐ­τό, ν’­ ἀρ­χί­σει τὸ βρι­σί­δι καὶ νὰ φω­νά­ξει ἀ­στυ­νο­μί­α στὸ τρέ­νο. Συ­νει­δη­το­ποί­η­σα ὅ­τι ὁ φό­βος μου ἦ­ταν κυ­ρί­ως λό­γῳ τοῦ… παι­διοῦ, δηλ. τῆς κού­κλας. Δὲν ἤ­θε­λα νὰ τῆς προ­κα­λέ­σουν κά­ποι­ο κα­κό. Σ’ αὐ­τὸ τὸ ση­μεῖο, ται­ριά­ζει νὰ πῶ, ὅ­τι εἶ­μαι ἐν­τε­λῶς ὁ­μα­λός, ἐ­φό­σον γρά­φω καὶ δι­η­γή­μα­τα. Ξέ­ρω, ὅ­τι αὐ­τὸ ἐ­πι­βα­ρύ­νει τὰ πράγ­μα­τα, ἀλ­λὰ κα­τὰ τὰ λοι­πά, εἶ­μαι σὲ ὅ­λα μου ἐν­τά­ξει.

       Με­τὰ ἀ­πὸ λί­γο ὁ ἄν­τρας τόλ­μη­σε τε­λο­σπάν­των νὰ ξε­κι­νή­σει. Κοί­τα­ξε πρὸς τὸ παι­δὶ καὶ εἶ­πε εὐ­θέ­ως ὅ­τι ἔ­χει νὰ μοῦ ζη­τή­σει μιὰ χά­ρη, ὅ­μως θὰ δεί­ξει κα­τα­νό­η­ση, ἂν τοῦ ἀρ­νη­θῶ. Τὸν ἐν­θάρ­ρυ­να νὰ συ­νε­χί­σει. Μι­λού­σα­με ψι­θυ­ρι­στὰ γιὰ νὰ μὴν τὴν ξυ­πνή­σου­με.

       — Μπαί­νω στὸ νο­σο­κο­μεῖ­ο —εἶ­πε— αὐ­τὴ ἀ­κό­μα δὲν ξέ­ρει. Ἔ­χω κά­τι ὄγ­κους ἐ­δῶ, οἱ για­τροὶ εἶ­παν ὅ­τι θὰ ἔ­χου­με σφα­γεῖ­ο, με­τὰ ἕ­να μή­να καὶ κά­τι, θε­ρα­πεί­α, ἄ­γνω­στο γιὰ πό­σο. Ἅ­μα δὲν ἦ­ταν αὐ­τή, θὰ τὰ εἶ­χα πα­ρα­τή­σει ὅ­λα, ὅ­μως…

       Ὁ ἄν­τρας ἔ­φτια­ξε ὄ­μορ­φά το μπου­φὰν ἐ­πά­νω της, κά­λυ­ψε τοὺς ὤ­μους της.

       — Δὲν θέ­λω νὰ μπεῖ στὸ νο­σο­κο­μεῖ­ο μα­ζί μου. Δὲν θὰ ἀν­τέ­ξει, δὲν εἶ­ναι γι’ αὐ­τήν. Καὶ πά­λι, μό­νη της δὲν μπο­ρεῖ νὰ τὰ κα­τα­φέ­ρει ὁ­λωσ­δι­ό­λου, βλέ­πε­τε πῶς εἶ­ναι.

       — Ὑ­πάρ­χει κά­ποι­ος….

       — Δεν ὑ­πάρ­χει κα­νείς, ἡ μη­τέ­ρα της ἔ­φυ­γε… Μεί­να­με μό­νο οἱ δυ­ό μας.

       Δὲν κα­τά­λα­βα ἂν πέ­θα­νε, ἢ τὸν ἐγ­κα­τέ­λει­ψε. Δὲν ρώ­τη­σα.

       — Θὰ μπο­ροῦ­σε ἴ­σως, σὲ κά­ποι­ο ἵ­δρυ­μα, προ­σω­ρι­νά – εἶ­πα ἐ­γώ, συ­νει­δη­το­ποι­ών­τας ἀ­κα­ρια­ῖα ὅ­λη τὴ μα­ται­ό­τη­τα τῆς πρό­τα­σής μου.

       — Πῆ­γα, ρώ­τη­σα σὲ δι­ά­φο­ρα… μὲ κα­τα­λα­βαί­νε­τε… Δὲν θέ­λουν οὔ­τε ν’ ἀ­κού­σουν, σὲ κα­νέ­να μέ­ρος. Λέ­νε πὼς εἶ­μαι τρε­λός, πὼς δὲν ὑ­πῆρ­χε τέ­τοι­ο παι­δὶ στὸ μη­τρῶ­ο. Ἐ­νῶ σὲ ἕ­να μέ­ρος, ἀ­κό­μα καὶ σκυ­λιὰ μᾶς ἀ­μό­λη­σαν. Ἡ Μα­ρί­α, ἡ κα­η­με­νού­λα, πο­λὺ τρό­μα­ξε.

       Σω­πά­σα­με ἀρ­κε­τὴ ὥ­ρα, νύ­χτω­νε.

       — Κοι­τάξ­τε —εἶ­πε αὐ­τός— ἐ­σεῖς εἶ­στε ὁ μό­νος ποὺ τῆς μί­λη­σε. Γί­νε­ται νὰ σᾶς τὴν ἀ­φή­σω… προ­σω­ρι­νά;

       Ἡ ἐ­ρώ­τη­ση εἶ­ναι δι­α­τυ­πω­μέ­νη μὲ ὅ­λη τὴν εὐ­θύ­τη­τα ἑ­νὸς ἀν­θρώ­που σὲ ἀ­δι­έ­ξο­δο.

       — Γί­νε­ται… γιὰ ἕ­ναν-δύ­ο μῆ­νες… Αὐ­τὴ δὲν δη­μι­ουρ­γεῖ προ­βλή­μα­τα, οὔ­τε κὰν τρώ­ει… Ἐ­γὼ θὰ σᾶς ἀ­φή­σω χρή­μα­τα, ἐν­νο­εῖ­ται… Τῆς ἀρ­κεῖ νὰ ξέ­ρει, ὅ­τι δὲν εἶ­ναι μό­νη. Μπο­ρεῖ­τε νὰ τῆς λέ­τε κά­τι, νὰ τῆς δι­α­βά­ζε­τε πα­ρα­μύ­θια, αὐ­τὴ κα­τα­λα­βαί­νει τὰ πάν­τα… Ἔ;

       Κα­θή­σα­με ἀρ­κε­τὰ λε­πτὰ ἔ­τσι. Στὸ κου­πὲ σκο­τεί­νια­ζε, δὲν ἀ­νά­ψα­με τὴ λάμ­πα. Ὁ ἄν­τρας ἔ­πρε­πε νὰ κα­τε­βεῖ στὸν ἑ­πό­με­νο σταθ­μό, στὴν πό­λη, ἐ­κεῖ ὅ­που θὰ τὸν ἐγ­χεί­ρι­ζαν.

       Σί­γου­ρα εἶ­πα ναί. Ὁ ἄν­τρας ἔ­γρα­ψε σὲ ἕ­να χαρ­τά­κι τὸ ὄ­νο­μά του, τὸ ὄ­νο­μα τοῦ νο­σο­κο­μεί­ου, τὸ τμῆ­μα καὶ τὸν για­τρὸ ποὺ θὰ τὸν ἐγ­χεί­ρι­ζε. Τοῦ ἔ­δω­σα τὸ τη­λέ­φω­νό μου, ὑ­πο­σχέ­θη­κα νὰ τοῦ τη­λε­φω­νή­σω με­τὰ τὴν ἐ­πέμ­βα­ση καὶ νὰ ἔρ­θου­με στὸ ἐ­πι­σκε­πτή­ριο. Τοῦ εἶ­πα, ὅ­τι θὰ βγῶ νὰ κα­πνί­σω ἕ­να τσι­γά­ρο. Τοὺς ἄ­φη­σα νὰ ἀ­πο­χαι­ρε­τι­στοῦν. Αὐ­τὸς δὲν τὴν ξύ­πνη­σε, πα­ρὰ μό­νο ἔ­φτια­ξε τὸ μπου­φὰν ἐ­πά­νω της. Τὸ τρέ­νο στα­μά­τη­σε. Ση­κώ­θη­κε, ντύ­θη­κε, δὲν ξε­κολ­λοῦ­σε τὸ βλέμ­μα του ἀ­π’ αὐ­τή, τὸν βο­ή­θη­σα νὰ κα­τε­βά­σει τὴ βα­λί­τσα του καὶ τό­τε πα­ρα­τή­ρη­σα πό­σο ἀ­δύ­να­τος ἦ­ταν. Κα­τά­φε­ρε νὰ κα­τε­βεῖ τὴν τε­λευ­ταί­α στιγ­μὴ καὶ στά­θη­κε μπρο­στὰ ἀ­πὸ τὸ πα­ρά­θυ­ρο τοῦ κου­πέ. Με­τα­κι­νή­θη­κα πρὸς τὸ δι­κό του μέ­ρος, δί­πλα στὸ παι­δί, καὶ τοῦ ἔ­γνε­ψα μὲ τὸ χέ­ρι. Σή­κω­σα τὸν ἀν­τί­χει­ρα, ὅ­τι ὅ­λα θὰ πᾶ­νε κα­λά, τὸ τρέ­νο ἀ­πο­τρα­βή­χτη­κε καὶ ὁ ἄν­τρας ἔ­μει­νε στὸ σκο­τά­δι.

       Ὅ­ταν φτά­σα­με στὴ Σό­φια, ἀ­να­σή­κω­σα προ­σε­κτι­κά το κο­ρι­τσά­κι, ἦ­ταν ἀ­κό­μα ἀ­γου­ρο­ξυ­πνη­μέ­νο καὶ μό­νο χα­λά­ρω­νε τὸ κε­φά­λι του στὸν ὦ­μο μου. Πῆ­ρα τὶς δύ­ο τσάν­τες στὸ ἄλ­λο χέ­ρι μου καὶ βγῆ­κα.

Πέ­ρα­σαν δύ­ο χρό­νια ἀ­πὸ τό­τε. Ὁ πα­τέ­ρας, πέ­θα­νε μιὰ ἡ­μέ­ρα με­τὰ τὴν ἐγ­χεί­ρι­ση. Ἡ Μα­ρί­α εἶ­ναι πλέ­ον στὰ 7 καὶ ἐ­νό­σω ἐ­γὼ τε­λει­ώ­νω αὐ­τὴ τὴν ἱ­στο­ρί­α, παί­ζει στὸ πά­τω­μα δί­πλα μου.

Πηγή: Георги Господинов, И всичко стана луна, Жанет 45, Σόφια, 2013, σ. 89-93.

Γκε­όρ­γκι Γκο­σπον­τί­νοφ (Георги Господинов, Γιά­μπολ 1968). Πο­λυ­βρα­βευ­μέ­νος ποι­η­τής, πε­ζο­γρά­φος, θε­α­τρι­κὸς συγ­γρα­φέ­ας, κρι­τι­κὸς λο­γο­τε­χνί­ας καὶ σε­να­ρι­ο­γρά­φος. Θε­ω­ρεῖ­ται ἀ­πὸ τοὺς ση­μαν­τι­κό­τε­ρους σύγ­χρο­νους λο­γο­τέ­χνες τῆς Βουλ­γα­ρί­ας, καὶ εἶ­ναι ὁ πλέ­ον με­τα­φρα­σμέ­νος στὸ ἐ­ξω­τε­ρι­κὸ με­τὰ τὸ 1989. Μὲ τὸ πρῶ­το με­τα­μον­τέρ­νο μυ­θι­στό­ρη­μά του, μὲ τί­τλο Φυ­σι­κὸ μυ­θι­στό­ρη­μα (1999) ἔ­δω­σε —σύμ­φω­να μὲ τὴν κρι­τι­κο­γρα­φί­α— τὸ «πρῶ­το, ὡς γέν­νη­μα καὶ δό­ξα, μυ­θι­στό­ρη­μα τῆς γε­νιᾶς τοῦ ’90». Κυ­ρι­ό­τε­ρα ἔρ­γα του ἀ­νὰ κα­τη­γο­ρί­α — Ποί­η­ση: Lapidarium (Ла­пидариум, 1992)· Ἡ κε­ρα­σιὰ ἑ­νὸς ἔ­θνους (Черешата на един народ, 1996)· Γράμ­μα­τα στὸν Γκα­ου­στίν (Писма до Гаустин, 2003). Μυ­θι­στό­ρη­μα: Φυ­σι­κὸ μυ­θι­στό­ρη­μα (Естес­твен роман, 1999)· Φυ­σι­κὴ τῆς με­λαγ­χο­λί­ας (Физика на тъгата, 2011). Δι­ή­γη­μα: Καὶ ἄλ­λες ἱ­στο­ρί­ες (И други истории, 2000)· Καὶ ὅ­λα ἔ­γι­ναν φεγ­γά­ρι (И всичко стана луна, 2013). Δρα­μα­τουρ­γί­α: D.J. (2004)· Ἡ Ἀ­πο­κά­λυ­ψη ἔρ­χε­ται στὶς 6 τὸ ἀ­πό­γευ­μα (Апокалипсисът идва в 6 вечерта, 2010). Σε­να­ρι­ο­γρα­φί­α: Ἡ Τε­λε­τή (Ритуалът, 2005 – μέ­ρος τῆς εὐ­ρω­πα­ϊ­κῆς συμ­πα­ρα­γω­γῆς Lost and Found, μὲ τὴν ὁ­ποί­α ἔ­γι­νε ἡ ἔ­ναρ­ξη τοῦ προ­γράμ­μα­τος «Forum» τῆς Berlinale 2005)· Ὀ­με­λέ­τα (Омлет, 2008). Δο­κί­μιο: Οἱ ἀ­ό­ρα­τες κρί­σεις (Невидимите кризи, 2013). (Πε­ρισ­σό­τε­ρα ἐ­δῶ, στὸ «Γκεόργκι Γκο­σπο­ντί­νοφ (Ге­о­рги Го­спо­ди­нов)», εἰ­σα­γω­γὴ στὸ ἔρ­γο τοῦ Βούλγαρου λο­γο­τέ­χνη ἀ­πὸ τὸν με­τα­φρα­στή του Σπῦρο Ν. Παππᾶ.)

Μετάφραση ἀπὸ τὰ βουλγαρικά:

Σπῦ­ρος Ν. Παπ­πᾶς (Ἀ­θή­να, 1975). Ἐ­ρευ­νη­τής, συγ­γρα­φέ­ας καὶ με­τα­φρα­στής. Κεί­με­να καὶ με­λέ­τες του, φι­λο­λο­γι­κοῦ, ἱ­στο­ρι­κοῦ, ἀρ­χαι­ο­λο­γι­κοῦ καὶ λα­ο­γρα­φι­κοῦ πε­ρι­ε­χο­μέ­νου ἔ­χουν δη­μο­σι­ευ­θεῖ σὲ ἔγ­κρι­τα πε­ρι­ο­δι­κὰ (Νέ­α Ἑ­στί­α, Πα­λίμ­ψη­στον, Πόρ­φυ­ρας, Μαν­δρα­γό­ρας, Ὁροπέδιο, Ἀρ­χαι­ο­λο­γί­α καὶ Τέ­χνες, Ἱ­στο­ρί­α Εἰ­κο­νο­γρα­φη­μέ­νη, κ.ἄ.) καὶ σὲ ἐ­φη­με­ρί­δες (Ἡ Κα­θη­με­ρι­νή, Τὰ Νέ­α, Ἡ­με­ρη­σί­α, κ.ἄ.).

Διαφημίσεις

Γκεόργκι Γκοσποντίνοφ (Георги Господинов): Παιώνιες καὶ Μὴ μὲ λησμόνει

Γκε­όρ­γκι Γκο­σπον­τί­νοφ (Георги Господинов)

Παι­ώ­νι­ες καὶ Μὴ μὲ λη­σμό­νει

(Божури и незабравки)

ΝΩΡΙΖΟΝΤΑΝ μό­λις με­ρι­κὲς ὧ­ρες. Αὐ­τὸς – λί­γο πά­νω ἀ­πὸ τὰ τριά­ντα, αὐ­τὴ λί­γο πιὸ κά­τω. Αὐ­τὸς ἔ­πρε­πε νὰ πα­ρα­δώ­σει μέ­σῳ αὐ­τῆς ἕ­να πα­κέ­το γιὰ κά­ποι­ον γνω­στό του στὴν ἄλ­λη ἄ­κρη τοῦ ὠ­κε­α­νοῦ. Αὐ­τὴ ἁ­πλῶς με­σο­λα­βοῦ­σε. Δου­λειὰ πέν­τε λε­πτῶν, ὅ­μως πιά, δύ­ο ἀ­πὸ τὶς συ­νο­λι­κὰ τρεῖς ὧ­ρες ποὺ ἀ­πέ­με­ναν ἕ­ως τὸ ἀ­ε­ρο­πλά­νο, δὲν μπο­ροῦ­σαν νὰ βροῦν καμ­μί­α εὔ­λο­γη αἰ­τί­α γιὰ νὰ χω­ρι­στοῦν. Τώ­ρα, ἀ­κρι­βῶς ἑ­ξήν­τα λε­πτὰ πρὶν ἀ­πὸ τὴν πτή­ση, κά­θον­ταν στὴν ἄ­κρη τῆς κα­φε­τέ­ριας στὴν αἴ­θου­σα τῶν ἀ­να­χω­ρή­σε­ων, ἔ­πι­ναν τὸν τρί­το κα­φὲ καὶ σι­ω­ποῦ­σαν. Εἶ­χαν ἐ­ξαν­τλή­σει ὅ­λα τα θέ­μα­τα, ποὺ θὰ μπο­ροῦ­σαν νὰ συν­τη­ρή­σουν τὴ συ­ζή­τη­ση ἀ­νά­με­σα σὲ δύ­ο ἀ­γνώ­στους. Καὶ ἡ σι­ω­πὴ πλέ­ον ἄρ­χι­ζε νὰ μὴν ἔ­χει ὅ­μοι­ό της. Τὸ μι­κρὸ τρα­πέ­ζι ἀ­νά­με­σά τους ἦ­ταν γε­μι­σμέ­νο μὲ ἄ­δεια πλα­στι­κὰ κυ­πελ­λά­κια, τὰ ὁ­ποῖ­α εἶ­χαν ἀ­πο­κτή­σει τὰ πιὸ ἀ­πρό­σμε­να σχή­μα­τα ἀ­πὸ τὸ πο­λὺ στρί­ψι­μο στὰ χέ­ρια τους. Οἱ ἀ­να­δευ­τῆ­ρες τοῦ κα­φέ, ἦ­ταν ἐ­δῶ καὶ ὥ­ρα σπα­σμέ­νοι στὰ μι­κρό­τε­ρα πι­θα­νὰ κομ­μα­τά­κια, τὰ ἄ­δεια φα­κε­λά­κια ζά­χα­ρης μα­στο­ρε­μέ­να σὲ χω­νά­κια καὶ μι­κρο­σκο­πι­κὰ κα­ρα­βά­κια.

       Τοῦ ἦρ­θε ἰ­δέ­α, ὅ­τι ἀ­πὸ αὐ­τὸ τὸ τρα­πέ­ζι γί­νε­ται κα­λὸ ready-made object ἤ, νὰ τὸ ποῦ­με, ἐγ­κα­τά­στα­ση, ἡ ὁ­ποί­α θὰ βα­πτι­ζό­ταν «Ἀ­πο­λο­γί­α τῆς ἀ­νη­συ­χί­ας» (πλα­στι­κὰ κυ­πελ­λά­κια τοῦ κα­φέ, ἀ­να­δευ­τῆ­ρες, ἄ­δεια φα­κε­λά­κια ζά­χα­ρης, ἄ­σπρο τρα­πε­ζά­κι). Με­τὰ τοῦ φά­νη­κε χα­ζὸ καὶ ἀ­πο­φά­σι­σε νὰ σι­ω­πή­σει. «Αὐ­τὸ ποὺ ἀ­πο­σι­ω­πᾶ­ται, με­τα­μορ­φώ­νε­ται σὲ σπα­σμέ­νους ἀ­να­δευ­τῆ­ρες καὶ τσα­λα­κω­μέ­να κυ­πελ­λά­κια», εἶ­πε ξαφ­νι­κὰ αὐ­τή. Αὐ­τός, σκέ­φτη­κε ὅ­τι πο­τὲ πιὰ δὲν θὰ συ­ναν­τοῦ­σε ἄλ­λη τέ­τοι­α γυ­ναί­κα, ποὺ νὰ δι­α­βά­ζει τὶς σκέ­ψεις του καὶ μὲ τὴν ὁ­ποί­α θὰ ἤ­θε­λε νὰ μεί­νει, ἕ­ως τὸ τέ­λος τῆς ζω­ῆς του, σὲ τού­τη τὴν κα­φε­τέ­ρια. Ξαφ­νι­ά­στη­κε, ποὺ με­τα­χει­ρί­στη­κε, ἔ­στω καὶ νο­ε­ρά, φρά­ση ὅ­πως «ἕ­ως τὸ τέ­λος τῆς ζω­ῆς του».

       — Ἄν­τε, νὰ μι­λή­σου­με – εἶ­πε αὐ­τή, ἂν καὶ δύ­ο ὧ­ρες τώ­ρα δὲν τὸ εἶ­χαν βου­λώ­σει.

Ἡ μί­α ὥ­ρα ποὺ ἀ­πέ­με­νε ἦ­ταν ὑ­περ­βο­λι­κὰ λί­γος χρό­νος, γιὰ νὰ σπα­τα­λη­θεῖ σὲ πε­ρι­στρο­φὲς καὶ κα­ρα­βά­κια. Ὅ­μως, ἔ­τσι ὅ­πως αὐ­τὸς δὲν ξε­κι­νοῦ­σε, αὐ­τὴ ἁ­πλὰ εἶ­πε:

       — Πρέ­πει νὰ δε­χτοῦ­με, ὅ­τι με­ρι­κὲς φο­ρὲς οἱ ἄν­θρω­ποι κυ­ρι­ο­λε­κτι­κὰ προ­σπερ­νοῦν­ται.

       — Ἡ εἰ­ρω­νεί­α εἶ­ναι, ὅ­τι τὸ κα­τα­λα­βαί­νουν μό­νο ὅ­ταν συ­ναν­τη­θοῦν – εἶ­πε αὐ­τός.

       — Σί­γου­ρα ὑ­πῆρ­χε τρό­πος νὰ ἰ­δω­θοῦ­με καὶ πιὸ πρίν. Ζού­σα­με τό­σο και­ρὸ στὴν ἴ­δια πό­λη. Δὲν γί­νε­ται νὰ μὴν εἴ­χα­με προ­σπε­ρα­στεῖ σὲ κά­ποι­ο φα­νά­ρι.

       — Θὰ σὲ εἶ­χα προ­σέ­ξει – εἶ­πε αὐ­τός.

       — Τὴν ἀ­γα­πᾶς; – ρώ­τη­σε αὐ­τή.

       — Τὸν ἀ­γα­πᾶς; – ρώ­τη­σε αὐ­τός.

Γρή­γο­ρα συμ­φώ­νη­σαν ὅ­τι δὲν ἔ­χει καμ­μί­α ση­μα­σί­α καὶ ὅ­τι κα­νέ­νας δὲν τοὺς φταί­ει.

Ἀρ­γό­τε­ρα αὐ­τὸς δὲν θὰ μπο­ροῦ­σε νὰ θυ­μη­θεῖ τί­νος ἦρ­θε πρώ­του ἐ­τού­τη ἡ σω­τή­ρια (ὅ­πως νό­μι­ζε τό­τε) ἰ­δέ­α νὰ ἐ­φεύ­ρουν κοι­νὲς ἀ­να­μνή­σεις, νὰ συν­θέ­σουν ὁ­λό­κλη­ρη τὴ ζω­ή τους προ­τοῦ νὰ γνω­ρι­στοῦν καὶ με­τά. Ἄ­τολ­μη προ­σπά­θεια νὰ ἐκ­δι­κη­θοῦν τὴν πε­ρί­στα­ση ποὺ ἔ­τσι ἀ­νε­λέ­η­τα τοὺς ἔ­φε­ρε κον­τὰ γιὰ λί­γο, μό­νο γιὰ νὰ τοὺς προ­σπε­ρά­σει. Εἶ­χαν δι­α­θέ­σι­μα 50 λε­πτά.

       — Θυ­μᾶ­σαι —ἄρ­χι­σε αὐ­τός— ὅ­ταν ἤ­μα­σταν συμ­μα­θη­τές, ζού­σα­με ἀ­κρι­βῶς στὸν ἴ­διο δρό­μο. Σοῦ ἔ­ρι­χνα κρυ­φὰ στὸ γραμ­μα­το­κι­βώ­τιο κά­θε ἑ­βδο­μά­δα κι ἀ­πὸ ἕ­να δα­χτυ­λί­δι φτι­αγ­μέ­νο ἀ­πὸ τὸ ἀ­λου­μι­νό­χαρ­το ποὺ εἶ­χαν τὰ σο­κο­λα­τά­κια «Λά­κτα».

       — Ἀ­χὰ —εἶ­πε αὐ­τὴ— ὥ­στε ἐ­σὺ ἤ­σουν. Ὁ πα­τέ­ρας μου πάν­το­τε τὰ ἔ­βρι­σκε πρῶ­τος καὶ ὑ­πο­ψι­α­ζό­ταν ὅ­τι κά­ποι­ος τρε­λα­μέ­νος θαυ­μα­στὴς ἀ­πὸ τὴ γει­το­νιὰ στέλ­νει δα­χτυ­λί­δια ἀρ­ρε­βώ­νων στὴ μη­τέ­ρα μου. Ἀ­πο­δει­κνύ­ε­ται ὅ­τι ἦ­ταν γιὰ μέ­να.

       — Γιὰ σέ­να ἦ­ταν – εἶ­πε αὐ­τός.

       — Ἄ, ἐ­σὺ θυ­μᾶ­σαι —ξε­κί­νη­σε αὐ­τὴ— ὅ­ταν στὸ τε­λευ­ταῖ­ο μά­θη­μα τοῦ πα­νε­πι­στη­μί­ου φύ­γα­με μό­νο οἱ δυ­ό μας γιὰ ’­κεῖ­νο τὸ μο­να­στή­ρι. Γιὰ πρώ­τη φο­ρὰ πή­γα­με κά­που μό­νοι. Στὸ ξε­νο­δο­χεῖ­ο δὲν εἶ­χε ἐ­λεύ­θε­ρα δω­μά­τια καὶ μᾶς ἔ­βα­λαν νὰ κοι­μη­θοῦ­με σὲ ἕ­να ἀ­π’ τὰ κε­λιὰ τῶν μο­να­χῶν. Ἤ­τα­νε πο­λὺ κρύ­ο καὶ τὸ κρε­βά­τι – σκλη­ρό. Μὲ ἔ­πια­σε λί­γο φό­βος. Με­τὰ ἀ­πὸ κά­θε φο­ρὰ σταυ­ρο­κο­πι­ό­μουν κρυ­φὰ ἀ­πὸ σέ­να. Πέν­τε φο­ρὲς ἔ­κα­να τὸν σταυ­ρό μου ἐ­κεί­νη τὴ νύ­χτα.

       — Ἕ­ξι, εἶ­πε αὐ­τός. Καὶ μέ­να μὲ ἔ­πια­σε φό­βος. Ἄ, θυ­μᾶ­σαι, ὅ­ταν ἀρ­γό­τε­ρα ἦρ­θες νὰ μέ­νεις μα­ζί μου. Ἡ μη­τέ­ρα σου, εἶ­πε, ὅ­τι θὰ σὲ ἀ­πο­κη­ρύ­ξει ἐ­πι­σή­μως ἐ­πει­δὴ δὲν ἤ­θε­λε νὰ ἔ­χει ἐ­ξώ­γα­μα ἐγ­γό­νια.

       — Θυ­μᾶ­μαι – εἶ­πε αὐ­τή. — Καὶ ἐ­κτὸς αὐ­τοῦ δὲν γι­νό­ταν νὰ κά­νω παι­διά.

Σὲ τοῦ­το τὸ ση­μεῖ­ο σώ­πα­σε. Αὐ­τὸς ἔ­πια­σε τὸ χέ­ρι της γιὰ πρώ­τη φο­ρὰ ἀ­πὸ τό­τε ποὺ γνω­ρί­στη­καν. Ἐν­τε­λῶς ἐ­λα­φρά, πα­ρη­γο­ρη­τι­κά.

       — Μὴν ἀ­νη­συ­χεῖς – εἶ­πε αὐ­τός. — Ἄ, θυ­μᾶ­σαι, τό­τε ποὺ ἔ­σπα­σα τὸ πό­δι; Ἤ­μουν ἤ­δη στὰ 48, δού­λευ­α σὰν τρε­λὸς καὶ ’­κεῖ­νος ὁ μή­νας στὸ σπί­τι μοῦ φά­νη­κε ἀ­λη­θι­νὸς πα­ρά­δει­σος. Πῆ­ρες κι ἐ­σὺ ἄ­δεια, σχε­δὸν τοὺς ἀ­πεί­λη­σες ὅ­τι θὰ σπά­σεις τὸ χέ­ρι σου, ἐ­ὰν δὲ σὲ ἀ­φή­σουν. Καὶ ὁ­λό­κλη­ρο μή­να δὲν ξε­μυ­τί­σα­με ἀ­πὸ μέ­σα.

       — Ἄ, ὅ­ταν τὴν ἑ­πό­με­νη χρο­νιὰ μοῦ βρῆ­καν ἐ­κεῖ­νο τὸν ὄγ­κο… Ἐ­σὺ δι­ά­βα­σες κά­που, ὅ­τι ἡ γε­λω­το­θε­ρα­πεί­α γι­α­τρεύ­ει ἀ­πὸ τὸν καρ­κί­νο καὶ δύ­ο ἑ­βδο­μά­δες ἀ­στα­μά­τη­τα μοῦ ἔ­λε­γες ἀ­νέκ­δο­τα, γιὰ νὰ γε­λά­ω. Ἀ­κό­μα καὶ τώ­ρα ἀ­πο­ρῶ ποὺ τὰ ἔ­βρι­σκες. Ἤ­σουν τό­σο φο­βι­σμέ­νος καὶ τρυ­φε­ρός. Μᾶλ­λον τό­τε ἀ­σπρί­σαν ἐν­τε­λῶς τὰ μαλ­λιά σου. Καὶ κά­θε μέ­ρα μου ἔ­φερ­νες παι­ώ­νι­ες καὶ μὴ μὲ λη­σμό­νει.

       — Δό­ξα τῷ Θε­ῶ, ποὺ ἔ­γι­νες κα­λά. Τί θὰ γι­νό­μουν χω­ρὶς ἐ­σέ­να.

Ἐ­κεί­νη τὴ στιγ­μὴ κά­λε­σαν ὅ­λους τους ἐ­πι­βά­τες γιὰ Νέ­α Ὑ­όρ­κη νὰ κα­τευ­θυν­θοῦν πρὸς τὸν τερ­μα­τι­κὸ σταθ­μὸ ἀ­να­χώ­ρη­σης. Σώ­πα­σαν ὄ­χι πα­ρα­πά­νω ἀ­πὸ λε­πτό. Με­τὰ αὐ­τὴ ση­κώ­θη­κε καὶ εἶ­πε ὅ­τι πρέ­πει νὰ φύ­γει. Αὐ­τὸς πῆ­ρε τὴ βα­λί­τσα της καὶ ἔ­φυ­γαν μα­ζί. Πρὶν νὰ πε­ρά­σει ἀ­πὸ τὸν ἔ­λεγ­χο δι­α­βα­τη­ρί­ων, αὐ­τὴ γύ­ρι­σε καὶ τὸν φί­λη­σε γιὰ πολ­λὴ ὥ­ρα. Ὡ­σὰν τε­λευ­ταί­α φο­ρά, σκέ­φτη­κε αὐ­τός, ἂν καὶ πο­τὲ πρὶν ἀ­πὸ τοῦ­το δὲν ὑ­πῆρ­ξε πρώ­τη φο­ρά.

Μι­σὴ ὥ­ρα ἀρ­γό­τε­ρα αὐ­τὸς γύ­ρι­σε τὴν πλά­τη κι ἔ­φυ­γε. Ἔ­νι­ω­θε τρο­με­ρὰ γε­ρα­σμέ­νος, μὲ κό­πο κι­νοῦ­σε τὰ πό­δια του. Ἐ­πί­τη­δες ἔ­κλει­σε τὰ μά­τια, κα­θὼς περ­νοῦ­σε ἀ­πὸ τὴν πόρ­τα μὲ τὸ κα­θρε­φτέ­νιο τζά­μι στὴν εἴ­σο­δο, γιὰ νὰ μὴ δεῖ στὴν ἀν­τα­νά­κλα­ση τὰ μαλ­λιά του ποὺ ἄ­σπρι­σαν ξαφ­νι­κὰ καὶ τοὺς σκυ­φτούς, γε­ρον­τι­κούς του ὤ­μους. Μὲ κά­θε βῆ­μα κα­τα­λά­βαι­νε ὁ­λο­έ­να καὶ πιὸ κα­θα­ρά, ὅ­τι δὲν θὰ μπο­ροῦ­σε νὰ ἐ­πι­στρέ­ψει στὸ σπί­τι καὶ στὴν ἀ­πρό­σι­τα νε­α­ρὴ γυ­ναί­κα του. Καὶ ὅ­τι πο­τὲ δὲν θὰ μπο­ροῦ­σε νὰ τῆς ἐ­ξη­γή­σει, τί ἔ­κα­νε ὅ­λα αὐ­τὰ τὰ πε­νῆν­τα χρό­νια ποὺ ἔ­λει­πε.

Πη­γή: Ἱ­στό­το­πος Българска виртуална библиотека «Словото» (Βουλ­γά­ρι­κη εἰ­κο­νι­κὴ βι­βλι­ο­θή­κη «Σλό­βο­το»).

Γκε­όρ­γκι Γκο­σπον­τί­νοφ (Георги Господинов, Γιά­μπολ 1968). Πο­λυ­βρα­βευ­μέ­νος ποι­η­τής, πε­ζο­γρά­φος, θε­α­τρι­κὸς συγ­γρα­φέ­ας, κρι­τι­κὸς λο­γο­τε­χνί­ας καὶ σε­να­ρι­ο­γρά­φος. Θε­ω­ρεῖ­ται ἀ­πὸ τοὺς ση­μαν­τι­κό­τε­ρους σύγ­χρο­νους λο­γο­τέ­χνες τῆς Βουλ­γα­ρί­ας, καὶ εἶ­ναι ὁ πλέ­ον με­τα­φρα­σμέ­νος στὸ ἐ­ξω­τε­ρι­κὸ με­τὰ τὸ 1989. Μὲ τὸ πρῶ­το με­τα­μον­τέρ­νο μυ­θι­στό­ρη­μά του, μὲ τί­τλο Φυ­σι­κὸ μυ­θι­στό­ρη­μα (1999) ἔ­δω­σε —σύμ­φω­να μὲ τὴν κρι­τι­κο­γρα­φί­α— τὸ «πρῶ­το, ὡς γέν­νη­μα καὶ δό­ξα, μυ­θι­στό­ρη­μα τῆς γε­νιᾶς τοῦ ’90». Κυ­ρι­ό­τε­ρα ἔρ­γα του ἀ­νὰ κα­τη­γο­ρί­α — Ποί­η­ση: Lapidarium (Ла­пидариум, 1992)· Ἡ κε­ρα­σιὰ ἑ­νὸς ἔ­θνους (Черешата на един народ, 1996)· Γράμ­μα­τα στὸν Γκα­ου­στίν (Писма до Гаустин, 2003). Μυ­θι­στό­ρη­μα: Φυ­σι­κὸ μυ­θι­στό­ρη­μα (Естес­твен роман, 1999)· Φυ­σι­κὴ τῆς με­λαγ­χο­λί­ας (Физика на тъгата, 2011). Δι­ή­γη­μα: Καὶ ἄλ­λες ἱ­στο­ρί­ες (И други истории, 2000)· Καὶ ὅ­λα ἔ­γι­ναν φεγ­γά­ρι (И всичко стана луна, 2013). Δρα­μα­τουρ­γί­α: D.J. (2004)· Ἡ Ἀ­πο­κά­λυ­ψη ἔρ­χε­ται στὶς 6 τὸ ἀ­πό­γευ­μα (Апокалипсисът идва в 6 вечерта, 2010). Σε­να­ρι­ο­γρα­φί­α: Ἡ Τε­λε­τή (Ритуалът, 2005 – μέ­ρος τῆς εὐ­ρω­πα­ϊ­κῆς συμ­πα­ρα­γω­γῆς Lost and Found, μὲ τὴν ὁ­ποί­α ἔ­γι­νε ἡ ἔ­ναρ­ξη τοῦ προ­γράμ­μα­τος «Forum» τῆς Berlinale 2005)· Ὀ­με­λέ­τα (Омлет, 2008). Δο­κί­μιο: Οἱ ἀ­ό­ρα­τες κρί­σεις (Невидимите кризи, 2013). (Πε­ρισ­σό­τε­ρα ἐ­δῶ, στὸ «Γκεόργκι Γκο­σπο­ντί­νοφ (Ге­о­рги Го­спо­ди­нов)», εἰ­σα­γω­γὴ στὸ ἔρ­γο τοῦ Βούλγαρου λο­γο­τέ­χνη ἀ­πὸ τὸν με­τα­φρα­στή του Σπῦρο Ν. Παππᾶ.)

Μετάφραση ἀπὸ τὰ βουλγαρικά:

Σπῦ­ρος Ν. Παπ­πᾶς (Ἀ­θή­να, 1975). Ἐ­ρευ­νη­τής, συγ­γρα­φέ­ας καὶ με­τα­φρα­στής. Κεί­με­να καὶ με­λέ­τες του, φι­λο­λο­γι­κοῦ, ἱ­στο­ρι­κοῦ, ἀρ­χαι­ο­λο­γι­κοῦ καὶ λα­ο­γρα­φι­κοῦ πε­ρι­ε­χο­μέ­νου ἔ­χουν δη­μο­σι­ευ­θεῖ σὲ ἔγ­κρι­τα πε­ρι­ο­δι­κὰ (Νέ­α Ἑ­στί­α, Πα­λίμ­ψη­στον, Πόρ­φυ­ρας, Μαν­δρα­γό­ρας, Ὁροπέδιο, Ἀρ­χαι­ο­λο­γί­α καὶ Τέ­χνες, Ἱ­στο­ρί­α Εἰ­κο­νο­γρα­φη­μέ­νη, κ.ἄ.) καὶ σὲ ἐ­φη­με­ρί­δες (Ἡ Κα­θη­με­ρι­νή, Τὰ Νέ­α, Ἡ­με­ρη­σί­α, κ.ἄ.).

Γκεόργκι Γκοσποντίνοφ (Георги Господинов): Τὰ Ἄσπρα Σώβρακα τῆς Ἱστορίας

Γκε­όρ­γκι Γκο­σπον­τί­νοφ (Георги Господинов)

Τὰ Ἄ­σπρα Σώ­βρα­κα τῆς Ἱ­στο­ρί­ας

 

(Белите Гащи на Историята)

 

ΥΤΗ Η ΙΣΤΟΡΙΑ ξε­κι­νᾶ καὶ τε­λει­ώ­νει μὲ ἕ­να τί­πο­τα καὶ χω­ρὶς κα­μί­α μπου­γά­δα. Θὰ πρέ­πει νὰ ἦ­ταν κά­που στὰ τέ­λη τοῦ ’70 ἐ­πει­δὴ θυ­μᾶ­μαι ὅ­τι ἤ­μουν πιὰ 9-10 χρο­νῶν καὶ ἐ­κεῖ­νο τὸν και­ρό, ζού­σα­με σὲ ἕ­να μι­κρὸ σπί­τι μὲ αὐ­λή, σὲ μιὰ ἀ­πὸ τὶς μι­κρό­τε­ρες πό­λεις τῆς Βουλ­γα­ρί­ας, ποὺ βρί­σκε­ται στὴ σκιὰ τοῦ πιὸ μι­κροῦ βουλ­γα­ρι­κοῦ βου­νοῦ, τοῦ Σα­κάρ. Κά­πο­τε ἡ μι­κρὴ πό­λη ἦ­ταν ξα­κου­στή, δι­ό­τι σὲ αὐ­τὴν οἱ ἄν­θρω­ποι ἐ­ξέ­τρε­φαν κα­μῆ­λες ἀν­τὶ γιὰ γα­ϊ­δού­ρια ἢ ἄλ­λα ὑ­πο­ζύ­για, ὅ­μως ἡ τε­λευ­ταί­α κα­μή­λα θὰ πρέ­πει νὰ πέ­θα­νε ἐ­κεῖ γύ­ρω στὴ δε­κα­ε­τί­α τοῦ ’60. Ζού­σα­με σὲ τού­τη τὴ μι­κρὴ πό­λη δί­πλα στὸ πιὸ μι­κρὸ βου­νὸ (μι­κρό, ἀλ­λὰ βου­νό, ἔ­λε­γε ὁ κό­σμος) σὲ ἕ­να μι­κρὸ σπί­τι μὲ δῶ­μα καὶ προ­θά­λα­μο καὶ αὐ­λί­τσα μὲ βρα­γι­ὲς ντο­μά­τες, δύ­ο κε­ρα­σι­ὲς δί­πλα στὸν φρά­χτη, ἀ­νά­με­σα στὶς ὁ­ποῖ­ες κρε­μό­ταν τὸ σκοι­νὶ γιὰ τὸ ἅ­πλω­μα τῆς μπου­γά­δας, καὶ ἕ­ναν κου­βὰ μὲ ὀλ­λαν­δι­κὰ λου­λού­δια (τὸ κα­μά­ρι τῆς μά­νας μου, μὼβ πρὸς ἴν­τιγ­κο).

       Μιὰ μέ­ρα ὁ πα­τέ­ρας μου ἅ­πλω­νε στὴν αὐ­λὴ ἀ­νά­με­σα στὶς δύ­ο κε­ρα­σι­ές, ὅ­ταν στὴν πε­ρί­φρα­ξη πλη­σί­α­σε ὁ δι­πλα­νός μας, ὁ μπάρ­μπα-Κω­σταν­τίν. Δι­πλα­νός, δὲν εἶ­ναι ἡ λέ­ξη ποὺ ται­ριά­ζει γιὰ τὸν μπάρ­μπα-Κω­σταν­τίν. Αὐ­τὸς ἦ­ταν ἕ­νας ἡ­λι­κι­ω­μέ­νος, ἀ­ξι­ο­πρε­πὴς ἑ­βδο­μην­τά­ρης, γεν­νη­μέ­νος ἀ­ρι­στο­κρά­της, ὁ κα­λύ­τε­ρος δι­κη­γό­ρος στὴ μι­κρὴ πό­λη. Φο­ροῦ­σε μιὰ θρυ­λι­κὴ ρόμ­πα καὶ εἶ­χε τὸ πα­ρω­νύ­μιο Μπαλ­ζάκ. Τὸ πα­ρω­νύ­μιο ὀ­φει­λό­ταν ἐν μέ­ρει στὸ ὅ­τι ὁ μπάρ­μπα-Κω­σταν­τὶν γνώ­ρι­ζε τέ­λεια γαλ­λι­κὰ καὶ εἶ­χε δι­α­βά­σει στὸ πρω­τό­τυ­πο ὅ­λα ὅ­σα εἶ­χε γρά­ψει ὁ Μπαλ­ζάκ. Γε­γο­νὸς μὲ τὸ ὁ­ποῖ­ο ἔμ­παι­νε πά­ραυ­τα στὴν το­πι­κὴ βί­βλο τῶν κα­τορ­θω­μά­των καὶ πο­λὺ δύ­σκο­λα κά­ποι­ος, κά­πο­τε, θὰ τὸν με­τα­κι­νοῦ­σε ἀ­πὸ ἐ­κεῖ. Καὶ τί ξέ­ρα­με τό­τε γιὰ τὸν Μπαλ­ζάκ; Ὅ­τι ὑ­πῆρ­ξε με­γά­λος ἐ­ρα­στὴς καὶ ἔ­πι­νε πο­λὺ κα­φὲ ἐ­νῶ ἔ­γρα­φε. Ἢ ὅ­τι ἔ­γρα­φε πο­λὺ ἐ­νῶ ἔ­πι­νε κα­φέ. Ὅ­πως καὶ νά ’χει, στὸ κε­φά­λι μου ἔ­μει­νε ἀ­πὸ τό­τε ὁ ἀ­ριθ­μὸς 42. Τώ­ρα, αὐ­τὸ ἦ­ταν 42 μυ­θι­στο­ρή­μα­τα ἢ 42 κα­φέ­δες τὴν ἡ­μέ­ρα, δὲ θυ­μᾶ­μαι, ὅ­μως καὶ στὶς δύ­ο πε­ρι­πτώ­σεις τὰ νού­με­ρα προ­κα­λοῦ­σαν τὸν σε­βα­σμό. Καὶ αὐ­τὸς ὁ σε­βα­σμὸς με­τα­φε­ρό­ταν στὸν μπάρ­μπα-Κω­σταν­τίν. Πα­ρα­τη­ρῆ­στε, ὅ­τι κα­νεὶς δὲν τὸν ἀ­πο­κα­λοῦ­σε μπάρ­μπα-Κώ­στα, ἢ ἀ­κό­μα πιὸ χυ­δαῖα μπάρ­μπα-Κῶ­τσο. Ὄ­χι, αὐ­τὸς ἦ­ταν καὶ πα­ρέ­μει­νε ὣς τὸ τέ­λος ὁ μπάρ­μπα-Κω­σταν­τὶν ὁ Μπαλ­ζάκ. Τὸ νὰ φο­ρᾶς ἐ­κεῖ­νο τὸν και­ρὸ ρόμ­πα, τό­τε ποὺ εἶ­χαν σὲ ἐ­κτί­μη­ση τὸ ἀ­δι­ά­βρο­χο, τὸ γού­νι­νο παλ­τὸ καὶ τὸ που­λό­βερ, ἦ­ταν ζή­τη­μα τι­μῆς καὶ ἀ­ξι­ο­πρέ­πειας, ἕ­να στοι­χεῖ­ο ἀ­ρι­στο­κρα­τί­ας. Καὶ ἕ­ως σή­με­ρα τὴ θυ­μᾶ­μαι – μα­κριὰ κα­φε­τιὰ ρόμ­πα μὲ ἔν­το­νη γκρί­ζα μπορ­ντού­ρα γύ­ρω ἀ­πὸ τὰ πέ­τα, μὲ τρί­α με­γά­λα σεν­τε­φέ­νια κουμ­πιὰ καὶ ζω­νού­λα, ἡ ὁ­ποί­α κα­τέ­λη­γε σὲ φοῦν­τες ποὺ θύ­μι­ζαν τὸ τε­λεί­ω­μα τῆς οὐ­ρᾶς τοῦ λι­ον­τα­ριοῦ.

       Αὐ­τὴ ἡ ρόμ­πα τὸν ἔ­κα­νε νὰ φαί­νε­ται ὕ­πο­πτος μπρο­στὰ στὰ μά­τια τοῦ γεί­το­να ἐ­ξ’ ἀ­ρι­στε­ρῶν μας – ἑ­νὸς πο­λι­το­φύ­λα­κα ποὺ ἔ­φτα­σε λο­χί­ας, τὸν ὁ­ποῖ­ο φώ­να­ζαν Φέ­λιξ Ἐν­τμούν­το­βιτς (σύμ­φω­να μὲ τὴν ὁ­λο­δι­κή του ἐ­πί­μο­νη θέ­λη­ση) καὶ γιὰ συν­το­μί­α Τσε­κα­τζή[1], ἐ­νῶ, ὅ­ταν δὲν ἤ­τα­νε κον­τά, Κα­ρα­βα­νά. Ἦ­ταν ἀ­πὸ ἐ­κεί­νους τοὺς πο­λι­το­φύ­λα­κες, τοὺς ὁ­ποί­ους πο­τὲ δὲν θὰ ἔ­βλε­πες δί­χως στο­λή, καὶ μὲ τὸν ἀ­δελ­φό μου βά­ζα­με κρυ­φὰ στοί­χη­μα ὅ­τι ἔ­χει στο­λὴ πι­τζά­μα μὲ ἐ­πω­μί­δες καὶ ἐ­σω­τε­ρι­κὴ τσέ­πη γιὰ πι­στο­λά­κι νυ­κτός. Ὁ ἀ­δελ­φός μου ἰ­σχυ­ρι­ζό­ταν ἐ­πί­σης, ὅ­τι σί­γου­ρα κοι­μᾶ­ται μὲ τὸ πη­λί­κιο, κα­θώς, ὅ­ταν τὸ βρά­δυ ὀ­νει­ρεύ­ε­ται κά­ποι­ον ὑ­πο­λο­χα­γὸ (καὶ τί ἄλ­λο μπο­ρεῖ νὰ ὀ­νει­ρεύ­ε­ται ἕ­νας λο­χί­ας) εἶ­ναι ὑ­πο­χρε­ω­μέ­νος ἀ­πὸ τὸν κα­νο­νι­σμὸ νὰ τὸν χαι­ρε­τή­σει, καὶ ἡ ἀ­πό­δο­ση τι­μῆς χω­ρὶς τὸ πη­λί­κιο εἶ­ναι ἀ­πρέ­πεια, αὐ­τὸ κι ἐ­γὼ τὸ ἤ­ξε­ρα. Πά­νω ἀ­πὸ τὴν ἐ­ξώ­πορ­τα τοῦ σπι­τιοῦ τους, εἶ­χε βά­λει νὰ τοῦ γρά­ψουν μὲ κόκ­κι­να γράμ­μα­τα «ὁ Τσε­κα­τζὴς πρέ­πει νὰ ἔ­χει ψυ­χρὴ λο­γι­κή, φλο­γε­ρὴ καρ­διὰ καὶ κα­θα­ρὰ χέ­ρια» καὶ ἀ­πὸ κά­τω – Φέ­λιξ Ἐν­τμούν­το­βιτς Ντζερ­ζίν­σκι. Ἕ­να σε­πτεμ­βρι­ά­τι­κο βρά­δυ κά­ποι­ος ἔ­σβη­σε τὸ «ψὺ» ἀ­πὸ τὸ «ψυ­χρὴ» καὶ τὸ ἀν­τι­κα­τέ­στη­σε μὲ τὸ «αἴσ» καὶ ἀ­πὸ τό­τε ὁ Φέ­λιξ Ἐν­τμούν­το­βιτς ἔ­γι­νε ἄ­κρως κα­χύ­πο­πτος μὲ ὁ­λό­κλη­ρη τὴν πό­λη καὶ ἰ­δι­αί­τε­ρα μὲ τοὺς γεί­το­νές του. Λε­γό­ταν, ὅ­τι ὅ­λο το φθι­νό­πω­ρο δι­α­νυ­κτέ­ρευ­ε στὴν αὐ­λὴ καὶ ἕ­ως ὅ­του πέ­σει τὸ πρῶ­το χι­ό­νι κοι­μό­ταν ἔ­ξω, μπρο­στὰ στὴν πόρ­τα, ἐ­πει­δὴ στὸ ἐγ­χει­ρί­διο ἐγ­κλη­μα­το­λο­γί­ας, ἔ­γρα­φε, ὅ­τι ὁ ἐγ­κλη­μα­τί­ας ἐ­πι­στρέ­φει πάν­τα στὸν τό­πο τοῦ ἐγ­κλή­μα­τος, ὅ­μως αὐ­τὸ εἶ­ναι ἄλ­λη ἱ­στο­ρί­α.

       Καὶ ἔ­τσι, τὸ σπί­τι μας βρι­σκό­ταν στὴ νε­κρὴ ζώ­νη ἀ­νά­με­σα στὸ σπί­τι τοῦ Φέ­λιξ Ἐν­τμούν­το­βιτς (στ’ ἀ­ρι­στε­ρὰ) καὶ στὸ σπί­τι τοῦ μπάρ­μπα-Κω­σταν­τὶν τοῦ Μπαλ­ζὰκ (στὰ δε­ξιά). Καὶ τὰ τρί­α σπί­τια, στὸ κέν­τρο ἑ­νὸς δρό­μου μὲ τὸ ἠ­χη­ρὸ ὄ­νο­μα Σερ­γκί­εν­κο. Καὶ ἐ­νῶ γιὰ τὸν Μπαλ­ζὰκ γνω­ρί­ζα­με τί καὶ πῶς, γιὰ τὸ Σερ­γκί­εν­κο ἀ­κό­μα καὶ τώ­ρα δὲν ἔ­χω τὴν πα­ρα­μι­κρὴ ἰ­δέ­α, καὶ συ­νε­πῶς, πα­ρα­κα­λῶ ἐν­τε­λῶς σο­βα­ρά, ἂν κά­ποι­ος ξέ­ρει κά­τι γι’ αὐ­τό, ἂς ἐ­νη­με­ρώ­σει, θὰ χα­ρῶ νὰ τὸ μά­θω. Δι­ό­τι εἶ­μαι πε­πει­σμέ­νος, ὅ­τι κα­νέ­να ὄ­νο­μα δὲν εἶ­ναι τυ­χαῖ­ο, εἰ­δι­κά το ὄ­νο­μα τοῦ δρό­μου ὅ­που με­γά­λω­σες – εἴ­τε εἶ­ναι Σερ­γκί­εν­κο, Μα­κά­ρεν­κο ἢ Κρι­βο­λάκ, ἔ­χει τὴ ση­μα­σί­α του στὴ δι­ά­πλα­ση τῆς παι­δι­κῆς ἡ­λι­κί­ας.

 

       Ὁ­ρί­στε, μνη­μο­νεύ­εις τὸ ὄ­νο­μα τοῦ Μπαλ­ζὰκ καὶ πα­ρα­σύ­ρε­σαι σὲ λε­πτο­μέ­ρει­ες.

 

       Μιὰ μέ­ρα, λοι­πόν, ὁ πα­τέ­ρας μου ἅ­πλω­νε στὴν αὐ­λὴ ἀ­νά­με­σα στὶς δύ­ο κε­ρα­σι­ές, ὅ­ταν ὁ Μπαλ­ζὰκ πλη­σί­α­σε στὴν πε­ρί­φρα­ξη. Στά­θη­κε στὴν ἄλ­λη πλευ­ρά της, μέ­σα στὴ σε­βά­σμια ρόμ­πα του καὶ ὁ πα­τέ­ρας μου ἔ­νι­ω­σε ἄ­βο­λα ἔ­τσι ποὺ ἦ­ταν μὲ τὴ λε­κά­νη, φο­ρών­τας φα­νέ­λα καὶ μὲ ἕ­να κορ­δό­νι μὲ μαν­τα­λά­κια πε­ρα­σμέ­νο στὸν ὦ­μο. Τό­τε ὁ μπάρ­μπα-Κω­σταν­τὶν σι­γά, ἀλ­λὰ αὐ­στη­ρά, τοῦ εἶ­πε ὅ­τι δὲν εἶ­ναι σω­στὸ με­γά­λος ἄν­τρας καὶ λε­βέν­της νὰ ντρο­πι­ά­ζε­ται μὲ τὴ λε­κά­νη καὶ νὰ βά­ζει μαν­τα­λά­κια, μέ­ρα με­ση­μέ­ρι, σὰν κά­ποι­α κο­πε­λού­δα. Καὶ ξε­κί­νη­σε νὰ ἁ­πλώ­νει τὴ νύ­χτα. Ἔ­πρε­πε, μὲ κά­ποι­ο τρό­πο νὰ πε­ρά­σει ἀ­νά­με­σα ἀ­πὸ τὴ Σκύλ­λα τοῦ μπάρ­μπα-Κων­σταν­τὶν καὶ τὴ Χά­ρυ­βδη τῆς μά­νας μου.

       Τὸν σκέ­φτο­μαι, νὰ κρα­τᾶ τὸν φα­κὸ ἀ­νά­με­σα στὰ δόν­τια, ἀ­λη­θι­νὸ φό­βη­τρο γιὰ τὶς γά­τες καὶ νὰ ξε­γλι­στρά­ει μὲ τὴ με­γά­λη τσίγ­κι­νη λε­κά­νη πρὸς τὴν ἁ­πλώ­στρα, ἀ­κρι­βῶς δί­πλα στὸν φρά­χτη τοῦ μπάρ­μπα-Κω­σταν­τίν. Καὶ ποι­ὸς ξέ­ρει γιὰ πό­σο και­ρὸ θὰ συ­νε­χι­ζό­ταν αὐ­τό, ἂν ἕ­να βρά­δυ ὁ ξά­γρυ­πνος Φέ­λιξ Ἐν­τμούν­το­βιτς δὲν δι­έ­κρι­νε τὸν ὕ­πο­πτο φω­τι­σμό. Αὐ­τός, σὰν ἔμ­πει­ρος Τσε­κα­τζὴς δὲν ρί­χτη­κε κα­τα­πά­νω του ἀ­μέ­σως, πα­ρὰ μό­νο ἔ­τρι­ψε τὰ κα­θα­ρά του χέ­ρια, λέ­γον­τας: ἔ, Μπαλ­ζά­κο, τώ­ρα θὰ σὲ κά­νω νὰ με­τα­νι­ώ­σεις μα­ζὶ μὲ ὅ­λο σου τὸ σό­ι. Ἦ­ταν πε­πει­σμέ­νος ὅ­τι ὁ γε­ρὸ-μπουρ­ζου­άς, ἔ­τσι ἀ­κρι­βῶς ἔ­λε­γε, σκά­λι­ζε τὴ νύ­χτα στὴν αὐ­λὴ σὰν πον­τι­κός, γιὰ νὰ κρύ­ψει πό­τε κά­ποι­ον πο­λυ­γρα­φά­κο, πό­τε πε­ρί­στρο­φα, ἀ­κό­μη ἴ­σως καὶ λα­θραῖ­ο λά­δι· ἐ­κεῖ­να τὰ χρό­νια ὑ­πῆρ­χε με­γά­λο ζό­ρι μὲ τὸ λά­δι. (Ἐ­τοῦ­τες οἱ ρόμ­πες πῶς ἀ­γο­ρά­ζον­ται, ἐ;). Τὴν ἑ­πό­με­νη νύ­χτα, μιὰ βι­α­στι­κὰ σχη­μα­τι­σμέ­νη ὁ­μά­δα κρού­σης, ἀ­πὸ τέσ­σε­ρις πο­λι­το­φύ­λα­κες (τό­σους δι­έ­θε­τε ἡ μι­κρὴ πό­λη) ὑ­πὸ τὴ δι­οί­κη­ση τοῦ ἴ­διου του Φέ­λιξ Ἐν­τμούν­το­βιτς ἔ­λα­βε θέ­ση γύ­ρω ἀ­πὸ τὰ σπί­τια μας. Ὅ­μως, ὅ­λη νύ­χτα δὲν φά­νη­κε κα­νεὶς (ἡ μά­να μου δὲν ἐ­πλέ­νε κά­θε μέ­ρα) καὶ ἔ­τσι τὸ χά­ρα­μα, ἡ ὁ­μά­δα πά­λι συ­νω­μο­τι­κά, σκορ­πί­στη­κε. Αὐ­τὸ ἐ­πα­να­λή­φθη­κε καὶ τὴ δεύ­τε­ρη βρα­διά. Ἐ­νῶ γιὰ τὴν τρί­τη, ὁ Τσε­κα­τζὴς κου­βά­λη­σε ἀ­πὸ τὸ Ἔλ­χο­βο πραγ­μα­τι­κὸ ὑ­πη­ρε­σια­κὸ σκύ­λο. Γύ­ρω στὰ με­σά­νυ­χτα, ὁ πα­τέ­ρας μου βγῆ­κε μὲ τὴ λε­κά­νη, ξε­γλί­στρη­σε ὣς τὴν ἁ­πλώ­στρα, ἄ­να­ψε τὸν μι­κρὸ φα­κὸ καὶ ἐ­κεί­νη τὴ στιγ­μὴ ὁ σκύ­λος γά­βγι­σε, οἱ προ­βο­λεῖς ἄ­να­ψαν καὶ τέσ­σε­ρις πο­λι­το­φύ­λα­κες μὲ ἐ­πι­κε­φα­λῆς τὸν Φέ­λιξ Ἐν­τμούν­το­βιτς, τὸν πε­ρι­κύ­κλω­σαν.

       Φαν­τα­στεῖ­τε τώ­ρα ὅ­λη αὐ­τὴ τὴ μνη­μει­ώ­δη καὶ ζω­η­ρὴ εἰ­κό­να. Ὁ σκύ­λος μὲ τὸ στό­μα ποὺ ἔ­χα­σκε, τό­νι­ζε τὴν πε­ρί­στα­ση. Τέσ­σε­ρις φι­γοῦ­ρες πο­λι­το­φυ­λά­κων μὲ στραμ­μέ­νους προ­βο­λεῖς. Λί­γο πιὸ μπρο­στὰ ἀ­π’ αὐ­τούς, ἡ ὁρ­μη­τι­κὴ φι­γού­ρα τοῦ Φέ­λιξ Ἐν­τμούν­το­βιτς κά­πως γερ­τὴ πρὸς τὰ ἐμ­πρός, μὲ πι­στό­λι στὸ ἕ­να χέ­ρι καὶ τὸ ἄλ­λο τεν­τω­μέ­νο ἀ­φύ­σι­κα πρὸς τὰ πί­σω, ὅ­πως ἄν­θρω­πος ὁ ὁ­ποῖ­ος ἀ­πο­φά­σι­σε νὰ ρί­ξει χει­ρο­βομ­βί­δα καὶ τὴν ἴ­δια στιγ­μὴ τὸν χτύ­πη­σε ὀ­βί­δα. Καὶ τέ­λος ὁ πα­τέ­ρας μου, μὲ πε­σμέ­νη λε­κά­νη, φο­ρών­τας ἄ­σπρα σώ­βρα­κα καὶ τὴ φυ­σιγ­γι­ο­θή­κη ἀ­πὸ μαν­τα­λά­κια πε­ρα­σμέ­νη στὸν ὦ­μο. Μπο­ροῦ­σα ἄ­νε­τα νὰ βολ­τά­ρω ἀ­νά­με­σα σὲ αὐ­τὲς τὶς φι­γοῦ­ρες καὶ νὰ τὶς τσιγ­κλί­ζω μὲ τὸ δά­χτυ­λο. Φω­τί­στη­καν τὰ πα­ρά­θυ­ρα τῶν γει­το­νι­κῶν σπι­τι­ῶν, ἐ­μεῖς, μὲ τὸν ἀ­δελ­φό μου καὶ τὴ μά­να μου πη­δή­ξα­με στὸ κα­τώ­φλι. Τὸ ἑ­πό­με­νο δευ­τε­ρό­λε­πτο, ὅ­ταν οἱ φι­γοῦ­ρες ζων­τά­νε­ψαν καὶ ἡ εἰ­κό­να δι­α­λύ­θη­κε, ὁ Φέ­λιξ μουρ­μού­ρι­σε κά­τι σὰν συγ­γνώ­μη, ὁ πα­τέ­ρας μου σύρ­θη­κε χω­ρὶς λε­κά­νη στὸ σπί­τι καὶ γιὰ πρώ­τη φο­ρὰ κλει­δώ­σα­με τὴν ἐ­ξώ­πορ­τα.

       Με­τὰ ἀ­πὸ αὐ­τὴ τὴ νύ­χτα ὁ πα­τέ­ρας μου μά­ζε­ψε κου­ρά­γιο καὶ ἀ­να­κοί­νω­σε στὴ μά­να μου ὅ­τι δὲν πρό­κει­ται νὰ ξα­να­πλώ­σει καὶ τρεῖς μέ­ρες δὲν βγῆ­κε ἀ­πὸ τὸ σπί­τι. Ὁ Φέ­λιξ Ἐν­τμούν­το­βιτς φορ­τώ­θη­κε ἀ­μέ­σως μὲ με­ρι­κὰ και­νούρ­για πα­ρα­τσού­κλια. Ἐ­νῶ ὁ μπάρ­μπα-Κω­σταν­τὶν κου­νοῦ­σε τὸ κε­φά­λι του καὶ ἐ­πα­να­λάμ­βα­νε: ἀν­θρώ­πι­νη κω­μω­δί­α, ἀν­θρώ­πι­νη κω­μω­δί­α…

 

       Αὐ­τὸ εἶ­ναι. Ποι­ὰ ἄλ­λη θὰ μπο­ροῦ­σε νὰ ἦ­ταν ἡ ἱ­στο­ρί­α, ἀ­φοῦ συ­νέ­βη στὰ τέ­λη τοῦ ’70 σὲ μιὰ μι­κρὴ πό­λη, δί­πλα σε ἕ­να μι­κρό (το πιὸ μι­κρὸ) βου­νό, σὲ ἕ­να μι­κρὸ δρό­μο μὲ τὸ πομ­πῶ­δες ὄ­νο­μα Σερ­γκί­εν­κο, στὴν οὐ­δέ­τε­ρη ζώ­νη ἀ­νά­με­σα στὸν Φέ­λιξ Ἐν­τμούν­το­βιτς (στ’ ἀ­ρι­στε­ρὰ) καὶ στὸν Μπαλ­ζὰκ (στὰ δε­ξιά). Μό­νο σὲ τέ­τοι­α μέ­ρη καὶ σὲ τέ­τοι­ες στιγ­μές, με­τα­ξὺ στο­λῆς πο­λι­το­φύ­λα­κα καὶ μπουρ­ζου­α­ζι­κὴς ρόμ­πας, μπο­ροῦ­με νὰ δι­α­κρί­νου­με γιὰ λί­γο το ἀ­λη­θι­νὸ πρό­σω­πο τῆς ἱ­στο­ρί­ας. Μᾶλ­λον, ὄ­χι τὸ πρό­σω­πο, ἀλ­λὰ κα­τ’ εὐ­θεί­αν τα ἄ­σπρα σώ­βρα­κά της. Τί πε­ρισ­σό­τε­ρο μπο­ροῦ­με νὰ θέ­λου­με.

 

1996

 

[1] ΣτΜ. — Ὁ Φέ­λιξ Ἐν­τμούν­το­βιτς Ντζερ­ζίν­σκι (Фе́ликс Эдму́ндович Дзер­жи́н­ский, 1877-1926) ἦ­ταν ἡ­γε­τι­κὸ στέ­λε­χος τοῦ πο­λω­νι­κοῦ καὶ τοῦ ρω­σι­κοῦ ἐ­πα­να­στα­τι­κοῦ κι­νή­μα­τος. Τὸ ὄ­νο­μά του συν­δέ­θη­κε μὲ τὴ δη­μι­ουρ­γί­α τῆς μυ­στι­κῆς ἀ­στυ­νο­μί­ας τῶν μπολ­σε­βί­κων, στὶς 19 Δε­κεμ­βρί­ου 1917, ποὺ εἶ­χε ἀ­να­λά­βει νὰ δι­α­τη­ρή­σει τὴν τά­ξη καὶ τὰ κε­κτη­μέ­να τῆς Ὀ­κτω­βρια­νῆς Ἐ­πα­νά­στα­σης, ἀν­τι­με­τω­πί­ζον­τας ἀν­τε­πα­να­στα­τι­κὲς ἐ­νέρ­γει­ες καὶ δο­λι­ο­φθο­ρὲς ἐ­νάν­τια στὸ Σο­βι­ε­τι­κὸ σο­σι­α­λι­στι­κὸ κρά­τος. Αὐ­τὴ ἡ ἀ­δί­στα­κτη μυ­στι­κὴ ἀ­στυ­νο­μί­α ποὺ εἶ­χε τὴ δο­μὴ πο­λι­το­φυ­λα­κῆς, ὀ­νο­μα­ζό­ταν «Τσε­κᾶ» (ЧК) ἀ­πὸ τὰ ἀρ­χι­κά των λέ­ξε­ων «Чрезвычайная Комиссия» καὶ ἐ­πι­δό­θη­κε σὲ ἕ­να ἀ­νε­λέ­η­το κυ­νή­γι τῶν ἀν­τι­φρο­νούν­των καὶ τῶν λοι­πῶν «ἐ­χθρῶν του Λα­οῦ» ἐν­τὸς καὶ ἐ­κτός των συ­νό­ρων.

 

 

Πη­γή: Ἱ­στό­το­πος Българска виртуална библиотека «Словото» (Βουλ­γά­ρι­κη εἰ­κο­νι­κὴ βι­βλι­ο­θή­κη «Σλό­βο­το»).

Γκε­όρ­γκι Γκο­σπον­τί­νοφ (Георги Господинов, Γιά­μπολ 1968). Πο­λυ­βρα­βευ­μέ­νος ποι­η­τής, πε­ζο­γρά­φος, θε­α­τρι­κὸς συγ­γρα­φέ­ας, κρι­τι­κὸς λο­γο­τε­χνί­ας καὶ σε­να­ρι­ο­γρά­φος. Θε­ω­ρεῖ­ται ἀ­πὸ τοὺς ση­μαν­τι­κό­τε­ρους σύγ­χρο­νους λο­γο­τέ­χνες τῆς Βουλ­γα­ρί­ας, καὶ εἶ­ναι ὁ πλέ­ον με­τα­φρα­σμέ­νος στὸ ἐ­ξω­τε­ρι­κὸ με­τὰ τὸ 1989. Μὲ τὸ πρῶ­το με­τα­μον­τέρ­νο μυ­θι­στό­ρη­μά του, μὲ τί­τλο Φυ­σι­κὸ μυ­θι­στό­ρη­μα (1999) ἔ­δω­σε —σύμ­φω­να μὲ τὴν κρι­τι­κο­γρα­φί­α— τὸ «πρῶ­το, ὡς γέν­νη­μα καὶ δό­ξα, μυ­θι­στό­ρη­μα τῆς γε­νιᾶς τοῦ ’90». Κυ­ρι­ό­τε­ρα ἔρ­γα του ἀ­νὰ κα­τη­γο­ρί­α — Ποί­η­ση: Lapidarium (Ла­пидариум, 1992)· Ἡ κε­ρα­σιὰ ἑ­νὸς ἔ­θνους (Черешата на един народ, 1996)· Γράμ­μα­τα στὸν Γκα­ου­στίν (Писма до Гаустин, 2003). Μυ­θι­στό­ρη­μα: Φυ­σι­κὸ μυ­θι­στό­ρη­μα (Естес­твен роман, 1999)· Φυ­σι­κὴ τῆς με­λαγ­χο­λί­ας (Физика на тъгата, 2011). Δι­ή­γη­μα: Καὶ ἄλ­λες ἱ­στο­ρί­ες (И други истории, 2000)· Καὶ ὅ­λα ἔ­γι­ναν φεγ­γά­ρι (И всичко стана луна, 2013). Δρα­μα­τουρ­γί­α: D.J. (2004)· Ἡ Ἀ­πο­κά­λυ­ψη ἔρ­χε­ται στὶς 6 τὸ ἀ­πό­γευ­μα (Апокалипсисът идва в 6 вечерта, 2010). Σε­να­ρι­ο­γρα­φί­α: Ἡ Τε­λε­τή (Ритуалът, 2005 – μέ­ρος τῆς εὐ­ρω­πα­ϊ­κῆς συμ­πα­ρα­γω­γῆς Lost and Found, μὲ τὴν ὁ­ποί­α ἔ­γι­νε ἡ ἔ­ναρ­ξη τοῦ προ­γράμ­μα­τος «Forum» τῆς Berlinale 2005)· Ὀ­με­λέ­τα (Омлет, 2008). Δο­κί­μιο: Οἱ ἀ­ό­ρα­τες κρί­σεις (Невидимите кризи, 2013). (Πε­ρισ­σό­τε­ρα ἐ­δῶ, στὸ «Γκεόργκι Γκο­σπο­ντί­νοφ (Ге­о­рги Го­спо­ди­нов)», εἰ­σα­γω­γὴ στὸ ἔρ­γο τοῦ Βούλγαρου λο­γο­τέ­χνη ἀ­πὸ τὸν με­τα­φρα­στή του Σπῦρο Ν. Παππᾶ.)

Μετάφραση ἀπὸ τὰ βουλγαρικά:

Σπῦ­ρος Ν. Παπ­πᾶς (Ἀ­θή­να, 1975). Ἐ­ρευ­νη­τής, συγ­γρα­φέ­ας καὶ με­τα­φρα­στής. Κεί­με­να καὶ με­λέ­τες του, φι­λο­λο­γι­κοῦ, ἱ­στο­ρι­κοῦ, ἀρ­χαι­ο­λο­γι­κοῦ καὶ λα­ο­γρα­φι­κοῦ πε­ρι­ε­χο­μέ­νου ἔ­χουν δη­μο­σι­ευ­θεῖ σὲ ἔγ­κρι­τα πε­ρι­ο­δι­κὰ (Νέ­α Ἑ­στί­α, Πα­λίμ­ψη­στον, Πόρ­φυ­ρας, Μαν­δρα­γό­ρας, Ὁροπέδιο, Ἀρ­χαι­ο­λο­γί­α καὶ Τέ­χνες, Ἱ­στο­ρί­α Εἰ­κο­νο­γρα­φη­μέ­νη, κ.ἄ.) καὶ σὲ ἐ­φη­με­ρί­δες (Ἡ Κα­θη­με­ρι­νή, Τὰ Νέ­α, Ἡ­με­ρη­σί­α, κ.ἄ.).

Γκεόργκι Γκοσποντίνοφ (Георги Господинов): Φαντάσματα

Γκε­όρ­γκι Γκο­σπον­τί­νοφ (Георги Господинов)

Φαν­τά­σμα­τα

(Призраци)

ΜΕΣΩΣ ἀ­να­γνώ­ρι­σα τὴ φω­νή του ὅ­ταν μοῦ τη­λε­φώ­νη­σε. Δὲν εἴ­χα­με ἀ­κού­σει ὁ ἕ­νας τὸν ἄλ­λον ἀ­πὸ τό­τε ποὺ ἔ­φυ­γε ἀ­π’ τὴ Βουλ­γα­ρί­α, δη­λα­δή, ἀ­κρι­βῶς 14 χρό­νια. Σί­γου­ρα ἔ­χου­με ξε­χω­ρι­στὸ κέν­τρο μνή­μης γιὰ τὶς φω­νὲς τῶν φί­λων μας. Κα­θό­μα­σταν μα­ζὶ στὸ ἴ­διο θρα­νί­ο, αὐ­τὸς ἦ­ταν βα­σι­λιὰς στὰ μα­θη­μα­τι­κὰ καὶ μη­δε­νι­κὸ στὰ λο­γο­τε­χνι­κά, ἐ­γὼ – τὸ ἀν­τί­θε­το. Ἀρ­γό­τε­ρα, ἐ­κεῖ­νος ἀ­να­κά­λυ­ψε τοὺς ὑ­πο­λο­γι­στὲς «Πρά­βετς», ἐ­γὼ – τὶς γρα­φο­μη­χα­νὲς «Μα­ρί­τσα». Λί­γο πιὸ με­τά, γύ­ρω στὰ 1992, εἶ­πε ὅ­τι πο­τὲ δὲν θὰ ἐ­πι­στρέ­ψει σὲ τού­τη τὴ χώ­ρα – καὶ ἔ­φυ­γε γιὰ Κα­να­δά. Ἀ­πὸ ὅ­σο γνώ­ρι­ζα, ἀ­πὸ κά­ποι­α γράμ­μα­τα ποὺ εἴ­χα­με ἀν­ταλ­λά­ξει, ἦ­ταν πλέ­ον ἐ­πι­κε­φα­λῆς προ­γραμ­μα­τι­στὴς λο­γι­σμι­κοῦ σὲ με­γά­λο γερ­μα­νι­κὸ ἵ­δρυ­μα. Ἔ­τσι συ­νέ­βη τό­τε, οἱ ἄ­ρι­στοι στὰ μα­θη­μα­τι­κὰ ἔ­φυ­γαν, ἐ­νῶ οἱ ἄ­ρι­στοι στὴ λο­γο­τε­χνί­α ἔ­μει­ναν ἐ­δῶ. Ἰ­δι­αι­τε­ρό­τη­τες τῆς δι­ε­θνοῦς ἀ­γο­ρᾶς.

       Αὐ­τός, λοι­πόν, ὁ φί­λος μου, ὁ ὁ­ποῖ­ος πραγ­μα­τι­κὰ δὲν εἶ­χε ἐ­πι­στρέ­ψει ἕ­ως τώ­ρα, μοῦ τη­λε­φώ­νη­σε. Εἶ­πε, ὅ­τι βρί­σκε­ται στὴ Σό­φια γιὰ με­ρι­κὲς ὧ­ρες καὶ σὰν μα­νια­κοὶ ἀρ­χί­σα­με νὰ συ­νεν­νο­ού­μα­στε γιὰ τὸ ση­μεῖ­ο συ­νάν­τη­σης. Κι­νη­μα­το­γρά­φος «Ὀν­τε­όν» δὲν τοῦ ἔ­λε­γε τί­πο­τα (ἀλ­λὰ ναί, σί­γου­ρα τὸν θυ­μό­ταν ὡς «Ντρούζ­μπα»), ἔ­νι­ω­σα ὅ­τι ἀμ­φι­τα­λαν­τευ­ό­ταν γιὰ δύ­ο-τρί­α ἀ­κό­μα μέ­ρη τὰ ὁ­ποῖ­α τοῦ πρό­τει­να, καὶ ὅ­ταν ἐ­πι­τέ­λους, αὐ­τὸς εἶ­πε νὰ βρε­θοῦ­με στὸ Μαυ­σω­λεῖ­ο[1], ἐ­γὼ αὐ­το­μά­τως δέ­χτη­κα. Σὰν οἰ­κο­δε­σπό­της, τὸ ποῦ θὰ βρε­θοῦ­με, ἦ­ταν γιὰ μέ­να τὸ ἴ­διο ἀρ­κεῖ νὰ βό­λευ­ε τὸν ἐ­πι­σκέ­πτη. Τὴν τε­λευ­ταί­α στιγ­μή, πρὶν κλεί­σω, σκέ­φτη­κα καὶ σχε­δὸν φώ­να­ξα στὸ ἀ­κου­στι­κό:

       — Ἀλ­λὰ τὸ Μαυ­σω­λεῖ­ο δὲν ὑ­πάρ­χει πιά, θὰ τό ’­μα­θες…

       Ὅ­μως ἐ­κεῖ­νος εἶ­χε ἤ­δη κλεί­σει. Τὸν φαν­τά­στη­κα νὰ φτά­νει πρῶ­τος στὸ ραν­τε­βού, νὰ κοι­τά­ζει ἀ­νή­συ­χος, ν’ ἀ­να­ρω­τι­έ­ται μὴν τυ­χὸν καὶ μπέρ­δε­ψε τὴν πλα­τεί­α ἢ τὴν πό­λη. Μὰ εἶ­ναι δυ­να­τὸν νὰ μὴ δι­α­κρί­νεις ὁ­λά­κε­ρο μαυ­σω­λεῖ­ο; Τὸν φαν­τά­στη­κα ἀ­κό­μα, πῶς σὲ τε­λι­κὴ ἀ­νά­λυ­ση, πῆ­ρε τὴν ἀ­πό­φα­ση νὰ στα­μα­τή­σει κά­ποι­ον πε­ρα­στι­κό. Ἐ­πί­τη­δες δι­ά­λε­ξε ἕ­ναν, κά­πως πιὸ ἡ­λι­κι­ω­μέ­νο, ποὺ νὰ θυ­μᾶ­ται…

       «Μὲ συγ­χω­ρεῖ­τε, μή­πως ξέ­ρε­τε ποῦ βρί­σκε­ται τὸ Μαυ­σω­λεῖ­ο; Θὰ ἔ­πρε­πε νὰ εἶ­ναι κά­που ἐ­δῶ…». Ὁ πε­ρα­στι­κὸς τὸν κοι­τᾶ κα­χύ­πο­τα — ἐ­τοῦ­τος ’­δῶ τρε­λὸς εἶ­ναι; ξέ­νος εἶ­ναι; ἢ μή­πως εἶ­ναι πά­λι κα­μιὰ κρυ­φὴ κά­με­ρα; προ­σπερ­νών­τας ἀ­γα­να­κτι­σμέ­νος.

       Γιὰ νὰ τὸν γλι­τώ­σω ἀ­πὸ πα­ρό­μοι­α κα­τά­στα­ση, ἀ­πο­φά­σι­σα νὰ βια­στῶ, πραγ­μα­τι­κὰ ἔ­τρε­ξα, καὶ ἔ­φτα­σα πρῶ­τος στὸ ση­μεῖ­ο τῆς συ­νάν­τη­σης. Ἐ­νῶ πε­ρί­με­να, συ­νει­δη­το­ποί­η­σα ὅ­τι πο­τέ μου δὲν εἶ­χα στα­θεῖ ἐ­δῶ πέ­ρα. Ἔ­νοι­ω­σα πα­ρά­ξε­να, σάν σέ… νε­κρο­τα­φεῖ­ο. Πάν­το­τε ἀ­γα­ποῦ­σα νὰ βολ­τά­ρω στὰ νε­κρο­τα­φεῖ­α, εἰ­δι­κὰ ὅ­ταν εἶ­ναι πα­λιὰ καὶ ὁ θά­να­τος ἔ­χει με­τα­μορ­φω­θεῖ σὲ φύ­ση, χορ­τά­ρια, δέν­τρα. Ὅ­μως ἡ αἴ­σθη­σή μου γιὰ αὐ­τὸ τὸ μέ­ρος —πά­λι θὰ πή­γαι­να νὰ πῶ νε­κρο­τα­φεῖ­ο— ἦ­ταν ἐν­τε­λῶς δι­α­φο­ρε­τι­κή. Νε­κρο­τα­φεῖ­ο μό­νο γιὰ ἕ­ναν ἄν­θρω­πο. Κα­τοι­κί­α τοῦ ἐ­πέ­κει­να, στὴν ὁ­ποί­α σί­γου­ρα ἔρ­χον­ται γιὰ ἐ­πί­ση­μες ἐ­πι­σκέ­ψεις ἀ­ό­ρα­τες ἀν­τι­προ­σω­πεῖ­ες νε­κρῶν. Κα­τα­θέ­σεις στε­φά­νων μὲ πρω­τό­κολ­λο, ὑ­πο­γρα­φὲς γιὰ ἀ­μοι­βαῖ­ες ἐ­πω­φε­λεῖς συμ­φω­νί­ες, ἐ­ξα­ϋ­λω­μέ­νες ἀγ­κα­λι­ὲς καὶ φι­λιά… «Οἱ δι­κές μας ἀ­δερ­φι­κὲς χῶ­ρες… Γιὰ ἀ­κό­μα πιὸ ἰ­σχυ­ρὴ συ­νερ­γα­σί­α καὶ ἐ­νί­σχυ­ση τῆς…. ἀ­μοι­βαί­α βο­ή­θεια…. εἰ­ρή­νη στὸν κό­σμο… ἀν­τί­στα­ση στὶς ἰμ­πε­ρι­α­λι­στι­κὲς βλέ­ψεις…». Ἄ­ρα­γε, ἀ­κό­μα καὶ ἐ­κεῖ, ἔ­τσι μι­λοῦν μὲ τὴν ἴ­δια ξύ­λι­νη γλώσ­σα; Ἄ­ρα­γε σὲ ἐ­κεῖ­νο τὸν κό­σμο ἐ­ξα­κο­λου­θεῖ ὁ Ψυ­χρὸς Πό­λε­μος; Μή­πως ὑ­πάρ­χει ἔλ­λει­ψη, ἐ­νῶ ὁ πα­ρά­δει­σος εἶ­ναι κά­τι σὰν κα­τά­στη­μα ἐ­πί­δει­ξης, σὰν αἰ­ώ­νιο ὑ­πό­δειγ­μα οἴ­κου[2]; Τὸ ἐ­πέ­κει­να πη­γαί­νει μὲ μιὰ γε­νιὰ πί­σω. Μά, τί ἄ­χα­ρη δου­λειά, σὰν πε­θά­νου­με ἐ­μεῖς, νὰ πρέ­πει καὶ σὲ ἐ­κεῖ­νο τὸν κό­σμο πά­λι νὰ ἀλ­λά­ξου­με τὸ σύ­στη­μα.

       Τέ­τοι­α πράγ­μα­τα εἶ­δα, κα­θὼς ὁ­λο­έ­να καὶ πιὸ ἀρ­γά, τρι­γύ­ρι­ζα στὰ μι­κρο­κα­μω­μέ­να μο­νο­πά­τια δί­πλα στὸ ἀ­δεια­νὸ ση­μεῖ­ο τοῦ Μαυ­σω­λεί­ου, ἀ­νοί­γον­τας δρό­μο στὶς ἀν­τι­προ­σω­πεῖ­ες τῶν φαν­τα­σμά­των.

       Ἐ­κεί­νη τὴ στιγ­μὴ κά­ποι­ος μὲ χτύ­πη­σε στὸν ὦ­μο, γύ­ρι­σα, ὁ φί­λος μου μὲ κοι­τοῦ­σε χα­ρού­με­νος καὶ συγ­χι­σμέ­νος. «Εἶ­χα ξε­χά­σει ὅ­τι γκρε­μί­σα­τε τὸ Μαυ­σω­λεῖ­ο.» Μοῦ χρει­ά­στη­κε ἕ­να δευ­τε­ρό­λε­πτο γιὰ νὰ ἐ­πι­στρέ­ψω ἀ­πὸ «ἐ­κεῖ­νο τὸν κό­σμο», θυ­μή­θη­κα, χά­ρη­κα, τὸν ἀγ­κά­λια­σα καὶ τοῦ εἶ­πα σι­γα­νά: «Μὰ τὸ γκρε­μί­σα­με, δὲν βλέ­πεις ὅ­τι εἶ­σαι ἐ­δῶ…».

[1] ΣτΜ. — Τὸ Μαυ­σω­λεῖ­ο τοῦ Γκε­όρ­γκι Ντι­μι­τρὸφ (1882-1949) πρώ­του κομ­μου­νι­στῆ ἡ­γέ­τη τῆς Βουλ­γα­ρί­ας κα­τα­σκευ­ά­στη­κε τὸ 1949, σὲ ἕ­να ἰ­δι­αί­τε­ρα κεν­τρι­κὸ ση­μεῖ­ο τῆς Σό­φιας, μέ­σα σὲ μό­λις ἕ­ξι ἡ­μέ­ρες ἀ­πὸ τὸν θά­να­τό του μὲ σκο­πὸ νὰ δε­χτεῖ τὴν τα­ρι­χευ­μέ­νη σω­ρό του. Με­τὰ τὴν πτώ­ση τοῦ κομ­μου­νι­σμοῦ, ἡ σω­ρὸς τοῦ Βούλ­γα­ρου ἡ­γέ­τη ἀ­πο­τε­φρώ­θη­κε καὶ ἐν­τα­φι­ά­στη­κε τὸ 1990 στὸ Κεν­τρι­κὸ Κοι­μη­τή­ριο τῆς Σό­φιας, ἐ­νῶ τὸ ἐ­πι­βλη­τι­κὸ καὶ συμ­πα­γὲς Μαυ­σω­λεῖ­ο, ἀ­να­τι­νά­χτη­κε τὸ 1999 (ἔ­πει­τα ἀ­πὸ τρεῖς ἀ­πο­τυ­χη­μέ­νες προ­σπά­θει­ες) μὲ ἀ­πό­φα­ση τῆς τό­τε βουλ­γα­ρι­κῆς κυ­βέρ­νη­σης, ἡ ὁ­ποί­α ἐ­πι­θυ­μοῦ­σε ἔ­τσι νὰ ἐ­ξα­λεί­ψει ἕ­να ἐμ­βλη­μα­τι­κὸ οἰ­κο­δό­μη­μα τοῦ πα­λαι­οῦ κα­θε­στῶ­τος.

[2] ΣτΜ. — Ὁ συγ­γρα­φέ­ας ἐ­δῶ, χρη­σι­μο­ποι­εῖ δύ­ο χα­ρα­κτη­ρι­στι­κοὺς ὅ­ρους ἀ­πὸ τὸ «κα­τα­να­λω­τι­κὸ» πα­ρελ­θὸν τῆς κομ­μου­νι­στι­κῆς Βουλ­γα­ρί­ας, ποὺ ὅ­μως, χρει­ά­ζον­ται ἐ­ξή­γη­ση γιὰ τὸν ση­με­ρι­νὸ ἀ­να­γνώ­στη. Ἡ «ἔλ­λει­ψη» (дефицит, deficit) πε­ρι­γρά­φει ἀ­κρι­βῶς τὸ φαι­νό­με­νο τῆς ἔλ­λει­ψης ἀ­γα­θῶν (λ.χ. μπα­νά­νες, ἑ­σπε­ρι­δο­ει­δῆ), τὰ ὁ­ποῖ­α τὸ Κρά­τος δι­έ­θε­τε σὲ πε­ρι­ο­ρι­σμέ­νες πο­σό­τη­τες —καὶ ὡς ἐκ τού­του πα­ρου­σί­α­ζαν ἀ­νε­πάρ­κεια— ὑ­πὸ εἰ­δι­κὲς πε­ρι­στά­σεις καὶ σὲ ὁ­ρι­σμέ­νες ἡ­μέ­ρες τοῦ χρό­νου (λ.χ. Πρω­το­χρο­νιά, ἑ­ορ­τα­σμὸς 9ης Σε­πτεμ­βρί­ου) μὲ τοὺς κοι­νοὺς ἀν­θρώ­πους νὰ πε­ρι­μέ­νουν πολ­λὲς ὧ­ρες, στὶς οὐ­ρές, προ­κει­μέ­νου νὰ ἀ­πο­κτή­σουν τὰ μό­λις δύ­ο κι­λὰ ποὺ ἀ­να­λο­γοῦ­σαν στὸν κα­θέ­να, ἀ­πὸ τὰ πο­λυ­πό­θη­τα αὐ­τὰ προ­ϊ­όν­τα.

       Τὰ «κα­τα­στή­μα­τα ἐ­πί­δει­ξης» (показни магазини, exhibition shops), πα­ρὰ τὴν, φαι­νο­με­νι­κῶς, ἀ­προσ­δι­ό­ρι­στη καὶ ἀ­κα­τα­νό­η­τη ὀ­νο­μα­σί­α τους, ἀ­πο­τε­λοῦ­σαν ἕ­να χρή­σι­μο «μον­τέ­λο» καὶ ἐρ­γα­λεῖ­ο προ­πα­γάν­δας, κα­θὼς προ­σπα­θοῦ­σαν νὰ «ἐ­πι­δεί­ξουν» τὴν δυ­να­μι­κὴ τῆς χώ­ρας ὡς πρὸς τὴν ἱ­κα­νό­τη­τα «πα­ρα­γω­γῆς καὶ δι­ά­θε­σης» προ­ϊ­όν­των ὑ­ψη­λοῦ ἐ­πι­πέ­δου, δί­νον­τας ἔ­τσι τὴν ἐν­τύ­πω­ση ὅ­τι «τὸ σύ­στη­μα δὲν ἀρ­κεῖ­ται στὴν κά­λυ­ψη τῶν ἁ­πλῶν κα­θη­με­ρι­νῶν ἀ­ναγ­κῶν ἀλ­λὰ φρον­τί­ζει καὶ γιὰ τὸ εὖ ζῆν». Τὰ συγ­κε­κρι­μέ­να κα­τα­στή­μα­τα λει­τουρ­γοῦ­σαν ὅ­λο τὸν χρό­νο καὶ «πα­ρου­σί­α­ζαν» τὰ προ­ϊ­όν­τα σὲ τι­μὲς ἀρ­κε­τὰ ὑ­ψη­λό­τε­ρες ἀ­πὸ τὶς συ­νη­θι­σμέ­νες (λ.χ. τὸ γε­γο­νὸς ὅ­τι ἐ­κεῖ πω­λοῦ­σαν κα­ρό­τα ἢ πα­τά­τες ποὺ εἶ­χαν ἀ­παλ­λα­γεῖ προ­η­γου­μέ­νως ἀ­πὸ τὸ χῶ­μα, κα­θι­στοῦ­σε τὰ προ­ϊ­όν­τα αὐ­το­μά­τως “ἐ­κλε­κτὰ” ὥ­στε νὰ δι­και­ο­λο­γεῖ­ται ἡ ὑ­ψη­λό­τε­ρη τι­μή τους) καὶ ἔ­δι­ναν τὴν ψευ­δαί­σθη­ση τοῦ ποι­ο­τι­κοῦ ἀν­τι­σταθ­μί­σμα­τος, τὴν αἴ­σθη­ση τῆς «ποι­κι­λί­ας» καί, ἐν τέ­λει, τῆς ἐ­λευ­θε­ρί­ας τῶν «ἐ­πι­λο­γῶν». Οὐ­σι­α­στι­κά, τὰ «κα­τα­στή­μα­τα ἐ­πί­δει­ξης» λει­τουρ­γοῦ­σαν ὡς «[…] βι­τρί­να τοῦ σο­σι­α­λι­στι­κοῦ Κρά­τους, τὸ ὁ­ποῖ­ο μέ­σῳ αὐ­τῶν, ἀ­φ’ ἑ­νὸς ἀ­πο­δεί­κνυ­ε ὅ­τι τὰ προ­ϊ­όν­τα τῆς Βουλ­γα­ρί­ας εἶ­ναι ὄν­τως τὰ πλέ­ον ποι­ο­τι­κά, ἐ­νῶ ἀ­φ’ ἑ­τέ­ρου “ἐ­πι­δεί­κνυ­ε” ἕ­να δυ­νη­τι­κὸ μέλ­λον τὸ ὁ­ποῖ­ο ἀ­να­με­νό­ταν νὰ ἐ­πι­τευ­χθεῖ μὲ τὴν ἐ­πι­κρά­τη­ση τοῦ κομ­μου­νι­σμοῦ […]» (βλ. Пламена Фотева, Показен Магазин или за мавзолеите на социа­листи­ческо­то потребление, курсова работа, Софийски Университет “Св. Климент Охри­дски”, Катедра История и теория на култура,, Σό­φια, Φε­βρουά­ριος 2010, σ. 20). Στὸ ἴ­διο «εὐ­δαι­μο­νι­κὸ» μῆ­κος κύ­μα­τος, λει­τουρ­γοῦ­σαν —γιὰ τοὺς ὀ­λί­γους— στὴ Βουλ­γα­ρί­α καὶ τὰ κα­τα­στή­μα­τα «Кореком» —συν­το­μο­γρα­φί­α τῶν λέ­ξε­ων: Co(mptoir de) Re(presentation et de) Comm(erce)— τὰ ὁ­ποῖ­α δέ­χον­ταν ἀ­πο­κλει­στι­κὰ ξέ­νο συ­νάλ­λαγ­μα (κα­τὰ προ­τί­μη­ση δολ­λά­ρια καὶ μάρ­κα) πω­λοῦ­σαν ἀ­φο­ρο­λό­γη­τα τὰ «ἀ­πα­γο­ρευ­μέ­να» δυ­τι­κὰ προ­ϊ­όν­τα (λ.χ. παν­τε­λό­νια jeans, σκω­τσέ­ζι­κο οὐ­ί­σκι, τσι­γά­ρα Marlboro, ἠ­λε­κτρι­κὰ εἴ­δη κλπ.) καὶ ἀ­πευ­θύ­νον­ταν κυ­ρί­ως στὴν κομ­μα­τι­κὴ νο­μεν­κλα­τού­ρα, στοὺς ξέ­νους ἐ­πι­σκέ­πτες καὶ σὲ ἐ­λά­χι­στα πρό­σω­πα τὰ ὁ­ποῖ­α λό­γῳ ἐ­παγ­γέλ­μα­τος (π.χ. ναυ­τι­κοί, ὁ­δη­γοὶ φορ­τη­γῶν) εἶ­χαν τὸ δι­καί­ω­μα νὰ τα­ξι­δεύ­ουν στὸ ἐ­ξω­τε­ρι­κὸ καὶ νὰ δι­α­θέ­τουν συ­νάλ­λαγ­μα. Τὰ κα­τα­στή­μα­τα αὐ­τά, πα­ρό­τι ἦ­ταν ἀ­νοι­χτὰ γιὰ ὅ­λο τὸν κό­σμο, δὲν ἐ­πέ­τρε­παν τὴν ἀ­γο­ρὰ σὲ ἄ­το­μα ποὺ —ἔ­στω καὶ ἂν δι­έ­θε­ταν, μὲ κά­ποι­ο τρό­πο, τὸ ἀ­παι­τού­με­νο συ­νάλ­λαγ­μα— δὲν ἀ­νῆ­καν στὶς προ­α­να­φε­ρό­με­νες κα­τη­γο­ρί­ες τῶν προ­νο­μι­ού­χων, θέ­τον­τας πά­ραυ­τα τοὺς «πα­ρά­τολ­μους» ὑ­πο­ψή­φιους ἀ­γο­ρα­στὲς στὸ στό­χα­στρο τῶν ἀρ­χῶν.

      Ὁ Γκο­σπον­τί­νοφ, ἀ­να­ρω­τι­έ­ται εὔ­στο­χα, ἐ­ὰν στὴ με­τὰ θά­να­το ζω­ή, ὁ πα­ρά­δει­σος μοιά­ζει μὲ «κα­τά­στη­μα ἐ­πί­δει­ξης» ὅ­που ὅ­λα εἶ­ναι τα­κτο­ποι­η­μέ­να καὶ ἐ­ξι­δα­νι­κευ­μέ­να —ὑ­πο­νο­ών­τας ὅ­τι οἱ προ­νο­μι­οῦ­χοι θὰ τυγ­χά­νουν καὶ ἐ­κεῖ εἰ­δι­κῆς με­τα­χεί­ρι­σης— ἐ­νῶ γιὰ τοὺς ὑ­πό­λοι­πους νε­κροὺς ἐ­ξα­κο­λου­θεῖ νὰ ὑ­πάρ­χει «ἔλ­λει­ψη» ἄ­ρα καὶ δι­α­φο­ρὰ στὴν ἀν­τι­με­τώ­πι­ση, κα­τα­λύ­ον­τας ἔ­τσι σαρ­κα­στι­κά, τὴν πα­ρα­δε­δεγ­μέ­νη ἰ­σό­τη­τα ὅ­λων μπρο­στὰ στὸ «δη­μο­κρα­τι­κὸ» γε­γο­νὸς τοῦ θα­νά­του.

Πη­γή: Ἰ­στό­το­πος τοῦ ἠ­λε­κτρο­νι­κοῦ πε­ρι­ο­δι­κοῦ Факел

http://www.fakel.bg/index.php?t=2982

Γκε­όρ­γκι Γκο­σπον­τί­νοφ (Георги Господинов, Γιά­μπολ 1968). Πο­λυ­βρα­βευ­μέ­νος ποι­η­τής, πε­ζο­γρά­φος, θε­α­τρι­κὸς συγ­γρα­φέ­ας, κρι­τι­κὸς λο­γο­τε­χνί­ας καὶ σε­να­ρι­ο­γρά­φος. Θε­ω­ρεῖ­ται ἀ­πὸ τοὺς ση­μαν­τι­κό­τε­ρους σύγ­χρο­νους λο­γο­τέ­χνες τῆς Βουλ­γα­ρί­ας, καὶ εἶ­ναι ὁ πλέ­ον με­τα­φρα­σμέ­νος στὸ ἐ­ξω­τε­ρι­κὸ με­τὰ τὸ 1989. Μὲ τὸ πρῶ­το με­τα­μον­τέρ­νο μυ­θι­στό­ρη­μά του, μὲ τί­τλο Φυ­σι­κὸ μυ­θι­στό­ρη­μα (1999) ἔ­δω­σε —σύμ­φω­να μὲ τὴν κρι­τι­κο­γρα­φί­α— τὸ «πρῶ­το, ὡς γέν­νη­μα καὶ δό­ξα, μυ­θι­στό­ρη­μα τῆς γε­νιᾶς τοῦ ’90». Κυ­ρι­ό­τε­ρα ἔρ­γα του ἀ­νὰ κα­τη­γο­ρί­α — Ποί­η­ση: Lapidarium (Ла­пидариум, 1992)· Ἡ κε­ρα­σιὰ ἑ­νὸς ἔ­θνους (Черешата на един народ, 1996)· Γράμ­μα­τα στὸν Γκα­ου­στίν (Писма до Гаустин, 2003). Μυ­θι­στό­ρη­μα: Φυ­σι­κὸ μυ­θι­στό­ρη­μα (Естес­твен роман, 1999)· Φυ­σι­κὴ τῆς με­λαγ­χο­λί­ας (Физика на тъгата, 2011). Δι­ή­γη­μα: Καὶ ἄλ­λες ἱ­στο­ρί­ες (И други истории, 2000)· Καὶ ὅ­λα ἔ­γι­ναν φεγ­γά­ρι (И всичко стана луна, 2013). Δρα­μα­τουρ­γί­α: D.J. (2004)· Ἡ Ἀ­πο­κά­λυ­ψη ἔρ­χε­ται στὶς 6 τὸ ἀ­πό­γευ­μα (Апокалипсисът идва в 6 вечерта, 2010). Σε­να­ρι­ο­γρα­φί­α: Ἡ Τε­λε­τή (Ритуалът, 2005 – μέ­ρος τῆς εὐ­ρω­πα­ϊ­κῆς συμ­πα­ρα­γω­γῆς Lost and Found, μὲ τὴν ὁ­ποί­α ἔ­γι­νε ἡ ἔ­ναρ­ξη τοῦ προ­γράμ­μα­τος «Forum» τῆς Berlinale 2005)· Ὀ­με­λέ­τα (Омлет, 2008). Δο­κί­μιο: Οἱ ἀ­ό­ρα­τες κρί­σεις (Невидимите кризи, 2013). (Πε­ρισ­σό­τε­ρα ἐ­δῶ, στὸ «Γκεόργκι Γκο­σπο­ντί­νοφ (Ге­о­рги Го­спо­ди­нов)», εἰ­σα­γω­γὴ στὸ ἔρ­γο τοῦ Βούλγαρου λο­γο­τέ­χνη ἀ­πὸ τὸν με­τα­φρα­στή του Σπῦρο Ν. Παππᾶ.)

Μετάφραση ἀπὸ τὰ βουλγαρικά:

Σπῦ­ρος Ν. Παπ­πᾶς (Ἀ­θή­να, 1975). Ἐ­ρευ­νη­τής, συγ­γρα­φέ­ας καὶ με­τα­φρα­στής. Κεί­με­να καὶ με­λέ­τες του, φι­λο­λο­γι­κοῦ, ἱ­στο­ρι­κοῦ, ἀρ­χαι­ο­λο­γι­κοῦ καὶ λα­ο­γρα­φι­κοῦ πε­ρι­ε­χο­μέ­νου ἔ­χουν δη­μο­σι­ευ­θεῖ σὲ ἔγ­κρι­τα πε­ρι­ο­δι­κὰ (Νέ­α Ἑ­στί­α, Πα­λίμ­ψη­στον, Πόρ­φυ­ρας, Μαν­δρα­γό­ρας, Ὁροπέδιο, Ἀρ­χαι­ο­λο­γί­α καὶ Τέ­χνες, Ἱ­στο­ρί­α Εἰ­κο­νο­γρα­φη­μέ­νη, κ.ἄ.) καὶ σὲ ἐ­φη­με­ρί­δες (Ἡ Κα­θη­με­ρι­νή, Τὰ Νέ­α, Ἡ­με­ρη­σί­α, κ.ἄ.).

Γκεόργκι Γκοσποντίνοφ (Георги Господинов): Ὁ Γέρος καὶ ἡ Θάλασσα

Γκε­όρ­γκι Γκο­σπον­τί­νοφ (Георги Господинов)

Ὁ Γέρος καὶ ἡ Θάλασσα

(Старецът и морето)

ΙΜΑΙ ΥΠΟΧΕΩΜΕΝΟΣ, ἀ­μέ­σως μὲ τὸ ξε­κί­νη­μα αὐ­τῆς τῆς ἱ­στο­ρί­ας νὰ πῶ ὅ­τι σὲ τού­τη δὲν ἐμ­φα­νί­ζε­ται οὔ­τε κά­ποια θά­λασ­σα, οὔ­τε ψά­ρι δε­κα­ο­χτὼ πό­δια μα­κρύ. Καὶ ἐ­πι­πλέ­ον πο­τὲ δὲν συμ­πά­θη­σα, ποιός ξέ­ρει πό­σο, τὸν Χέ­μιν­γου­ε­ϊ. Ὅ­μως τὴ συγ­κε­κρι­μέ­νη ἱ­στο­ρί­α θὰ ταί­ρια­ζε νὰ τὴν ἔ­χει ἀ­φη­γη­θεῖ αὐ­τός, οὔ­τε κὰν μπο­ρῶ νὰ ἐ­ξη­γή­σω τὸ για­τί. Μέ­νει νὰ ὑ­πο­γραμ­μί­σω, ὅ­τι εἶ­ναι ἐν­τε­λῶς ἀ­λη­θι­νὴ καὶ μά­λι­στα φρέ­σκια, ἂν καὶ ὅ­λοι οἱ πω­λη­τὲς ἱ­στο­ρι­ῶν, ἀ­κό­μα καὶ οἱ ἀ­πα­τε­ῶ­νες με­τα­πρά­τες, θὰ ἰ­σχυ­ρί­ζον­ταν τὸ ἴ­διο γιὰ τὴ δι­κή τους πρα­μά­τεια. Ἀρ­χί­ζου­με.

       Αὐ­τός, ἦ­ταν ἕ­νας γέ­ρος ποὺ ζοῦ­σε μό­νος στὸ σπί­τι του στὸ χω­ριό, καὶ ὁ­ρί­στε, ὀ­γδόν­τα τέσ­σε­ρις μέ­ρες τώ­ρα, εἶ­χε πει­σμώ­σει ὅ­τι δὲν θὰ που­λή­σει ἐ­τοῦ­το τὸ σπί­τι ὅ­σο εἶ­ναι ζων­τα­νός. Ἡ κό­ρη του, ἡ ὁ­ποί­α ζοῦ­σε στὸ ἐ­ξω­τε­ρι­κό, εἶ­χε βρεῖ ἑ­ται­ρεί­α, ἡ ἑ­ται­ρεί­α εἶ­χε βρεῖ ἀ­γο­ρα­στές, οἱ ἀ­γο­ρα­στὲς ἦ­ταν Ἄγ­γλοι, τὰ χρή­μα­τα ἦ­ταν κα­λά, γυ­ρό­φερ­ναν καὶ ἄλ­λοι ἐν­δι­α­φε­ρό­με­νοι. Τὸ σπί­τι ἦ­ταν σὲ κα­λὴ το­πο­θε­σί­α, σὲ ὕ­ψω­μα, μὲ θέ­α πρὸς τὸ βου­νὸ καὶ με­γά­λη εὐ­ά­ε­ρη αὐ­λή. Ἡ ἴ­δια ἡ κα­τα­σκευ­ή, ὅ­μως, ἄρ­χι­ζε σι­γὰ-σι­γὰ νὰ πνέ­ει τὰ λο­ί­σθια, εἶ­χε ἀ­νάγ­κη ἀ­πὸ ἕ­να γε­ρὸ μά­ζε­μα, μιὰ ἀ­να­δι­ά­τα­ξη τῆς σκε­πῆς, κά­ποι­α δο­κά­ρια νὰ ἀλ­λα­χτοῦν. Ὁ γέ­ρος δὲν εἶ­χε πλέ­ον δυ­νά­μεις νὰ τὸ κά­νει μό­νος του, οὔ­τε χρή­μα­τα γιὰ νὰ φω­νά­ξει ἄλ­λον. Τὸ φθι­νό­πω­ρο πλη­σί­α­ζε καὶ μὲ τὴν πρώ­τη βρο­χή, σὲ μί­α ἀ­πὸ τὶς γω­νί­ες, ἡ ὑ­γρα­σί­α ἄρ­χι­ζε νὰ σέρ­νε­ται.

       Δὲν θὰ σὲ δώ­σω, ἔ­λε­γε ὁ γέ­ρος. Θὰ που­λή­σω κά­ποι­α πράγ­μα­τα, θὰ συγ­κεν­τρώ­σω ζε­στὸ πα­ρα­δά­κι καὶ θὰ σὲ συμ­μα­ζέ­ψω. Ξα­πό­στελ­νε τὸν δή­μαρ­χο, ὁ ὁ­ποῖ­ος μέ­ρα πα­ρὰ μέ­ρα τὸν πε­ρι­τρι­γύ­ρι­ζε γιὰ νὰ ἐ­λέγ­ξει ἂν τὸ πεῖ­σμα του ἐ­λύ­γι­σε. Ἀρ­κε­τὲς φο­ρὲς ὁ δή­μαρ­χος κου­βά­λη­σε καὶ τοὺς ἴ­διους τοὺς Ἄγ­γλους, ὅ­μως ὁ γέ­ρος δὲν φο­βή­θη­κε καὶ εὐ­γε­νι­κὰ τοὺς ἀ­πο­μά­κρυ­νε. Φέ­ρε καὶ ξέ­να στρα­τεύ­μα­τα, Πε­τρά­κη (ἔ­τσι ἔ­λε­γαν τὸν δή­μαρ­χο), ὅ­μως ἐ­μέ­να δὲν θὰ μὲ τρο­μά­ξε­τε. Πὲς σὲ αὐ­τοὺς τοὺς ἀν­θρώ­πους νὰ ψά­ξου­νε ἀλ­λοῦ γιὰ σπί­τι, ἐ­δῶ δὲν ἔ­χουν τί νὰ κά­νου­νε.

       Ὁ δή­μαρ­χος ἔ­λε­γε, ὅ­τι οἱ ἄν­θρω­ποι δί­νου­νε κα­λὰ λε­φτὰ καὶ ψι­θύ­ρι­σε τὸ πο­σό, τὸ ὁ­ποῖ­ο ὁ γέ­ρος οὔ­τε ποὺ εἶ­χε ἀν­τι­κρί­σει πο­τὲ στὴ ζω­ή του. Τὸ μέ­ρος τοὺς ἄ­ρε­σε, ἔ­λε­γε ὁ δή­μαρ­χος, σκο­τί­στη­καν γιὰ τὸ σπί­τι, θὰ τὸ γκρε­μί­σουν, αὐ­τὸ καὶ ἀ­πὸ μό­νο του θὰ πέ­σει, ὁ­πό­τε πά­ρε τὰ λε­φτὰ καὶ πή­γαι­νε στὴν κό­ρη σου ὅ­σο ἀ­κό­μα σὲ θέ­λει.

       Τὸ σπί­τι δὲν εἶ­ναι δι­κό μου, τὸ ἔ­χτι­σε ὁ πα­τέ­ρας μου καὶ δὲν ὑ­πάρ­χει πιὰ τρό­πος, νὰ τὸν ρω­τή­σω ἂν τὸ δί­νει ἢ ἂν δὲν τὸ δί­νει, ἔ­λε­γε ὁ γέ­ρος, γυρ­νοῦ­σε τὴν πλά­τη καὶ ’­ξα­φα­νι­ζό­ταν μέ­σα στὰ ψη­λὰ χορ­τά­ρια τῆς αὐ­λῆς.

       Δὲν θὰ σὲ δώ­σω, ἐ­πα­να­λάμ­βα­νε καὶ ἀ­πο­ροῦ­σε μὲ τὰ μυα­λὰ τῶν Ἄγ­γλων ποὺ πα­ρα­τᾶ­νε τὰ πα­τρι­κά τους σπί­τια «κα­τα­λαμ­βά­νον­τας» τὰ ξέ­να. Δι­ό­τι σὲ αὐ­τὸ τὸ σπί­τι, ζοῦ­σαν ἄλ­λοι ἄν­θρω­ποι, βρέ. Καὶ ἄν­τε τοὺς ζων­τα­νοὺς θὰ τοὺς δι­ώ­ξεις, θὰ τοὺς πλη­ρώ­σεις, ὁ ζων­τα­νὸς ἄν­θρω­πος εὔ­κο­λα ξε­γε­λι­έ­ται, μὰ τοὺς πε­θα­μέ­νους πῶς θὰ τοὺς δι­ώ­ξεις ἀ­πὸ ’­κεῖ μέ­σα, ἀ­πο­ροῦ­σε ὁ γέ­ρος.

       Οἱ βρο­χὲς ὅ­μως ἔ­γι­ναν ὅ­λο καὶ πιὸ συ­χνές, ἡ ὑ­γρα­σί­α πλέ­ον ἔ­πι­α­νε ὁ­λό­κλη­ρη τὴ γω­νί­α καὶ τὸν βό­ρει­ο τοῖ­χο, τὰ χρή­μα­τα ἐ­ξα­νε­μί­στη­καν. Καὶ τό­τε, τὴν ὀ­γδο­η­κο­στὴ πέμ­πτη μέ­ρα, ὁ γέ­ρος ἀ­πο­φά­σι­σε νὰ που­λή­σει ὁ­τι­δή­πο­τε μπο­ροῦ­σε ἀ­πὸ τὰ ὑ­πάρ­χον­τά του γιὰ νὰ σώ­σει τὸ σπί­τι. Βρῆ­κε κά­που ἕ­να με­γά­λο κομ­μά­τι χαρ­τό­νι, τὸ ἔ­δε­σε μὲ σπάγ­γο στὴν πορ­τού­λα καὶ ἔ­γρα­ψε μὲ με­γά­λα γράμ­μα­τα «Πω­λεῖ­ται» καὶ πιὸ κά­τω μὲ μι­κρό­τε­ρα: «τη­λε­ό­ρα­ση».

       Μα­ζεύ­τη­κε στὸ σπί­τι καὶ ἔ­κλει­σε τὴν τη­λε­ό­ρα­ση. Πρέ­πει νὰ συ­νη­θί­σω χω­ρὶς αὐ­τήν, σκέ­φτη­κε. Ὅ­μως κα­νεὶς δὲν ζή­τη­σε νὰ ἀ­γο­ρά­σει τὴν τη­λε­ό­ρα­ση, οὔ­τε τὴν ἑ­πό­με­νη, οὔ­τε τὴ με­θε­πό­με­νη μέ­ρα. Ἐν­τά­ξει, εἶ­πε ὁ γέ­ρος, καὶ κοί­τα­ξε τὸ δω­μά­τιο, θὰ πρέ­πει νὰ που­λή­σω καὶ κά­τι ἄλ­λο. Στά­θη­κε στὸ τρα­πέ­ζι. Γιὰ μο­να­χὸ ἄν­θρω­πο αὐ­τὸ ἦ­ταν πε­ριτ­τὴ πο­λυ­τέ­λεια. Πῆ­ρε τὸ στι­λὸ καὶ πρό­σθε­σε στὸ χαρ­τό­νι «καὶ γε­ρὸ ξύ­λι­νο τρα­πέ­ζι μὲ δύ­ο κα­ρέ­κλες».

       Ἐ­πέ­στρε­ψε πά­λι στὸ σπί­τι καὶ ἀ­πὸ ἐ­κεί­νη τὴ στιγ­μὴ ἔ­πα­ψε νὰ τρώ­ει στὸ τρα­πέ­ζι. Τὸ εἶ­χε πιὰ ἀ­ναγ­γεί­λει, ἔ­πρε­πε νὰ συ­νη­θί­σει. Κα­θό­ταν στὸ κρε­βά­τι καὶ ἔ­τρω­γε στὰ γό­να­τα, βι­α­στι­κὰ ὅ,τι εἶ­χε. Καὶ χω­ρὶς τρα­πέ­ζι γι­νό­ταν. Κα­νεὶς δὲν τὸ ἀ­γό­ρα­σε μέ­σα στὶς ἑ­πό­με­νες μέ­ρες. Οἱ ἄν­θρω­ποι εἶ­χαν τρα­πέ­ζια. Τό­τε ἦρ­θε ἡ σει­ρὰ γιὰ τὸ κρε­βά­τι. Ἦ­ταν πα­λιό, σι­δε­ρέ­νιο κρε­βά­τι μὲ πολ­λὴ γε­ρὴ σού­στα καὶ ζω­γρα­φι­στὰ πλαί­σια. Ὁ γέ­ρος εἶ­πε, ὅ­τι ὁ κα­θέ­νας θὰ ἤ­θε­λε ἕ­να τέ­τοι­ο κρε­βά­τι. Πῆ­ρε τὸ στι­λὸ καὶ πρό­σθε­σε στὸ κομ­μά­τι χαρ­τό­νι «καὶ σι­δε­ρέ­νιο κρε­βά­τι μὲ ζω­γρα­φι­στὰ πλαί­σια μὲ κύ­κνους».

       Ἔ­γρα­ψε αὐ­τὸ καὶ μό­λις μπῆ­κε στὸ δω­μά­τιο, τὸ κρε­βά­τι πλέ­ον δὲν ὑ­πῆρ­χε, ὅ­πως καὶ τὸ τρα­πέ­ζι, οἱ δύ­ο κα­ρέ­κλες καὶ ἡ τη­λε­ό­ρα­ση. Θὰ συ­νη­θί­σω, εἶ­πε ὁ γέ­ρος, ἔ­τσι κι ἀλ­λι­ῶς κοι­μᾶ­μαι ὅ­σο ἕ­να σπουρ­γι­τά­κι. Ἔ­βγα­λε τὸ στρῶ­μα στὸ πά­τω­μα, σκε­πά­στη­κε μὲ τὴ βε­λέν­τζα καὶ ἔ­τσι ξά­πλω­σε μέ­νον­τας ἄ­γρυ­πνος ὅ­λη νύ­χτα. Κα­νεὶς δὲν ἀ­γό­ρα­σε τὸ κρε­βά­τι μὲ τοὺς κύ­κνους.

       Κα­λά, εἶ­πε ὁ γέ­ρος, δὲ θέ­λε­τε τη­λε­ό­ρα­ση, δὲ θέ­λε­τε τρα­πέ­ζι, δὲ θέ­λε­τε κρε­βά­τι… Τί θέ­λε­τε… Καὶ ἀ­πο­φά­σι­σε νὰ ἀ­πο­χω­ρι­στεῖ τὸν μπου­φέ. Ὁ μπου­φὲς ἦ­ταν τὸ πιὸ πο­λύ­τι­μο πράγ­μα σὲ αὐ­τὸ τὸ σπί­τι, ἀ­πὸ ἀ­τό­φιο ξύ­λο κα­ρυ­διᾶς, σκα­λι­στός, δῶ­ρο ἀ­πὸ τοὺς κουμ­πά­ρους γιὰ τὸν γά­μο του, στὴν κά­τω ἀ­ρι­στε­ρὴ γω­νί­α ἦ­ταν γραμ­μέ­νο «Εἰς ἀ­νά­μνη­σιν, 1937». Ὁ γέ­ρος ἔ­βγα­λε ἀ­πὸ μέ­σα πράγ­μα­τα, στοι­βαγ­μέ­να μὲ τὰ χρό­νια, πε­τσέ­τες καὶ ροῦ­χα φα­γω­μέ­να ἀ­πὸ τοὺς σκώ­ρους, πιά­τα καὶ κου­τά­λια. Τὰ ἀ­πό­θε­σε σὲ μιὰ γω­νιά. Στὸ τέ­λος ἔ­βγα­λε μιὰ ἀλ­λα­ξιὰ ροῦ­χα – και­νούρ­γιο που­κά­μι­σο καὶ ζα­κέ­τα, ἑ­τοι­μα­σμέ­να ἐκ τῶν προ­τέ­ρων γιὰ τὸ τε­λευ­ταῖ­ο του ντύ­σι­μο, ἔ­τσι ἔ­κα­ναν σ’ ἐ­κεῖ­να τὰ μέ­ρη. Βγῆ­κε ἔ­ξω, φυ­σοῦ­σε γιὰ πολ­λὴ ὥ­ρα τὴ μύ­τη του σ’ ἕ­να μαν­τή­λι καὶ μό­νο οἱ ὦ­μοι του ποὺ ἔ­τρε­μαν μπο­ροῦ­σαν νὰ μαρ­τυ­ρή­σουν ὅ­τι κλαί­ει. Ἀρ­γό­τε­ρα πῆ­ρε τὸ στι­λὸ καὶ πρό­σθε­σε στὸ χαρ­τό­νι «καὶ μπου­φὲς ἀ­πὸ κα­ρυ­διά, ὁ Θε­ὸς νὰ μὲ συγ­χω­ρέ­σει».

       Κα­νέ­νας δὲν ἤ­θε­λε μπου­φὲ ἀ­πὸ κα­ρυ­διά. Με­ρι­κὲς μέ­ρες με­τά, ὁ γέ­ρος ἀ­πο­φά­σι­σε γιὰ τὴν τε­λευ­ταί­α ἀ­πελ­πι­σμέ­νη κί­νη­ση. Δὲν εἶ­χε ἄλ­λη ἐ­πι­λο­γή, ὅ­πως δὲν εἶ­χε καὶ τί ἄλ­λο νὰ δι­α­θέ­σει. Κα­θά­ρι­σε κα­λὰ τὴ σόμ­πα ἀ­πὸ τὴ στά­χτη, πέ­ρα­σε ἀ­πὸ πά­νω μὲ μπροῦν­τζο τὴν ἐ­πι­φά­νεια καὶ τὰ μπου­ριά, πῆ­ρε τὸ στι­λό, βγῆ­κε ἔ­ξω καὶ στὸ στρι­μωγ­μέ­νο ἄ­δει­ο μέ­ρος τοῦ χαρ­το­νιοῦ ἔ­γρα­ψε «καὶ σόμ­πα μὲ 2 κυ­βι­κὰ ξύ­λα».

       Σκέ­φτη­κε λί­γο καὶ πρό­σθε­σε στὸ κα­τώ­τε­ρο ση­μεῖ­ο μὲ πο­λὺ κα­κὸ γρα­φι­κὸ χα­ρα­κτή­ρα «ἄλ­λο δὲν ἔ­χω».

       Δὲν ἄ­να­ψε ξα­νὰ τὴ σόμ­πα. Ἔ­τρω­γε στὰ γό­να­τα, κα­θό­ταν στὸ πά­τω­μα, δὲν ἄ­νοι­γε τὴν τη­λε­ό­ρα­ση, δὲν κοι­τοῦ­σε πρὸς τὸν μπου­φέ, ξά­πλω­νε τὸ βρά­δυ κα­τα­γῆς, ἐ­νῶ τὸ πρω­ὶ ὅ­λο καὶ πιὸ δύ­σκο­λα κι­νοῦ­σε τὸ γέ­ρι­κο κορ­μί του. Μιὰ μέ­ρα βγῆ­κε, ση­μεί­ω­σε κά­τι ἀ­κό­μα στὸ χαρ­τό­νι καὶ μα­ζεύ­τη­κε.

       Ὁ Χει­μώ­νας ἀ­πο­δεί­χτη­κε κρύ­ος, γύ­ρω στὸν Δε­κέμ­βρη οἱ ἀ­γο­ρα­στὲς γιὰ τὸ σπί­τι μει­ώ­θη­καν ἀ­πό­το­μα, οἱ Ἄγ­γλοι ἐ­πέ­στρε­ψαν στὰ πα­λά­τια τους, ὁ δή­μαρ­χος κου­βα­λή­θη­κε στὸν γιό του στὴν πό­λη, ἐ­νῶ τὰ τσα­κά­λια ἐγ­κα­τα­στά­θη­καν στὶς ἔ­ρη­μες αὐ­λές. Ἐκεῖ κον­τά, ἀ­νή­με­ρα του Ἁ­γί­ου Νι­κο­λά­ου ἔ­πε­σε τὸ πρῶ­το χι­ό­νι καὶ ἀρ­γὰ κου­κού­λω­σε τὸ κομ­μά­τι χαρ­το­νιοῦ, ποὺ μι­σο­κρε­μό­ταν ἀ­πὸ τὴ μι­κρὴ πόρ­τα.

Πω­λεῖ­ται τη­λε­ό­ρα­ση,

καὶ γε­ρὸ ξύ­λι­νο τρα­πέ­ζι μὲ δύ­ο κα­ρέ­κλες,

καὶ σι­δε­ρέ­νιο κρε­βά­τι μὲ ζω­γρα­φι­στὰ πλαί­σια μὲ κύ­κνους,

καὶ μπου­φὲς ἀ­πὸ κα­ρυ­διά, ὁ Θε­ὸς νὰ μὲ συγ­χω­ρέ­σει,

καὶ σόμ­πα μὲ 2 κυ­βι­κὰ ξύ­λα,

ἄλ­λο δὲν ἔ­χω.

Α.Τ. 1913-1996

Πη­γή: Ἱ­στό­το­πος τοῦ ἠ­λε­κτρο­νι­κοῦ πε­ρι­ο­δι­κοῦ Кръстопът

http://crosspoint.mediabg.eu/?p=11717

Γκε­όρ­γκι Γκο­σπον­τί­νοφ (Георги Господинов, Γιά­μπολ 1968). Πο­λυ­βρα­βευ­μέ­νος ποι­η­τής, πε­ζο­γρά­φος, θε­α­τρι­κὸς συγ­γρα­φέ­ας, κρι­τι­κὸς λο­γο­τε­χνί­ας καὶ σε­να­ρι­ο­γρά­φος. Θε­ω­ρεῖ­ται ἀ­πὸ τοὺς ση­μαν­τι­κό­τε­ρους σύγ­χρο­νους λο­γο­τέ­χνες τῆς Βουλ­γα­ρί­ας, καὶ εἶ­ναι ὁ πλέ­ον με­τα­φρα­σμέ­νος στὸ ἐ­ξω­τε­ρι­κὸ με­τὰ τὸ 1989. Μὲ τὸ πρῶ­το με­τα­μον­τέρ­νο μυ­θι­στό­ρη­μά του, μὲ τί­τλο Φυ­σι­κὸ μυ­θι­στό­ρη­μα (1999) ἔ­δω­σε —σύμ­φω­να μὲ τὴν κρι­τι­κο­γρα­φί­α— τὸ «πρῶ­το, ὡς γέν­νη­μα καὶ δό­ξα, μυ­θι­στό­ρη­μα τῆς γε­νιᾶς τοῦ ’90». Κυ­ρι­ό­τε­ρα ἔρ­γα του ἀ­νὰ κα­τη­γο­ρί­α — Ποί­η­ση: Lapidarium (Ла­пидариум, 1992)· Ἡ κε­ρα­σιὰ ἑ­νὸς ἔ­θνους (Черешата на един народ, 1996)· Γράμ­μα­τα στὸν Γκα­ου­στίν (Писма до Гаустин, 2003). Μυ­θι­στό­ρη­μα: Φυ­σι­κὸ μυ­θι­στό­ρη­μα (Естес­твен роман, 1999)· Φυ­σι­κὴ τῆς με­λαγ­χο­λί­ας (Физика на тъгата, 2011). Δι­ή­γη­μα: Καὶ ἄλ­λες ἱ­στο­ρί­ες (И други истории, 2000)· Καὶ ὅ­λα ἔ­γι­ναν φεγ­γά­ρι (И всичко стана луна, 2013). Δρα­μα­τουρ­γί­α: D.J. (2004)· Ἡ Ἀ­πο­κά­λυ­ψη ἔρ­χε­ται στὶς 6 τὸ ἀ­πό­γευ­μα (Апокалипсисът идва в 6 вечерта, 2010). Σε­να­ρι­ο­γρα­φί­α: Ἡ Τε­λε­τή (Ритуалът, 2005 – μέ­ρος τῆς εὐ­ρω­πα­ϊ­κῆς συμ­πα­ρα­γω­γῆς Lost and Found, μὲ τὴν ὁ­ποί­α ἔ­γι­νε ἡ ἔ­ναρ­ξη τοῦ προ­γράμ­μα­τος «Forum» τῆς Berlinale 2005)· Ὀ­με­λέ­τα (Омлет, 2008). Δο­κί­μιο: Οἱ ἀ­ό­ρα­τες κρί­σεις (Невидимите кризи, 2013). (Πε­ρισ­σό­τε­ρα ἐ­δῶ, στὸ «Γκεόργκι Γκο­σπο­ντί­νοφ (Ге­о­рги Го­спо­ди­нов)», εἰ­σα­γω­γὴ στὸ ἔρ­γο τοῦ Βούλγαρου λο­γο­τέ­χνη ἀ­πὸ τὸν με­τα­φρα­στή του Σπῦρο Ν. Παππᾶ.)

Μετάφραση ἀπὸ τὰ βουλγαρικά:

Σπῦ­ρος Ν. Παπ­πᾶς (Ἀ­θή­να, 1975). Ἐ­ρευ­νη­τής, συγ­γρα­φέ­ας καὶ με­τα­φρα­στής. Κεί­με­να καὶ με­λέ­τες του, φι­λο­λο­γι­κοῦ, ἱ­στο­ρι­κοῦ, ἀρ­χαι­ο­λο­γι­κοῦ καὶ λα­ο­γρα­φι­κοῦ πε­ρι­ε­χο­μέ­νου ἔ­χουν δη­μο­σι­ευ­θεῖ σὲ ἔγ­κρι­τα πε­ρι­ο­δι­κὰ (Νέ­α Ἑ­στί­α, Πα­λίμ­ψη­στον, Πόρ­φυ­ρας, Μαν­δρα­γό­ρας, Ὁροπέδιο, Ἀρ­χαι­ο­λο­γί­α καὶ Τέ­χνες, Ἱ­στο­ρί­α Εἰ­κο­νο­γρα­φη­μέ­νη, κ.ἄ.) καὶ σὲ ἐ­φη­με­ρί­δες (Ἡ Κα­θη­με­ρι­νή, Τὰ Νέ­α, Ἡ­με­ρη­σί­α, κ.ἄ.).

Σπῦρος Ν. Παππᾶς: Γκεόργκι Γκοσποντίνοφ

Σπῦρος Ν. Παππᾶς

Γκεόργκι Γκοσποντίνοφ

(Георги Господинов)

ΓΚΕΟΡΓΚΙ ΓΚΟΣΠΟΝΤΙΝΟΦ (Георги Господинов, Γιά­μπολ, 1968) εἶ­ναι ἴ­σως ὁ ση­μαν­τι­κό­τε­ρος σύγ­χρο­νος συγ­γρα­φέ­ας τῆς Βουλ­γα­ρί­ας καὶ ὁ πλέ­ον με­τα­φρα­σμέ­νος στὸ ἐ­ξω­τε­ρι­κό (με­τὰ τὸ 1989). Σπού­δα­σε Βουλ­γα­ρι­κὴ Φι­λο­λο­γί­α στὸ Πα­νε­πι­στή­μιο τῆς Σό­φιας «Ἅ­γιος Κλή­μης Ἀ­χρί­δος» («Св. Климент Охридски»). Εἶ­ναι συν­τά­κτης τῆς ἐ­φη­με­ρί­δας Λι­τε­ρα­τοῦ­ρεν Βέ­στνικ (Литературен Βестни), ἀρ­θρο­γρά­φος τῆς ἐ­φη­με­ρί­δας Ντνέβ­νικ (Дневник) καὶ συν­τά­κτης τοῦ βουλ­γα­ρι­κοῦ πα­ραρ­τή­μα­τος τοῦ λο­γο­τε­χνι­κοῦ πε­ρι­ο­δι­κοῦ Οrient Express τῆς Ὀξ­φόρ­δης. Εἶ­ναι Δι­δά­κτωρ τοῦ Λο­γο­τε­χνι­κοῦ Ἰν­στι­τού­του τῆς Βουλ­γα­ρι­κῆς Ἀ­κα­δη­μί­ας Ἐ­πι­στη­μῶν (БАН) καὶ ἀ­πὸ τὸ 1998 ἕ­ως τὸ 2000 δί­δα­ξε στὸ Ἐ­θνι­κὸ Βουλ­γα­ρι­κὸ Πα­νε­πι­στή­μιο, δη­μι­ουρ­γι­κὴ γρα­φὴ (1998) καὶ σύγ­χρο­νη βουλ­γα­ρι­κὴ λο­γο­τε­χνί­α (1999-2000).

       Ἡ πρώ­τη του ποι­η­τι­κὴ συλ­λο­γή, Lapidarium (Лапидариум, 1992), ἀ­πέ­σπα­σε τὸ κρα­τι­κὸ βρα­βεῖ­ο πρω­το­εμ­φα­νι­ζό­με­νου (1993), ἐ­νῶ ἡ δεύ­τε­ρη συλ­λο­γή του, Ἡ κε­ρα­σιὰ ἑ­νὸς ἔ­θνους (Черешата на един народ), ἔ­λα­βε τὸ βρα­βεῖ­ο τῆς Ἑ­ται­ρεί­ας Βουλ­γά­ρων Συγ­γρα­φέ­ων γιὰ τὸ κα­λύ­τε­ρο βι­βλί­ο τῆς χρο­νιᾶς (1996). Ἀ­κο­λού­θη­σε ἡ ποι­η­τι­κὴ συλ­λο­γὴ Γράμ­μα­τα στὸν Γκα­ου­στίν (Писма до Гаустин, 2003), ἡ ὁ­ποί­α, μα­ζὶ μὲ τὶς δύ­ο προ­η­γού­με­νες καὶ ἕ­ναν ἀ­κό­μα και­νούρ­γιο ποι­η­τι­κὸ κύ­κλο, πε­ρι­ε­λή­φθη­σαν στὸν συγ­κεν­τρω­τι­κὸ τό­μο Μπαλάντες καὶ διαλύσεις (Балади и распади, 2007). Ἀν­θο­λο­γί­α ποι­η­μά­των του ἔ­χει ἐκ­δο­θεῖ στὰ γερ­μα­νι­κὰ ὑ­πὸ τὸν τί­τλο Kleines morgendliches Ver­bre­chen (Droschl, 2010) καὶ ἔ­χει λά­βει ἐ­παι­νε­τι­κὲς κρι­τι­κὲς ἀ­πὸ τὶς με­γα­λύ­τε­ρες γερ­μα­νι­κὲς ἐ­φη­με­ρί­δες. Ποι­ή­μα­τά του ἔ­χουν πα­ρου­σια­στεῖ, με­τα­ξὺ ἄλ­λων, καὶ στὴν ἀγ­γλό­φω­νη ἀν­θο­λο­γί­α New European Poets (Graywolf Press, USA, 2008).

       Ὁ Γκε­όρ­γκι Γκο­σπον­τί­νοφ εἶ­ναι συγ­γρα­φέ­ας τοῦ θε­α­τρι­κοῦ ἔρ­γου D.J. (ἀρ­χι­κὰ τοῦ Don Juan) τὸ ὁ­ποῖ­ο ἔ­λα­βε τὸ πρῶ­το βρα­βεῖ­ο στὸν ἐ­τή­σιο δι­α­γω­νι­σμὸ γιὰ τὸ κα­λύ­τε­ρο βουλ­γα­ρι­κὸ δρα­μα­τουρ­γι­κὸ κεί­με­νο («Икар» 2004), ἐ­νῶ τὸ δεύ­τε­ρο θε­α­τρι­κὸ ἔρ­γο του, Ἡ Ἀ­πο­κά­λυ­ψη ἔρ­χε­ται στὶς 6 τὸ ἀ­πό­γευ­μα (Апо­ка­лип­си­сът идва в 6 вечерта, 2010), ἐ­πι­λέ­χθη­κε τὸν Μάρ­τιο τοῦ 2011 ἀ­νά­με­σα σὲ 300 ἔρ­γα ἀ­πὸ ὅ­λο τὸν κό­σμο καὶ πα­ρου­σι­ά­στη­κε στὸ φε­στι­βὰλ «hotINK at the LARK» τῆς Νέ­ας Ὑ­όρ­κης. Ἀ­ξί­ζει ἐ­πί­σης νὰ ἀ­να­φερ­θεῖ ὅ­τι ἡ μι­κροῦ μή­κους ται­νί­α «Ὀ­με­λέ­τα» («Омлет», σκη­νο­θε­σί­α: Ν. Κό­σε­βα) σὲ σε­νά­ριο τοῦ Γκ. Γκο­σπον­τί­νοφ, ἔ­λα­βε εἰ­δι­κὴ μνεί­α στὸ κο­ρυ­φαῖ­ο φε­στι­βὰλ ἀ­νε­ξάρ­τη­του κι­νη­μα­το­γρά­φου «Sundance» τὸ 2009.

       Ἂν καὶ πο­λύ­πλευ­ρος λο­γο­τέ­χνης, ἔ­χον­τας ἐ­πι­δεί­ξει πλού­σιο καὶ ἐ­πι­τυ­χη­μέ­νο ἔρ­γο —πα­ρὰ τὸ σχε­τι­κὰ νε­α­ρὸ τῆς ἡ­λι­κί­ας του— σὲ δι­ά­φο­ρα εἴ­δη (ποί­η­ση, δρα­μα­τουρ­γί­α, δι­ή­γη­μα, μυ­θι­στό­ρη­μα, σε­νά­ριο, δο­κί­μιο, κρι­τι­κή), εἶ­ναι πε­ρισ­σό­τε­ρο γνω­στὸς στὸ εὐ­ρὺ κοι­νὸ μέ­σα ἀ­πὸ τὸ με­τα­μον­τέρ­νο, Φυ­σι­κὸ Μυ­θι­στό­ρη­μα (Естествен роман, 1999) —με­τα­φρα­σμέ­νο ἤ­δη σὲ δε­καεν­νέ­α γλώσ­σες— τὸ ὁ­ποῖ­ο δι­καί­ως χα­ρα­κτη­ρί­στη­κε —με­τα­ξὺ ἄλ­λων εὐ­νο­ϊ­κῶν κρί­σε­ων σὲ δι­ε­θνῆ ἔν­τυ­πα— ὡς «μη­χα­νὴ ἱ­στο­ρι­ῶν» (ἐφ. Le Courrier), «χι­ου­μο­ρι­στι­κό, με­λαγ­χο­λι­κὸ καὶ ἰ­δι­αι­τέ­ρως ἰ­δι­ο­συγ­κρα­σια­κό» (ἐφ. The Times), «ταυ­τό­χρο­να γή­ι­νο καὶ πνευ­μα­τῶ­δες» (ἐφ. The Guardian). Τὸ ἑ­πό­με­νο μυ­θι­στό­ρη­μά του, μὲ τί­τλο Φυ­σι­κὴ τῆς με­λαγ­χο­λί­ας (Физика на тъгата, 2011), βρέ­θη­κε σύν­το­μα στὴν πρώ­τη θέ­ση τῶν εὐ­πώ­λη­των βι­βλί­ων τῆς Βουλ­γα­ρί­ας (ἀ­πο­σπών­τας καὶ τὸ Κρα­τι­κὸ Βρα­βεῖο Λο­γο­τε­χνί­ας, Βουλ­γα­ρι­κοῦ Μυ­θι­στο­ρή­μα­τος τῆς Χρο­νιᾶς, 2013), ἐ­πι­τυγ­χά­νον­τας, γιὰ μιὰ ἀ­κό­μα φο­ρά, τὸν δύ­σκο­λο συν­δυα­σμὸ τῆς ἐμ­πο­ρι­κό­τη­τας μὲ τὴν ποι­o­τι­κὴ γρα­φή, ποὺ ἔ­χουν κα­τα­στή­σει τὸν Γκο­σπον­τί­νοφ, ἕ­ναν ἀ­πὸ τοὺς δη­μο­φι­λέ­στε­ρους συγ­γρα­φεῖς στὴν πα­τρί­δα του καὶ τὸν πλέ­ον ἀ­να­γνω­ρί­σι­μο ἐκ­πρό­σω­πο τῆς σύγ­χρο­νης βουλ­γα­ρι­κῆς λο­γο­τε­χνί­ας στὸ ἐ­ξω­τε­ρι­κὸ (δὲν εἶ­ναι, ἄλ­λω­στε, τυ­χαῖ­ο τὸ γε­γο­νὸς ὅ­τι ἡ ἰ­τα­λι­κὴ με­τά­φρα­ση τοῦ ἐν λό­γῳ μυ­θι­στο­ρή­μα­τος ἀ­να­κη­ρύ­χτη­κε ἀ­πὸ τὸν ἱ­στό­το­πο bookrepublic.it ὡς ἡ κα­λύ­τε­ρη ξε­νό­γλωσ­ση ἔκ­δο­ση στὴν Ἰ­τα­λί­α γιὰ τὸ 2013, ἐ­νῶ τὸν ἑ­πό­με­νο χρό­νο, βρέ­θη­κε στὴν τε­λι­κὴ πεν­τά­δα τῶν ὑ­πο­ψή­φι­ων βι­βλί­ων γιὰ τὸ κο­ρυ­φαῖ­ο ἰ­τα­λι­κὸ λο­γο­τε­χνι­κὸ βρα­βεῖ­ο «Strega»).

       Ὅ­λα τὰ πα­ρα­πά­νω συ­στα­τι­κά, ποὺ συγ­κρο­τοῦν τὴν ἰ­δι­ό­τυ­πη φυ­σι­ο­γνω­μί­α τοῦ Γκε­όρ­γκι Γκο­σπον­τί­νοφ, αὐ­τοῦ τοῦ ξε­χω­ρι­στοῦ «χι­ου­μο­ρί­στα τῆς ἀ­πό­γνω­σης» (ἐφ. Neue Zurcher Zeitung) ἐν­το­πί­ζον­ται συμ­πυ­κνω­μέ­να καὶ στὴν πρώ­τη —με­τα­φρα­σμέ­νη σὲ ἑ­πτὰ γλώσ­σες— συλ­λο­γὴ δι­η­γη­μά­των του Καὶ ἄλ­λες ἱ­στο­ρί­ες (И други истории, 2000), ὅ­που ἐ­κεῖ, μὲ «κο­φτε­ρὴ πέν­να καὶ εὐ­αί­σθη­το βλέμ­μα» (ἐφ. Le Nouvel Observateur) ὁ συγ­γρα­φέ­ας, μὲ κυ­ρί­αρ­χο φόν­το τὴν με­τὰ-κομ­μου­νι­στι­κὴ Βουλ­γα­ρί­α καὶ τὰ βι­ώ­μα­τα τοῦ πα­ρελ­θόν­τος, ξε­τυ­λί­γει μέ­σα ἀ­πὸ φαι­νο­με­νι­κὰ κοι­νό­τυ­πες ἱ­στο­ρί­ες, τὸ νῆ­μα τῶν χα­ρα­κτή­ρων του, χρη­σι­μο­ποι­ών­τας τὸ ἐ­κλε­πτυ­σμέ­νο χι­οῦ­μορ ὡς μέ­σο ἰ­σορ­ρο­πί­ας ἀ­νά­με­σα στὴν πραγ­μα­τι­κό­τη­τα καὶ τὴ μυ­θο­πλα­σί­α (δὲν δι­στά­ζει, μά­λι­στα, νὰ ἐ­πι­στρα­τεύ­ει, κα­τὰ πε­ρί­πτω­ση, τὸ εὐ­έ­λι­κτο ὄ­χη­μα τῆς ἀ­νεκ­δο­το­λο­γί­ας καὶ τῆς ἀλ­λη­γο­ρί­ας) ἐ­πά­νω στὴ δι­α­χω­ρι­στι­κὴ γραμ­μὴ τοῦ ἰ­λα­ρο­τρα­γι­κοῦ, δι­α­τη­ρών­τας πάν­το­τε, μιὰ δι­εισ­δυ­τι­κή, ἀ­πο­στα­σι­ο­ποι­η­μέ­νη ὅ­σο καὶ συγ­χω­ρη­τι­κὴ ὀ­πτι­κή.

       Ἡ ἐν λό­γῳ συλ­λο­γή, με­τα­φρά­στη­κε τὸ 2007 στὰ ἀγ­γλι­κὰ (κυ­κλο­φό­ρη­σε στὶς Η.Π.Α. ἀ­πὸ τὶς ἐκ­δό­σεις Νο­r­t­h­w­e­s­t­e­rn University Press) καὶ ἦ­ταν ὑ­πο­ψή­φια γιὰ τὸ Δι­ε­θνὲς Βρα­βεῖ­ο Δι­η­γη­μά­των «Frank O’Connor», ἐ­νῶ θὰ πρέ­πει νὰ ση­μει­ώ­σο­με ὅ­τι τρί­α χρό­νια ἀρ­γό­τε­ρα, ὁ Γκε­όρ­γκι Γκο­σπον­τί­νοφ, συμ­με­τεῖ­χε μὲ ἕ­να δι­ή­γη­μά του στὴν ἀν­θο­λο­γί­α Best European Fiction 2010 (Dalkey Archive Press, ed. Alexander Hemon) στὶς Η.Π.Α.

       Κά­νον­τας ἐ­δῶ μιὰ ἁ­δρο­με­ρῆ ἀ­νά­λυ­ση τῶν —ἀ­νι­χνευ­ό­με­νων καὶ σὲ ὁ­λό­κλη­ρο τὸ ἔρ­γο του— στοι­χεί­ων ποὺ συν­θέ­τουν τὴν συγ­κε­κρι­μέ­νη πρώ­τη συλ­λο­γὴ δι­η­γη­μά­των, δι­α­πι­στώ­νο­με ὅ­τι οἱ ἱ­στο­ρί­ες τοῦ Γκο­σπον­τί­νοφ, κι­νοῦν­ται σὲ ἐ­πάλ­λη­λα ἐ­πί­πε­δα (τὰ ὁ­ποῖ­α πολ­λὲς φο­ρὲς θυ­μί­ζουν ἱ­στο­ρί­ες μέ­σα σὲ ἄλ­λες ἱ­στο­ρί­ες) καὶ ἐ­πι­φυ­λάσ­σουν συ­νή­θως ἕ­να ἀ­πο­κα­λυ­πτι­κὸ τέ­λος, δί­νον­τας τὴν εὐ­και­ρί­α στὸν ἀ­να­γνώ­στη γιὰ μιὰ ἀ­να­ζή­τη­ση τῆς με­τα-ἱ­στο­ρί­ας, καὶ τῶν πα­ρα­μέ­τρων ἐ­κεί­νων ποὺ πε­ρισ­σό­τε­ρο ὑ­πο­νο­οῦν­ται πα­ρὰ ἐκ­δη­λώ­νον­ται, κα­θὼς ὁ συγ­γρα­φέ­ας, μὲ ἀ­φορ­μὴ συ­χνὰ ἕ­να προ­σχη­μα­τι­κὸ γε­γο­νὸς ἢ μιὰ ἱ­στο­ρί­α τῆς «ἄ­χα­ρης» κα­θη­με­ρι­νό­τη­τας, κα­τορ­θώ­νει, ἐν τέ­λει, νὰ με­τα­θέ­τει τὸ κέν­τρο βά­ρους τῶν ἀ­φη­γή­σε­ών του, ἀ­πὸ τὸ το­πι­κὸ καὶ εὐ­και­ρια­κὸ στὸ κα­θο­λι­κὸ καὶ ὑ­περ­χρο­νι­κό. Ὁ Γκο­σπον­τί­νοφ, πραγ­μα­το­ποι­εῖ αὐ­τὴ τὴ με­τά­βα­ση, ἀ­νε­πι­τή­δευ­τα, θέ­τον­τας μὲ εὔ­στο­χο τρό­πο ἐ­ρω­τή­μα­τα ποὺ τρο­φο­δο­τοῦν καὶ «ἐ­πα­νεκ­κι­νοῦν» δια­ρκῶς τὴν ἐ­σω­τε­ρι­κὴ «μυ­θο­λο­γί­α» του, ἐκ­φρά­ζον­τας μιὰ σχε­δὸν παι­δι­κὴ ἀ­πο­ρί­α γιὰ βε­βαι­ό­τη­τες καὶ αὐ­θεν­τί­ες (δὲν δι­στά­ζει συ­χνὰ νὰ δυ­σπι­στεῖ ἀ­κό­μα καὶ στὸν ἴ­διο τὸν ἑ­αυ­τό του) ἐ­νῶ κρα­τᾶ ἴ­σες ἀ­πο­στά­σεις στὰ σο­βα­ρὰ ζη­τή­μα­τα, χω­ρὶς νὰ ὀ­λι­σθαί­νει στὴν ἠ­θι­κο­λο­γί­α καὶ δί­χως νὰ χά­νει τὴν ὑ­φέρ­που­σα με­λαγ­χο­λι­κή, ἄλ­λο­τε εἰ­ρω­νι­κὴ καὶ ὁ­πωσ­δή­πο­τε (αὐ­το)ὑ­πο­νο­μευ­τι­κή του δι­ά­θε­ση.

       Ἡ γρα­φὴ τοῦ Γκο­σπον­τί­νοφ, δι­α­κρί­νε­ται, ἐν γέ­νει, ἀ­πὸ πρω­το­τυ­πί­α καὶ ἀ­με­σό­τη­τα, τολ­μη­ρὴ σύλ­λη­ψη θε­μά­των μὲ μιὰ ἄ­νε­ση στὴν ἀ­νά­πτυ­ξη καὶ στὸν πει­ρα­μα­τι­σμό, ποὺ ὑ­πο­δη­λώ­νει ἀ­φ’ ἑ­νὸς στέ­ρε­α γνώ­ση τῶν σύγ­χρο­νων λο­γο­τε­χνι­κῶν ρευ­μά­των καὶ ἀ­φ’ ἑ­τέ­ρου γό­νι­μη ἀ­φο­μοί­ω­ση τῶν ἐ­πιρ­ρο­ῶν ποὺ ἔ­χει δε­χτεῖ ἀ­πὸ εὐ­ρω­παί­ους καὶ λα­τι­νο­α­με­ρι­κα­νοὺς συγ­γρα­φεῖς (μὲ ἐμ­φα­νέ­στε­ρη ἐ­κεί­νη τοῦ Μπόρ­χες). Ὁ Γκο­σπον­τί­νοφ, κα­τα­φέρ­νει σὲ κά­θε πε­ρί­πτω­ση, νὰ δι­α­τη­ρεῖ ξε­κά­θα­ρο τὸ προ­σω­πι­κό του στίγ­μα, φα­νε­ρώ­νον­τας ἕ­να αὐ­θεν­τι­κὸ καὶ ζω­η­ρὸ τα­λέν­το, τὸ ὁ­ποῖ­ο ἀ­ξι­ο­ποι­εῖ τὴν «ἐμ­πει­ρί­α» καὶ τὶς «ἰ­δι­αι­τε­ρό­τη­τες» τῆς ἀ­να­το­λι­κῆς Εὐ­ρώ­πης (ἀ­πὸ ὅ­που ἀν­τλεῖ ἄ­φθο­νη πρώ­τη ὕ­λη) μὲ τὴ δυ­να­μι­κὴ καὶ τὰ ἐκ­φρα­στι­κὰ μέ­σα τῆς δυ­τι­κῆς Εὐ­ρώ­πης καὶ τοῦ ὑ­πό­λοι­που κό­σμου, μέ­σα στὸν ὁ­ποῖ­ο, ὁ συγ­γρα­φέ­ας κα­λεῖ­ται νὰ ἀρ­θρώ­σει ἕ­ναν οὐ­σι­α­στι­κὸ λό­γο καὶ νὰ συν­τά­ξει τὸν προ­σω­πι­κό του «ὁ­δη­γὸ ἐ­πι­βί­ω­σης».

       Ἂς δοῦ­με, ὅ­μως, μὲ ποιόν τρό­πο, ὁ ἴ­διος, στὸ εἰ­σα­γω­γι­κὸ ση­μεί­ω­μα («Пред­истории») τῆς τρί­της βουλ­γα­ρι­κῆς ἔκ­δο­σης τῶν δι­η­γη­μά­των του, δί­νει μιὰ γλα­φυ­ρὴ εἰ­κό­να γιὰ τὴν παι­γνι­ώ­δη σχέ­ση του μὲ τὴ γρα­φή, τὸν ἀ­φη­γη­μα­τι­κὸ αὐ­το­προσ­δι­ο­ρι­σμό του, τὶς ἐκ­φρα­στι­κὲς ἐ­πι­λο­γὲς καὶ προ­θέ­σεις του, κα­θὼς καὶ τὴ βα­θύ­τε­ρη ὑ­πό­στα­ση τῶν συγ­κε­κρι­μέ­νων ἱ­στο­ρι­ῶν (ὅ­πως ὁ ἴ­διος ἐ­πι­μέ­νει στα­θε­ρὰ νὰ τὶς ἀ­πο­κα­λεῖ) εἰ­σά­γον­τας τὸν ἀ­να­γνώ­στη σὲ ἕ­ναν πα­ράλ­λη­λο —ὅ­σο καὶ ἀ­θέ­α­το— κό­σμο, μὲ μο­να­δι­κὸ κοι­νὸ ση­μεῖ­ο συ­νάν­τη­σης, ἕ­να φευ­γα­λέ­ο «προ­σπέ­ρα­σμα», τὴ στιγ­μὴ ὅ­που ὁ συγ­γρα­φέ­ας ἀ­πο­χω­ρεῖ δι­α­κρι­τι­κὰ ἀ­πὸ τὸ προ­σκή­νιο, δί­νον­τας τὸν πρῶ­το λό­γο στὶς κα­θαυ­τὲς ἱ­στο­ρί­ες:

«[…] Καὶ για­τί δη­λα­δὴ Καὶ ἄλ­λες; Ποι­ά εἶ­ναι ἐ­κεί­νη ἡ ἱ­στο­ρί­α ποὺ λεί­πει στὴν ἀρ­χή; Καὶ ἂν δὲν ὑ­πάρ­χει τέ­τοι­α; Σκέ­φτο­μαι, ὅ­τι ὅ­λες οἱ ἱ­στο­ρί­ες, ἀ­σχέ­τως ἂν εἶ­ναι γιὰ μύ­γες, ἐ­ρω­τευ­μέ­νους ἢ γιὰ τὴν ψυ­χὴ ἑ­νὸς γου­ρου­νιοῦ τὰ Χρι­στού­γεν­να, εἶ­ναι ση­μαν­τι­κές. Κά­θε ἱ­στο­ρί­α ἔ­χει δι­καί­ω­μα νὰ ἀ­φη­γη­θεῖ καὶ νὰ ἀ­κου­σθεῖ […] Σὲ ἕ­να ση­μεῖ­ο τοῦ βι­βλί­ου, ὁ Γκα­ου­στὶν [ΣτΜ. alter ego τοῦ συγ­γρα­φέ­α] ἔ­λε­γε, ὅ­τι ἀ­κό­μα καὶ ἂν στρα­τη­γι­κῶς ἔ­χο­με χά­σει τὸ παι­χνί­δι, οἱ ἄ­σκο­πες κι­νή­σεις τῶν ἱ­στο­ρι­ῶν μας πάν­τα θὰ ἀ­να­βάλ­λου­νε τὸ τέ­λος. […]

       »Για­τί ἱ­στο­ρί­ες, καὶ ὄ­χι δι­η­γή­μα­τα; Τὸ δι­ή­γη­μα εἶ­ναι κα­λῶς δο­μη­μέ­νο, βου­τηγ­μέ­νο σὲ κα­νό­νες καὶ μὲ γρα­πτὴ πα­ρά­δο­ση. Ὅ­μως (κα­θα­ρῶς ἱ­στο­ρι­κά) ἡ ἱ­στο­ρί­α εἶ­ναι πρὶν ἀ­πὸ αὐ­τό. Εἶ­ναι ζων­τα­νή, καὶ ὡς ἐκ τού­του ἀ­τε­λής, ἀ­νέ­με­λη καὶ φθαρ­τή. Σὲ αὐ­τό, προ­σω­πι­κὰ ἐ­γὼ βρί­σκω ἀ­ξί­α. Ἡ ἱ­στο­ρί­α δι­α­τη­ρεῖ ἀ­κό­μα τὴ μνή­μη τοῦ στό­μα­τος, τὸ ὁ­ποῖ­ο τὴν ξε­στό­μι­σε καὶ τοῦ ἀ­φτιοῦ μέ­σα στὸ ὁ­ποῖ­ο βυ­θί­στη­κε.

       »Ὁ τί­τλος τοῦ βι­βλί­ου μπο­ρεῖ νὰ δι­α­βα­στεῖ καὶ ὡς ἑ­ξῆς: Γκε­όρ­γκι Γκο­σπον­τί­νοφ καὶ ἄλ­λες ἱ­στο­ρί­ες – ἂν δε­χτοῦ­με, ὅ­τι ὁ συγ­γρα­φέ­ας εἶ­ναι μό­νο μιὰ ἀ­πὸ αὐ­τὲς τὶς ἱ­στο­ρί­ες, καὶ ἐ­πὶ τού­του, μα­κρὰν ἡ λι­γό­τε­ρο κα­λή. […] Τί ἄλ­λο; Οἱ μι­σὲς ἀ­πὸ τὶς ἐ­δῶ ἀ­φη­γή­σεις βα­σί­ζον­ται σὲ πράγ­μα­τα ποὺ συ­νέ­βη­σαν, καὶ οἱ ἄλ­λες μι­σὲς – σὲ ἐν­τε­λῶς φαν­τα­στι­κὰ πε­ρι­στα­τι­κά, ποὺ εἶ­ναι ἕ­να καὶ τὸ αὐ­τό. Καὶ πά­λι, σὲ τε­λι­κὴ ἀ­νά­λυ­ση ἐ­τοῦ­το δὲν εἶ­ναι ἔ­γνοι­α πα­ρὰ μό­νο τοῦ συγ­γρα­φέ­α. Για­τί γρά­φτη­καν αὐ­τὲς οἱ λέ­ξεις; Καὶ τί τὸ ἰ­δι­αί­τε­ρο ἤ­θε­λα νὰ πῶ; Σᾶς κρά­τη­σα (ἀ­φε­λὴς κί­νη­ση) γιὰ λί­γο στὸ κα­τώ­φλι, μέ­χρι νὰ βγῶ ἐ­γὼ κι ἐ­σεῖς νὰ μπεῖ­τε. Σὲ αὐ­τὴ τὴν κα­θυ­στέ­ρη­ση, σὲ τού­τη τὴ συ­νάν­τη­ση καὶ τὸ προ­σπέ­ρα­σμα, βρί­σκε­ται κά­ποι­ες φο­ρὲς ὁ­λό­κλη­ρο τὸ νό­η­μα τῶν ἱ­στο­ρι­ῶν μας […].

Ὁ Γκε­όρ­γκι Γκο­σπον­τί­νοφ, μὲ τὴν ἴ­δια ὡ­ρι­μό­τη­τα καὶ εὐ­ρη­μα­τι­κό­τη­τα, κυ­κλο­φό­ρη­σε σὲ ἀ­πό­στα­ση δέ­κα τρι­ῶν ἐ­τῶν ἀ­πὸ τὴν πρώ­τη συλ­λο­γὴ δι­η­γη­μά­των του, τὸν Αὔ­γου­στο τοῦ 2013, τὴν ἰ­σά­ξια, δεύ­τε­ρη συλ­λο­γή του, μὲ τί­τλο Καὶ ὅ­λα ἔ­γι­ναν φεγ­γά­ρι (И всичко стана луна) ἀ­πὸ τὴν ὁ­ποί­α πα­ρου­σι­ά­ζον­ται με­τα­φρα­σμέ­να τὰ δι­η­γή­μα­τα: «Κ­ό­ρη», «Φαν­τά­σμα­τα» καὶ «Ὁ Γέ­ρος καὶ ἡ Θά­λασ­σα», ἐ­νῶ ἀ­πὸ τὴν πρώ­τη συλ­λο­γὴ Καὶ ἄλ­λες Ἱ­στο­ρί­ες, με­τα­φρά­ζον­ται: «Τὰ ἄ­σπρα σώ­βρα­κα τῆς Ἱ­στο­ρί­ας» καὶ «Παι­ώ­νι­ες καὶ Μὴ μὲ λη­σμό­νει».

       Γιὰ τὸ λο­γο­τε­χνι­κὸ ἔρ­γο τοῦ Γκο­σπον­τί­νοφ, ἔ­χουν ἐκ­δο­θεῖ δύ­ο βα­σι­κὲς με­λέ­τες (Ἀλ­μπέ­να Χρά­νο­βα, Георги Господинов: Разроявания, 2004· Μα­ριά­να Τον­το­ρό­βα, Гео­рги Господинов – от Гаустин до градинаря, 2009) καὶ ἔ­χουν ἐκ­πο­νη­θεῖ ἀρ­κε­τὲς ἐ­πι­στη­μο­νι­κὲς δι­α­τρι­βὲς (ΒΑ, ΜΑ) τό­σο στὴ Βουλ­γα­ρί­α ὅ­σο καὶ σὲ πα­νε­πι­στή­μια τοῦ ἐ­ξω­τε­ρι­κοῦ (Γερ­μα­νί­α, Ρω­σί­α, Πο­λω­νί­α). Τὸν Ἰ­ού­λιο τοῦ 2014, ὁ συγ­γρα­φέ­ας τι­μή­θη­κε μὲ τὸ Κρα­τι­κὸ Βρα­βεῖ­ο Λο­γο­τε­χνί­ας «Ἰ­βὰν Βά­ζοφ» («Иван Вазов»), γιὰ τὴ συ­νο­λι­κὴ προ­σφο­ρά του στὰ βουλ­γα­ρι­κὰ γράμ­μα­τα.

Σπῦ­ρος Ν. Παπ­πᾶς (Ἀ­θή­να, 1975). Ἐ­ρευ­νη­τής, συγ­γρα­φέ­ας καὶ με­τα­φρα­στής. Κεί­με­να καὶ με­λέ­τες του, φι­λο­λο­γι­κοῦ, ἱ­στο­ρι­κοῦ, ἀρ­χαι­ο­λο­γι­κοῦ καὶ λα­ο­γρα­φι­κοῦ πε­ρι­ε­χο­μέ­νου ἔ­χουν δη­μο­σι­ευ­θεῖ σὲ ἔγ­κρι­τα πε­ρι­ο­δι­κὰ (Νέ­α Ἑ­στί­α, Πα­λίμ­ψη­στον, Πόρ­φυ­ρας, Μαν­δρα­γό­ρας, Ὁροπέδιο, Ἀρ­χαι­ο­λο­γί­α καὶ Τέ­χνες, Ἱ­στο­ρί­α Εἰ­κο­νο­γρα­φη­μέ­νη, κ.ἄ.) καὶ σὲ ἐ­φη­με­ρί­δες (Ἡ Κα­θη­με­ρι­νή, Τὰ Νέ­α, Ἡ­με­ρη­σί­α, κ.ἄ.).