Ἀν­δρέ­ας Σε­ρα­φείμ: Κα­ρο­τό­σου­πα

Ἀν­δρέ­ας Σε­ρα­φείμ

Κα­ρο­τό­σου­πα

ΟΒΕΙΣ τὸ κρεμ­μύ­δι. Σὲ ἁ­δρὰ κομ­μά­τια, χον­τρά. Νὰ πι­ά­νον­ται στὸ χέ­ρι, νὰ με­τρᾶ­νε με­τὰ στὸ στό­μα. Ἡ προ­αι­ώ­νια αἴ­σθη­ση τῆς ἁ­φῆς καὶ τῆς γεύ­σης. Δέ­κα κο­πὲς κά­νεις, δὲν χρει­ά­ζον­ται πα­ρα­πά­νω. Τὸ θέ­μα εἶ­ναι νὰ χει­ρί­ζε­σαι κα­λὰ τὸ μα­χαί­ρι ἐ­σύ. Μα­θαί­νε­ται μὲ τὸν και­ρὸ καὶ αὐ­τό. Κα­θα­ρί­ζεις προ­σε­κτι­κὰ τὰ κα­ρό­τα καὶ τὰ κό­βεις. Σὲ μι­κρό­τε­ρα κομ­μά­τια ἀ­πὸ ὅ,τι τὸ κρεμ­μύ­δι. Ἀ­νά­βεις τὴ φω­τιά, βά­ζεις ἐ­λαι­ό­λα­δο καὶ τσι­γα­ρί­ζεις τὸ κρεμ­μύ­δι. Νὰ ἀλ­λά­ξει χρῶ­μα. Νὰ με­λώ­σει, λέ­νε. Κα­τα­πῶς ἡ ζω­ή. Ναί, μὴ σοῦ φαί­νε­ται πα­ρά­ξε­νο. Ξε­κι­νά­ει ἀ­ψι­δε­ρή, κα­τα­λή­γει γλυ­κιὰ ὅ­σο ἀ­φή­νει τὴν ἀ­σπρι­δε­ρή της μορ­φὴ νὰ φύ­γει, νὰ χα­θεῖ. Για­τὶ —ἴ­σως τὸ ξέ­ρεις— τὸ ἄ­σπρο, ἡ ἀ­θώ­α λευ­κό­τη­τα εἶ­ναι τὸ χρῶ­μα τοῦ πέν­θους. Πλα­κώ­νει βα­ρύ­τε­ρα ἀ­πὸ τὸ μαῦ­ρο. Ἐλ­πί­δα; Ὄ­χι. Θά­να­τος. Συν­τρι­βή. Ἀ­πο­λυ­τό­τη­τα στὸ κε­νὸ καὶ στὸν χρό­νο. Ἡ μί­α καὶ μό­νη. Ἡ δυ­να­τὴ ἀ­πο­λυ­τό­τη­τα. Ἡ δογ­μα­τι­κή. Ἡ στραγ­γα­λι­στι­κή. Μό­νο ποὺ οἱ ἄν­θρω­ποι θέ­λου­με νὰ ἀλ­λά­ζου­με τὰ νο­ή­μα­τα, νὰ φτι­ά­χνου­με ἐλ­πί­δες στὸν δι­κό μας καμ­βὰ καὶ νὰ βλέ­που­με ὅ,τι δὲν μπο­ροῦ­με γύ­ρω μας. Μιὰ ἄλ­λη νε­φε­λο­κοκ­κυ­γί­α. Νε­φε­λο­βα­σί­α στὸν κό­σμο ἑ­νὸς ἐ­πί­πλα­στου ὀ­νεί­ρου. Ποὺ δὲν κά­νει κα­κό. Λυ­τρώ­νει πολ­λὲς φο­ρὲς ἡ φε­νά­κη. Ἀλ­λὰ εἶ­ναι τέ­τοι­α. Λευ­κὲς ζω­ὲς δὲν ὑ­πάρ­χουν. Βε­βαι­ό­τη­τα.

       Ποῦ εἴ­χα­με μεί­νει; Ναί, τσι­γα­ρί­ζεις τὸ κρεμ­μύ­δι μέ­χρι νὰ μυ­ρί­σει τὸ τη­γά­νι σου. Παίρ­νεις λί­γο, τὸ δο­κι­μά­ζεις. Πάν­τα μα­γεύ­ει μί­α δο­κι­μὴ ἀ­πὸ τὸ τη­γά­νι, ἕ­να βού­τηγ­μα στὸ κε­νὸ ποὺ ἔ­χει πά­το. Ἀ­φαι­ρεῖς τὸ κρεμ­μύ­δι καὶ βά­ζεις τὸ κα­ρό­το. Νὰ πά­ρει τὴ γεύ­ση, λί­γο ἀ­πὸ τὰ σάκ­χα­ρα τοῦ κρεμ­μυ­διοῦ στὸ καυ­τὸ λά­δι. Ἔ­τσι τὸ ἔ­κα­νε ἡ μά­να μου καὶ με­θο­κο­ποῦ­σε ἀ­ρώ­μα­τα ὅ­λη ἡ γει­το­νιά. Νὰ πει­ρα­μα­τί­ζε­σαι, νὰ μα­θαί­νεις. Ἔ­τσι μοῦ ‘λε­γε. Τὰ ὑ­λι­κὰ δὲν θὰ σὲ προ­δώ­σουν. Ἡ τε­χνι­κή σου θὰ φτιά­ξει μὲ τὸν και­ρό. Καὶ δὲν εἶ­ναι μι­κρὸ πράγ­μα. Ὅ,τι ὑ­πάρ­χει στὸ τη­γά­νι εἶ­ναι μιὰ με­λω­δί­α ζω­ῆς. Ἔ­τσι νὰ τὸ σκέ­φτε­σαι. Νὰ τὴν ἀ­κοῦς. Νὰ τῆς μι­λᾶς. Νο­στι­μεύ­ει. Πα­τᾶς μί­α σκε­λί­δα σκόρ­δο μὲ τὸ μα­χαί­ρι. Δὲν κό­βεις ἐ­δῶ. Ὅ­λα θέ­λουν τὸν τρό­πο τους. Πα­τᾶς καὶ βγαί­νουν ὅ­λα τὰ ἀ­ρώ­μα­τα καὶ ὅ­λες οἱ γεύ­σεις. Κρα­σὶ λευ­κὸ καὶ λε­μο­νο­χυ­μός. Ὀ­ξύ­τη­τα ἀ­πὸ δά­κρυ. Εἶ­δες ποὺ τὰ πέν­θη ται­ριά­ζουν; Ἡ κα­τσα­ρό­λα εἶ­ναι μιὰ ζω­ή, τε­λι­κά, ἔ; Παίρ­νεις ἕ­να γε­ρὸ μα­χαί­ρι. Με­γά­λο στὴ θω­ριά του. Πλα­τὺ στὴ λε­πί­δα του. Ἀρ­χί­ζεις νὰ κο­νι­ορ­το­ποι­εῖς τὸ βρα­σμέ­νο κα­ρό­το. Ἔ­τσι τό ‘κά­ναν πα­λιά. Και­γόν­του­σαν, ἀλ­λὰ δὲν ἔ­νι­ω­θαν πό­νο. Μα­θαί­νεις νὰ ζεῖς μὲ αὐ­τόν. Ὅ­λα μα­θαί­νον­ται. Ξα­να­φτιά­χνεις μέ­σα σου ὅ,τι χα­λά­ει τὴ σάρ­κα. Πολ­τός, ζε­μα­τι­στὸ νε­ρό, κρέ­μα γά­λα­κτος. Δι­κή μου ἐ­πι­νό­η­ση. Ζεῖς, μα­θαί­νεις. Ἡ μά­να δὲν τό ‘κα­νε ἔ­τσι. Ἁ­λά­τι, πι­πέ­ρι. Πάν­τα. Μιὰ ζω­ὴ νὰ εἶ­ναι ἁλ­μυ­ρή, ὅ­πως τὸ ἁ­λά­τι, καὶ γλυ­κιά, ὅ­πως εἶ­ναι ἡ ζά­χα­ρη. Αὐ­τὸ νὰ ζη­τᾶς.

       Μα­χαί­ρι. Τρα­βᾶς πί­σω το κρε­βα­τά­κι σου, νὰ μὴν ἀ­κουμ­πά­ει τὸν τοῖ­χο. Με­τα­κι­νεῖς κά­ποι­α μάρ­μα­ρα καὶ μπαί­νεις κά­τω ἀ­πὸ τὴ γῆ. Μὲ ἕ­να μα­χαί­ρι. Ἔ­χεις μα­ζί σου καὶ ἕ­να ἐ­λι­ό­ψω­μο. Λί­γα κα­ρό­τα. Γιὰ τὶς πολ­λὲς ἡ­μέ­ρες. Νο­μί­ζεις, ἐλ­πί­ζεις ὅ­τι θὰ ‘ρθοῦν. Σὲ στοι­χει­ώ­νει ἡ κρύ­πτη. Τὸ σκο­τά­δι πη­χτό, ὅ­πως ἡ σού­πα στὸ πιά­το σου. Γι’ αὐ­τὸ ἡ κρέ­μα γά­λα­κτος. Νὰ βα­ραί­νει τὸ ὑ­λι­κό, νὰ συμ­πυ­κνώ­νε­ται, νὰ σοῦ δί­νει ὅ,τι ἔ­ζη­σες. Καὶ δὲν φεύ­γει. Οὔ­τε ὁ χρό­νος τὸ δι­ώ­χνει οὔ­τε ἡ συ­νεί­δη­σή σου. Τὸ μαῦ­ρο στὸ λευ­κό. Καὶ τὸ ἀ­νά­πο­δο. Ἐ­κεῖ πάν­τα κα­τα­λή­γεις. Κά­ποι­ος σὲ βρί­σκει. Ἀ­κοῦς βή­μα­τα. Ἕ­νας; Μᾶλ­λον ἕ­νας. Φω­νά­ζει, βρί­ζει στὴ γλώσ­σα του, δὲν ἀ­παν­τᾶς. Ἀ­νοί­γει τὸ στό­μιο, κά­νει νὰ κα­τέ­βει καὶ σβή­νει γιὰ πάν­τα το φῶς. Καὶ δὲν εἶ­ναι εὔ­κο­λο, ξέ­ρεις. Δὲν μπαί­νει ὅ­που νά ‘ναι ἡ αἰχ­μή. Ἐ­δῶ νὰ μπεῖ; Ἐ­κεῖ; Δὲν ξέ­ρεις. Καὶ με­τὰ ἕ­νας ἀ­κό­μα. Μό­νος του. Καὶ τὸ τέ­λος. Τὸ ἴ­διο, ξα­νά.

       Τὸ μα­χαί­ρι εἶ­ναι δι­κό σου. Στὸ ἔ­δω­σαν, τὸ κρά­τη­σες γιὰ μιὰ στιγ­μή, τὸ ζύ­γι­σες στὸ μπό­ϊ σου καὶ τό ‘κα­νες ὁ­λο­δι­κό σου. Βί­ω­μα. Ἦ­ταν ὁ μό­νος τρό­πος νὰ φτιά­ξεις τὴν κα­ρο­τό­σου­πα. Νὰ ξε­γυ­μνώ­σεις ὅ,τι πρέ­πει ἀ­πὸ τὴ σάρ­κα καὶ νὰ φτιά­ξεις ὅ,τι φτιά­χνει τὴν ζω­ή. Ὀ­ξύ­μω­ρο; Σκο­τώ­νεις, γιὰ νὰ δώ­σεις ζω­ή; Λαν­θα­σμέ­νη μᾶλ­λον εἶ­ναι ἡ στί­ξη ἐ­δῶ, ἔ­τσι; Ρω­τᾶς γιὰ τὴ βε­βαι­ό­τη­τα; Τό­σα ἐ­ρω­τη­μα­τι­κὰ —καὶ ἕ­να ἀ­κό­μα αὐ­τὸ— γιὰ νὰ δεῖς ξα­νὰ ὅ,τι εἶ­δες καὶ νὰ μά­θεις ὅ,τι ἤ­δη ξέ­ρεις; Τὸ εἶ­δα κά­πο­τε καὶ σὲ ἕ­να δέν­τρο. Ὁ θά­να­τος ἔ­δι­νε ζω­ή. Σπουρ­γί­τι καὶ κο­ρά­κι. Μοί­ρα­σε ἐ­σὺ τοὺς ρό­λους. Φε­νά­κη. Ψευ­δαί­σθη­ση. Κά­τι προ­αι­ώ­νιο τὸ ἔ­χει κά­νει ἤ­δη. Με­τά­νι­ω­σες ἢ ὄ­χι, ὅ,τι σοῦ δό­θη­κε δὲν ἀλ­λά­ζει. Τὸ κρά­τη­σες, εἶ­ναι δι­κό σου. Ἰ­δέ­α. Με­γά­λη, ὑ­ψη­λή. Ἦ­ταν καὶ εἶ­ναι καὶ πάν­τα θὰ εἶ­ναι γιὰ ἐ­κεῖ­να τὰ μπλὲ γράμ­μα­τα στὸν ἄ­σπρο τοῖ­χο. Ὅ­σα χρό­νια καὶ νὰ πε­ρά­σουν…

       Ἡ σού­πα σερ­βί­ρε­ται ζε­στή.

Πηγή: Πρώτη δημοσίευση.

Ση­μεί­ω­ση τοῦ συγ­γρα­φέα: Τὸ κεί­με­νο εἶ­ναι ἀ­φι­ε­ρω­μέ­νο στὸν ἥ­ρω­α ἀ­γω­νι­στῆ τῆς ΕΟΚΑ Στέ­φα­νο Χα­τζη­μι­τσῆ, ὁ ὁ­ποῖ­ος «ἔ­φυ­γε» στὶς 11 Ἰ­α­νου­α­ρί­ου γιὰ τὸ «τα­ξί­δι». Δὲν ζή­τη­σε ἀν­ταλ­λάγ­μα­τα καὶ (πα­ρα)θε­σμι­κὰ βο­λέ­μα­τα. Οἱ δι­η­γή­σεις του μὲ ἔ­χουν δι­δά­ξει πολ­λά. Ἱ­στο­ρι­κὰ καὶ ἀν­θρώ­πι­να.

Ἀν­δρέ­ας Σε­ρα­φείμ. Ἐ­ρευ­νη­τὴς στὸ Κέν­τρον Ἐ­ρεύ­νης τῆς Ἑλ­λη­νι­κῆς καὶ Λα­τι­νι­κῆς Γραμ­μα­τεί­ας τῆς Ἀ­κα­δη­μί­ας Ἀ­θη­νῶν. Ἀ­ρι­στοῦ­χος ἀ­πό­φοι­τος τοῦ Τμή­μα­τος Κλα­σι­κῶν Σπου­δῶν καὶ Φι­λο­σο­φί­ας τοῦ Πα­νε­πι­στη­μί­ου Κύ­πρου, κά­το­χος με­τα­πτυ­χια­κοῦ τί­τλου ἀ­πὸ τὸ Uni­ver­si­ty of Te­xas at Au­stin καὶ δι­δα­κτο­ρι­κοῦ τί­τλου ἀ­πὸ τὸ Uni­ver­si­ty Col­le­ge Lon­don. Ἔ­χει κα­τα­λά­βει, στὴν πα­νε­πι­στη­μια­κή του στα­δι­ο­δρο­μί­α, δι­ά­φο­ρες ἐ­ρευ­νη­τι­κὲς καὶ δι­δα­κτι­κὲς θέ­σεις σὲ πα­νε­πι­στή­μια τῆς Ἑλ­λά­δας καὶ τοῦ ἐ­ξω­τε­ρι­κοῦ. Ἔ­χει ἐκ­δώ­σει μέ­χρι στιγ­μῆς 4 μο­νο­γρα­φί­ες, ἔ­χει συ­νε­πι­με­λη­θεῖ 5 συλ­λο­γι­κοὺς τό­μους καὶ ἔ­χει κα­τα­θέ­σει πο­λυ­ά­ριθ­μα ἄρ­θρα σὲ ἐ­πι­στη­μο­νι­κὰ πε­ρι­ο­δι­κὰ καὶ τό­μους, πα­ρου­σι­ά­ζον­τας πτυ­χὲς τῆς ἔ­ρευ­νάς του γιὰ τὴν ἀρ­χαί­α ἑλ­λη­νι­κὴ ρη­το­ρι­κή, τὴν ἐ­πι­τε­λε­στι­κό­τη­τα, τὴν ἀρ­χαί­α θρη­σκεί­α, τὴν πρόσ­λη­ψη τῶν ρη­το­ρι­κῶν κει­μέ­νων στὸν με­τα­κλα­σι­κὸ καὶ σύγ­χρο­νο κό­σμο, κα­θὼς ἐ­πί­σης καὶ γιὰ δι­ά­φο­ρες θε­ω­ρη­τι­κὲς προ­σεγ­γί­σεις (π.χ. γλωσ­σο­λο­γι­κὲς θε­ω­ρί­ες, χι­οῦ­μορ, θε­ω­ρί­ες φύ­λου καὶ σε­ξου­α­λι­κό­τη­τας).

Εἰκόνα: Πάφος. Ἡ στήλη πρὸς τι­μὴ τῶν μα­θη­τῶν τῶν πε­σόν­των στὸν Ἀ­γώ­να τῶν Ἑλ­λή­νων τοῦ νη­σιοῦ ἐ­ναντί­ον τῶν Ἄγ­γλων ἀ­ποι­κιο­κρα­τῶν. Στὸ ἀ­νά­γλυ­φο εἰ­κονί­ζεται ὁ νε­α­ρὸς σπου­δα­στὴς νὰ λα­βώ­νει τὸ με­γά­λο Λιον­τά­ρι τῆς Βρε­τα­νι­κῆς Αὐ­το­κρα­το­ρί­ας.

Κλαίτη Σωτηριάδου: Mπουρλότο

 

 

Κλαί­τη Σω­τη­ριά­δου

Μπουρ­λό­το

ΚΟΤΑΔΙ πίσ­σα. Φυ­σά­ει ἐ­λα­φριὰ ὁ Γραῖ­γος, φου­σκώ­νει τὸ φλό­κο, βου­βὰ βου­τᾶ­νε τὰ κου­πιά, τὸ σφί­ξι­μο ἀ­λα­φραί­νει τῆς καρ­διᾶς. Εἶ­ναι πέν­τε οἱ κα­πε­τα­ναῖ­οι σὲ τοῦ­το τὸ σκα­ρὶ μα­ζὶ μὲ τὸν παπ­πού­λη μου τὸν κα­πε­τὰν-Χε­λί­δο­να, Νι­κό­λας Σα­μο­θρά­κης στὰ χαρ­τιά, τῆς μά­νας μου προ­πάπ­πος. Μέ­ρες τὸ ἑ­τοι­μά­ζα­νε, μαυ­ρον­τυ­μέ­νοι ἀ­π’ τὴν κορ­φὴ ὣς τὰ νύ­χια, ἔ­χουν ἀ­λεί­ψει φοῦ­μο σὲ πρό­σω­πα καὶ χέ­ρια, νὰ μὴν ἀ­σπρί­ζει τί­πο­τα πέ­ρα ἀ­π’ τὸ ἄ­γριο μά­τι, μὲς στὴ νύ­χτα. Οἱ πρό­κρι­τοι ἔ­δω­σαν τὰ γρό­σια γιὰ τὸ πα­λιὸ κα­ΐ­κι, τὴν ἀ­γο­ρὰ καὶ τὴ με­τα­τρο­πή. Δού­λευ­αν μέ­ρα νύ­χτα γιὰ ν’ ἀ­νοί­ξουν τὶς τρύ­πες στὴν κου­βέρ­τα. Ἐ­κεῖ μέ­σα στή­σα­νε βα­ρέ­λια μὲ μπα­ρού­τι, βά­λα­νε μί­νες ἀ­π’ τὴν πλώ­ρη ὣς τὴν πρύ­μνη, φί­σκα κι αὐ­τὲς μπα­ρού­τι. Πα­νιὰ καὶ ἄρ­μενα μού­σκευ­αν ὧ­ρες σὲ πίσ­σα καὶ νά­φθα. Ἕ­τοι­μοι καὶ οἱ κό­ρα­κες μὲ πισ­σω­μέ­να τὰ σκοι­νιὰ ν’ ἀγ­κι­στρω­θοῦν πά­νω στὴ ναυ­αρ­χί­δα ποὺ πάμ­φω­τη λι­κνί­ζε­ται ἀ­ρό­δο λὲς καὶ χο­ρεύ­ει στὸ τούρ­κι­κο μπα­ϊ­ρά­μι. Μ’ ἕ­να σκοι­νὶ δε­μέ­νη ἀ­κο­λου­θεῖ τῆς δι­α­φυ­γῆς ἡ βάρ­κα. Τὸ σχέ­διο πάν­τα ἴ­διο: ἀ­θό­ρυ­βα νὰ πλη­σιά­σουν, «μὲ τὴ βο­ή­θεια τοῦ σταυ­ροῦ» στὰ χεί­λη, ν’ ἀγ­κι­στρώ­σουν κα­λά τὸ ἄρ­με­νο στὸ πλά­ι ὅ­που φυ­σά­ει ὁ ἄ­νε­μος, ν’ ἀ­νά­ψει μὲ τὸ τσακ­μά­κι του ὁ κα­πε­τὰν-Χε­λί­δο­νας τὰ μποῦρ­λα, γρή­γο­ρα νὰ πε­ρά­σουν στὸ ρυ­μοῦλ­κο, νὰ λύ­σουν τὸ σκοι­νί, νὰ φύ­γουν πρὶν ἀ­π’ τὶς ἐ­κρή­ξεις. Κι ὕ­στε­ρα ἀ­πὸ μα­κριά, ἀ­σφα­λεῖς, νὰ δοῦν τὸν Τοῦρ­κο νὰ τι­νά­ζε­ται στὸν ἀ­έ­ρα μὲς στὰ πυ­ρο­τε­χνή­μα­τα, νὰ κά­νουν τὸ σταυ­ρό τους. Ἐ­λευ­θε­ρί­α ἢ θά­να­τος!

        Ἐ­γὼ κα­ΐ­κι δὲν ἔ­χω, βα­ρέ­λια μὲ μπα­ρού­τι δὲν μπο­ρῶ νὰ βρῶ, ὅ­μως βα­ρὺς καὶ σκο­τει­νὸς εἶ­ναι ὁ ἴ­σκιος ὅ­πως τοῦ Τούρ­κου στὰ πα­λιὰ τὰ χρό­νια. Πά­λι ἀ­σέ­λη­νη ἡ νύ­χτα κι ἔ­χουν κι αὐ­τοὶ εἰ­κο­σι­μί­α Ἀ­πρι­λί­ου ἐ­πέ­τει­ο-γι­ορ­τή. Οἱ σύν­τρο­φοι μοῦ ἔ­μα­θαν τὰ κόλ­πα κι ἀ­πό­ψε μ’ ἕ­να μπου­κά­λι πε­τρέ­λαι­ο, λά­δι, να­φθα­λί­νη, ἕ­να στου­πὶ βρεγ­μέ­νο στὴ βεν­ζί­νη, μ’ ἕ­να ἀ­ναμ­μέ­νο σπίρ­το ἐ­ξε­γεί­ρο­μαι, ἀ­πὸ μα­κριὰ θὰ δῶ τὴν φω­τα­ψί­α, θὰ ζων­τα­νέ­ψει τὸ 21 τοῦ παπ­πού­λη.

Πη­γή: Πρώ­τη δη­μο­σί­ευ­ση.

Κλαί­τη Σω­τη­ριά­δου (Θεσ­σα­λο­νί­κη). Ποί­η­ση, πε­ζο­γρα­φί­α, λο­γο­τε­χνι­κὴ με­τά­φρα­ση. Σπού­δα­σε Ἀγ­γλι­κὴ Φι­λο­λο­γί­α μὲ με­τα­πτυ­χια­κὸ στὴ Λο­γο­τε­χνι­κὴ Με­τά­φρα­ση. Ἔ­χει με­τα­φρά­σει σχε­δὸν ὅ­λο τὸ ἔρ­γο τοῦ Γκαμ­πρι­ὲλ Γκαρ­σί­α Μάρ­κες, Κάρ­λος Φου­έν­τες, Μά­ριο Βάρ­γκας Λι­ό­σα, Ἰ­ζαμ­πὲλ Ἀ­λιέν­τε κι ἄλ­λους Ἱ­σπα­νό­φω­νους συγ­γρα­φεῖς κα­θὼς καὶ τὴν Σύλ­βια Πλὰθ καὶ πολ­λοὺς ἀγ­γλό­φω­νους ποι­η­τές. Εἶ­ναι μέ­λος τοῦ Δ.Σ. τῆς Ἑ­ται­ρεί­ας Συγ­γρα­φέ­ων καὶ τοῦ ΕΚΕΒΙ. Πρό­σφα­τα ἐκ­δό­θη­καν ἀ­πὸ τὶς ἐκ­δό­σεις Κέ­δρος τὸ μυ­θι­στό­ρη­μά της Μπον­ζά­ι (2010) καὶ ἡ ποι­η­τι­κὴ συλ­λο­γὴ Ἀν­τί­δω­ρα (2011).

Εἰκόνα: Ἔργο τοῦ Κωνσταντίνου Βολα­νά­κη, Ἡ πρώ­τη πετυ­χη­μέ­νη πυρ­πό­λη­ση τῆς τουρ­κι­κῆς ναυ­αρχί­δας ἀ­πὸ τὸν Πα­πα­νι­κο­λῆ 27 Μαΐ­ου τοῦ 1821.

Γιά­ννης Πα­τί­λης: Post(Mortem)Modern Hellas 2021

Γιά­ννης Πα­τί­λης

Post(Mortem)Modern Hellas 2021

(Εἰ­κὼν με­τα­νε­ω­τε­ρι­κή)

διὸ καὶ φι­λο­σο­φώ­τε­ρον καὶ σπου­δαι­ό­τε­ρον ποί­η­σις ἱ­στο­ρί­ας ἐ­στίν· ἡ μὲν γὰρ ποί­η­σις…

|| εἶ­ναι ἐ­ρω­τευ­μέ­νος ἀ­κό­μη || ἀλ­λά ὅ­πως τοῦ συμ­βαί­νει συ­νή­θως δὲν ἠ­ξεύ­ρει μὲ τί ἀ­κρι­βῶς || συ­νή­θως δὲν κοι­μᾶ­ται κα­λά || συ­χνὰ μου­σκεύ­ει τὴ φα­νέ­λα του πά­λι κα­λά || πάν­τως ἀ­πὸ τὸν ἐ­φιά­λτη ἡ συ­χνου­ρί­α τὸν σώ­ζει || πά­λι ἔ­βλε­πε πὼς κυ­κλο­φο­ροῦ­σε στὴν Ἑρ­μοῦ δί­χως μά­σκα || Ἀλ­λὰ θυ­μᾶ­ται καὶ τὶς κα­λές του στιγ­μές || Στὸν ὕ­πνο του ἔρ­χε­ται ἡ νε­α­ρὰ φι­λε­νά­δα του || Εἶ­ναι μι­κρο­κα­μω­μέ­νη καὶ δρο­σε­ρὴ μὲ κα­λω­συ­νά­το χα­μό­γε­λο || τὰ κόκ­κι­να κα­τσα­ρά της μαλ­λιὰ κι οὐ­ρά­νιο πορ­πά­τη­μα || κά­θε δε­κα­πέν­τε κα­τε­βαί­νει ἀ­πὸ τὸν βορ­ρᾶ || Χτὲς εἶ­δε στὸν ὕ­πνο της τὸν ἅ­η-Σε­ρα­φεί­μη! || Τὴν κρα­τοῦ­σε τρυ­φε­ρὰ ‘πὸ τὸ χέ­ρι || Ἕ­να ἥ­συ­χο ρεῦ­μα ζε­στὸ τὸ κορ­μί της γε­μί­ζει || Ὅ­πως τὸ κρά­τη­μα ‘πὸ τὸ χέ­ρι τοῦ πα­τέ­ρα της ὅ­ταν ἦ­ταν παι­δί || Τί βλέ­πει στὸ θε­ό σου αὐ­τὸ τὸ κο­ρί­τσι || Φτά­νει ὅ­μως μιὰ πι­να­κί­δα στὸ δρό­μο Πρὸς Κο­ρώ­νης Μο­νὴ Ἱ­ε­ρὰ γιὰ μιὰ τέ­τοι­α ἐ­πί­σκε­ψη; || Γιὰ ἕ­ναν ἅ­γιο ποὺ ἄ­κου­γε πρώ­τη φο­ρά; || Τὸν εἶ­χε ὅ­μως; || Ἢ μή­πως τὸν ἤ­ξευ­ρε δί­χως; || Αὐ­τὸς τὸ μό­νο ποὺ θυ­μό­ταν ἦ­ταν οἱ δι­α­βε­βαι­ώ­σεις τοῦ «μαρ­ξι­στῆ» ἱ­στο­ρι­κοῦ || οἱ Νε­ο­μάρ­τυ­ρες συ­χνὸ φαι­νό­με­νο ἐ­πο­χῆς ποὺ δέ­χον­ται θά­να­το μαρ­τυ­ρι­κὸ γιὰ τὴ χρι­στι­α­νι­κή τους τὴν πί­στη || εἶ­ναι συγ­χρό­νως κι οἱ πρῶ­τοι οἱ ἥ­ρω­ες οἱ ἐ­θνι­κοὶ τοῦ Ἑλ­λη­νι­σμοῦ μας τοῦ Νέ­ου || δέ­χου θε­άν­θρω­πε Λό­γε οὓς προ­σά­γει σου γέ­νος αἰχ­μά­λω­τον || Ἂν εἶ­χε ὅ­μως δι­α­βά­σει τὸ «Πό­θος Μαρ­τυ­ρί­ου» στὰ Ἱ­στο­ρι­κά-τεῦ­χος-εἴ­κο­σι-τρί­α θὰ τά ‘λε­γε; || δέν θὰ τά ‘λε­γε… || ὁ πρίν-πρίν Ἕλ­λη­νας, ὁ πρίν ὥ­ρι­μος Γάλ­λος, ὁ νῦν «Ἕλ­λη­νας» || ὁ-ἐν­τὸς-εἰ­σα­γω­γι­κῶν || ὁ ἰ­δε­ο­λο­γη­μα­τί­ας αὐ­τός || ὁ πε­ριτ­τὸς νο­σταλ­γός… || Ἀλ­λὰ καὶ μὲ τὴ συ­χνου­ρί­α κά­τι πρέ­πει νὰ γί­νει δι­α­φεύ­γουν στα­γό­νες κα­τὰ τὸ σχῆ­μα λι­τό­τη­τος || τὴν ἄ­τι­μη τὴν δι­α­κε­κομ­μέ­νη τὴν οὔ­ρη­ση || τὴν δυ­σού­ρη­ση || Ποῦ κα­τήν­τη­σε (ὁ πρὶν ὠ­μο­γέ­ρων) || Τώ­ρα πλη­ρώ­νει τὴ μα­νί­α του μὲ τὴν ἀ-συ­νέ­χεια || τὸ σπα­σμέ­νο || τὸ τά­χα ἀν­θε­κτι­κό || τὰ ἀ­φη­γή­μα­τα π’ ἐ­γί­ναν ἀ­γνώ­στου πα­τρὸς ἀ­πο­κόμ­μα­τα || Συ­ναν­τή­θη­καν πί­σω ἀ­πὸ τ’ ἄ­γαλ­μα τοῦ πυρ­πο­λη­τῆ τοῦ Κα­νά­ρη τὸν Ἰ­ού­λιο τοῦ ἑ­ξή­κον­τα πέν­τε || κι ὁρ­κι­στῆ­καν πὼς δὲν θά ‘φη­ναν πο­τὲ τὴν Κυ­ψέ­λη || Ὅ­μως αὐ­τὸς τὴν κο­πά­νη­σε || μα­ζὶ μὲ τὸν ἄλ­λον τῆς Γαλ­βά­νη τὸν ἅ­γιο || τοῦ πρέ­πει νὰ στα­μα­τή­σει ἡ συ­ζή­τη­ση γιὰ τὴν ἑλ­λη­νι­κὴ τὴν ταυ­τό­τη­τα || τοῦ φτά­νει πιὰ ἡ ἀ­να­ζή­τη­ση τῆς ἑλ­λη­νι­κῆς i­di­ot-προ­σω­πί­ας || τοῦ ἡ συ­ζή­τη­ση αὐ­τὴ εἶ­ναι ἡ πλέ­ων ἡ ἄ­γο­νη || τοῦ τώ­ρα πιὰ φύ­λα­γέ μας Χρι­στέ μας ὅ­ταν γα­μι­ώ­μα­στε || (ἀλ­λὰ γα­μι­ώ­μα­στε πιά;) || me too ναί! || κι ἐ­μέ­να μὲ πή­δη­ξε ὁ Κου­λὸς στὸ ὄ­γδο­ο μὲ τὸ τρί­ση­μον || πά­ρε τώ­ρα καὶ Ἀν­τε­το­κοῦν­μπο νά ‘χεις τε­τρά­ση­μο || κι ἕ­να ἑ­κα­τομ­μύ­ριο γιὰ ἐ­ξελ­λη­νι­σμὸ προ­σφυ­γά­κια || πού εἰ­πε στὴ Γκι­ώ­να ἡ Λι­ά­κου­ρα ἀ­πὸ τὴν κορ­φή της || Καὶ τὸ γι­ορ­τά­σα­νε πο­λὺ στὸ Συγ­κρό­τη­μα || Δι­κέ μου || ἀ­τῶν εἶ­ν’ ἡ πα­τρί­δα τους ὁ­πού ‘ναι τὸ λο­γά­ριν || ἐ­σέ­να καὶ στὸ Μαν­χά­ταν θὰ σ’ ἀ­κο­λου­θά­ει ἡ Πα­τη­σί­ων || μὲ τὶς μαῦ­ρες τὶς τσοῦ­πρες στὸ πε­ζο­δρό­μιο καὶ τοὺς ἀν­τι­φά || Ἀλ­λὰ τώ­ρα πές μου || τί ἠ­ταν αὐ­τὸς ὁ παπ­πού­λης ὁ ὡς ἀ­μνὸς σου­βλι­σθεὶς ὑ­πὲρ τῶν λο­γι­κῶν του προ­βά­των || ὁ λα­τρε­μέ­νος τῶν Κλε­φτῶν αὐ­τὸς ὁ νο­μο­τα­γής || τῶν ἀ­προ­σκύ­νη­των ποὺ τρί­ψα­νε τὴ μού­ρη τῆς Χον­τρα­χεί­λως || κι ἀ­ρα­δια­στὰ τρα­γου­δού­σα­νε τοῦ Φα­να­ριοῦ τὸν ἐ­πί­σκο­πο || τὸν ἅ­η-Σε­ρα­φεί­μη; || Γί­νε­ται ἥ­ρω­ας ἐ­θνι­κὸς πρὶν τὸ Ἔ­θνος; γιὰ πές μου || Ἔ­τσι τὴν πά­τη­σε κι ὁ «μαρ­ξι­στὴς» ποὺ λέ­γα­με πα­ρα­πά­νω || πού ‘θε­λε νὰ κά­μει Ἱ­στο­ρί­α μὲ κε­φα­λαῖ­ο Ἰ­ῶ­τα ὁ δύ­στυ­χος καὶ πά­λι στὴ Ζω­ο­λο­γί­α κα­τέ­λη­ξε || τὴν ἄλ­λη τὴ μα­σκα­ρε­μέ­νη τοῦ δι­α­φο­ρι­κοῦ ρα­τσι­σμοῦ τοῦ τρό­μου τῆς δι­α­φο­ρᾶς τοῦ Ἀλ­λὰχ-ἴλ-Ἀλ­λά τοῦ βλέ­πε καὶ Μπα­λιμ­πάρ || ἂς μά­θαι­ν’ ἀ­π’ τὸν κὺρ-Φλῶ­ρο ἀ­κού­ον­τα φι­λο­σο­φι­κῶς – ποι­ά;… || α ὐ ­τ ὰ π ο ὺ  ε ἶ ­χ ε ν  ἰ ­δ ε ῖ  μ ὲ  τ ὰ  μ ά ­τ ι α  τ ο υ ! || γιὰ κεί­νη τὴν Ἐ­πα­νά­στα­σι τὰ τό­σον πα­ρηλ­λαγ­μέ­να ἀ­πὸ στό­μα εἰς στό­μα || π’ ἐ­σκέ­πτε­το ὅ­πως εἶ­ναι ἀ­δύ­να­τον νὰ μέ­νῃ προ­ϊ­όν τι ἢ ἐμ­πό­ρευ­μα ἀ­νό­θευ­τον εἰς τὴν ἀ­γο­ράν || ἀ­δύ­να­τον καὶ πε­ρὶ τοῦ ἐ­λα­χί­στου συμ­βάν­τος νὰ γνω­σθῇ ἡ ἀ­κρι­βὴς ἡ ἀ­λή­θεια || καὶ τοῦ­το κυ­ρί­ως: || ὅ­τι δὲν πρέ­πει νὰ ὑ­πάρ­χουν ἀ­λη­θῆ ἄλ­λα εἰ­μὴ ὅ­σα… —ἀ­κοῦς!— δ έ ν  σ υ ν έ ­β η ­σ α ν ! || Πε­ρὶ τῶν ὁ­ποί­ων ἀ­κρι­βῶς καὶ ἡ ποί­η­σις! || τὸ Συρ­τά­κι στὸ Ζά­λογ­γο || τὸ κρυ­φὸ τὸ σχο­λει­ὸ στῆς μαύ­ρης ἀ­νάγ­κης τὰ ἑ­σπε­ρι­νὰ Βά­θης Πλα­τεί­α || τὸ λά­βα­ρο τὴν εἰ­κο­στὴ πέμ­πτη τοῦ Μάρ­τη || (καὶ ὄ­χι τὴν εἰ­κο­στὴ τε­τάρ­τη πε­ρι­κα­λῶ) || τ’ ἀρ­βα­νί­τι­κα σὲ Χα­σιὰ καὶ Ἀ­σπρό­πυρ­γο ὅ­που μά­ζευ­ε τὶς δό­σεις τοῦ πλα­νό­διου πε­θα­μέ­νου πα­τέ­ρα || συ­νε­λόν­τι­εἰ­πεῖν τοῦ Ρω­μιοῦ ὁ ἀ­νύ­στα­κτος ζῆ­λος || Ἂς ἄ­κου­γε ἐ­πι­τέ­λους τὸν φι­λο­ζὸφ ποὺ ρή­μα­ζε τὰ βι­βλι­ο­πω­λεῖ­α στὰ Πα­ρί­σια || πού εἰ­χε ψύ­χω­ση μὲ τὴν συμ­πε­ρι­φο­ρὰ τὴν ἄν­θρώ­πι­νη || μὲ τὰ πρό­σω­πα τὰ σὰν τὸν Κα­νέλ­λο σα­θρά || Αὐ­τὸς πιὰ κι ἂν ἦ­ταν στὴ Ζω­ο­λο­γί­α ἐξ­πέρ || Ἀ­φοῦ τὸ ψέμ­μα εἶ­ναι ὁ ἄν­θρω­πος || κά­νε τώ­ρα ἐ­σὺ ἱ­στο­ρί­α μὲ τὸ ψέμ­μα || μή­πως κι ἦ­ταν λι­γό­τε­ρα τοῦ Θο­δω­ρά­κη τὰ ψέμ­μα­τα; || Ἐ­γὼ τὸ μό­νο ποὺ τοῦ πι­στεύ­ω εἶ­ναι τοῦ­το στὴ Ζά­κυ­θο || στὸ μνη­μό­συ­νο τῆς γυ­ναί­κας του || ὅ­ταν πῆ­ρε τὴν τά­βλα μὲ τὰ κόλ­λυ­βα στὸ κε­φά­λι || καὶ τὰ πῆ­γε ἀ­τός του ἀ­πὸ τὸ σπί­τι στὴν ἐκ­κλη­σιά || ση­μεῖ­ον τῆς ἀ­γά­πης του || λέ­ει κι ὁ πο­πο­λά­ρος ὁ τρὶς βα­πτι­σθείς || καὶ τὸ ἄλ­λο τὸ με­τά || μὲ τὴν ἀ­στε­φά­νω­τη τὴν κα­λό­γρια καὶ τὸν πῆ­δο στὰ 63 ποὺ τοῦ χά­ρι­σε τὸν Πά­νο τὸν Δεύ­τε­ρο || τὸν ἁ­γνὸ πα­τρι­ώ­τη || τέ­τοι­ες ἀ­λή­θει­ες || φρέ­σκες τοῦ 1879 ἀ­ναλ­λοί­ω­τες: || Ὅ­θεν || πρὸς τῇ δι­οι­κή­σει, κιν­δυ­νεύ­ει καί τὸ πο­λί­τευ­μα || οἱ δὲ πο­λῖ­ται γέ­νον­ται σ ο ­σ ι ­α ­λ ι ­σ τ α ὶ νέ­ου εἴ­δους || ἀ­ξι­οῦν­τες δι­καί­ω­μα πρὸς ἐρ­γα­σί­αν οὐ­χί || ἀλ­λὰ πρὸς θέ­σεις δη­μο­σί­ας || πρὸς μι­σθούς || καὶ πρὸς ἁρ­πα­γάς || Καὶ τού­του ἕ­νε­κα || ἡ πο­λι­τεί­α με­τε­βλή­θη εἰς χρη­μα­τι­στή­ριον εὐ­ρύ || ὡς ἐ­πὶ τῶν λαυ­ρε­ω­τι­κῶν ἡ ὁ­δὸς τοῦ Αἰ­ό­λου || Πα­σί­γνω­στα πράγ­μα­τα κύ­ρι­ε Ση­μί­τη || κυ­ρὰ Να­τα­λί­α τὸ γέ­νος Δρα­γού­μη || Ἀλ­λὰ τώ­ρα ἡ Με­γά­λη Μέ­ρα ξη­μέ­ρω­νε || Ἅ­η-Σε­ρα­φεί­μη βο­ή­θα μας φω­νά­ξα­νε ὅ­λα τὰ κό­λια μα­ζί || Στὴν ἐ­ξέ­δρα πι­ά­σα­νε θέ­ση ὅ­πως πάν­τα ὁ Πού­τιν ὁ Κά­ρο­λος || κι ὁ Μα­κρὸν ὁ μα­κρὰν Μι­κρο­μέ­γαλ­λος || Οἱ Προ­στά­τι­δες ὅ­λες προ­στά­τη μου || Θά ‘ναι κι ἡ Γιά­ννα ἐ­κεῖ μὲ Κυ­ριά­κο μὲ Βε­ρέ­μη τὸν ἄ­νε­το || καὶ τὰ Ρα­φὰλ ἀ­πὸ πά­νω ἀρ­χάγ­γε­λοι ν’ ἁ­πλώ­νουν φτε­ροῦ­γες || Μπρο­στὰ θὰ κυ­λά­ει τῶν σι­δε­ρέ­νι­ων ἁρ­μά­των τὸ σύ­βρον­το || Ἕ­να ἀ­τέ­λει­ω­το σή­ριαλ ἡ Πα­τρὶς ἡ και­νούρ­για θὰ κυ­λά­ει ἀ­τσα­λά­κω­τη σὲ συ­νέ­χει­ες πάν­τα || συν­τριμ­μέ­νη κι αἱ­μάσ­σου­σα σοῦ φαι­νό­ταν ὡς χθές || δι­α­κε­κομ­μέ­νη συ­νου­σί­α || τὸ βρά­δυ ἀλ­γει­νὴ δυ­σου­ρί­α || ἀλ­λὰ ἔ­πα­σχες || ἀ­πὸ πα­τρι­δου­ρί­αν ἑλ­λα­δι­κὴν ἀ­κα­τά­σχε­τον || κι ἐ­σὺ κα­κο­μοί­ρη μου || καὶ δὲν τό ‘ξε­ρες ||

Ἀν­τι­δε­ον­το­λο­γι­κὴ δι­α­σα­φή­νι­σις: Στὴ σύν­τα­ξη τοῦ πα­ρόν­τος ἂς-τὸ-ποῦ­με-ποι­ή­μα­τος συ­νει­σέ­φε­ραν μὲ τοὺς γρα­πτοὺς λο­γι­σμοὺς/πα­ρα­λο­γι­σμούς τους οἱ ἑ­ξῆς κα­τὰ σει­ρὰν ἐμ­φα­νί­σε­ως, τοὺς ὁ­ποί­ους καὶ εὐ­χα­ρι­στῶ ἀ­πὸ τὴν θέ­σιν αὐ­τήν: Στα­γει­ρί­της, Νί­κος Σβο­ρῶ­νος, Φί­λιπ­πος Ἠ­λιοῦ, Γι­ῶρ­γος Βε­λου­δῆς, Χρῆ­στος Βα­κα­λό­που­λος, Ἄγ­γε­λος Κα­λο­γε­ρό­που­λος, Ἀν­τώ­νης Λιά­κος, Μπερ­γα­δῆς, Γιάν­νης Βλα­χο­γιά­ννης, Ἄ­κης Γα­βρι­η­λί­δης, Ἀ­λέ­ξαν­δρος Πα­πα­δι­α­μάν­της, Κω­στῆς Πα­πα­γι­ώρ­γης, Γε­ώρ­γιος Τερ­τσέ­της, Νι­κό­λα­ος Δρα­γού­μης, Πε­ρι­κλῆς Γι­αν­νό­που­λος.

Πρώ­τη δη­μο­σί­ευ­ση: περ. Τὸ κοι­νὸν τῶν ὡ­ραί­ων τε­χνῶν, ἀρ.11, Μάρ­τιος 2021 [ἐ­δῶ βελ­τι­ω­μένο].

Εἰ­κό­να: Ἡ­ρὼ Νι­κο­πού­λου, PostModern Hellas 2021. Ψη­φια­κὴ ἐ­πε­ξερ­γα­σί­α φω­το­γρα­φί­ας τυ­πω­μέ­νη σὲ μου­σα­μᾶ, 21Χ18ἑκ. Συμ­με­το­χὴ στὴν Ἐ­πε­τεια­κὴ Ἔκ­θε­ση «1821, Ὀ­πτι­κὴ μιᾶς Ἐ­πα­νά­στα­σης» τῆς Ψη­φια­κῆς Πλατ­φόρ­μας Τέ­χνης «gr collectors».

Εἰ­κό­να λή­ξε­ως ἑ­ο­ρτα­σμῶν: Ἡ ἑλ­λη­νι­κὴ ση­μαία στὸ πάρ­κο Φλοί­σβου Πα­λαι­οῦ Φα­λή­ρου στὶς 31 Δε­κεμ­βρί­ου 2020. Φω­το­γρα­φία: Γιάν­νης Πα­τί­λης.

1821: Τὰ Μικρὰ τοῦ Μεγάλου Ἀγώνα: Πά­ει γυ­ρεύ­ον­τας ὀ­χτρούς

1821: Τὰ Μικρὰ τοῦ Μεγάλου Ἀγώνα

Πά­ει γυ­ρεύ­ον­τας ὀ­χτρούς

[τοῦ Νικηταρᾶ]

ΝΙΚΗΤΑΡΑΣ μὲ τὸν ἀ­δερ­φό του Νι­κό­λα καὶ τὰ πα­λη­κά­ρια τους πε­ρά­σαν ἀ­πὸ τὸ χω­ριὸ Δο­λια­νά, Μά­η τοῦ 1821, καὶ τρα­βού­σα­νε γιὰ τὸ Ἄρ­γος. Ὁ Νι­κό­λας εἶ­χε ζη­τή­σει ἀ­πὸ τοὺς χω­ριά­τες ἕ­να φόρ­τω­μα κρα­σί, μὰ δὲν τοῦ τὸ δώ­σα­νε, καὶ θύ­μω­σε πο­λύ.

       Ἐ­κεῖ ποὺ πη­γαί­να­νε τὸ δρό­μο τους, φτά­νουν ἀ­πὸ πί­σω κά­τι Δο­λι­α­νῖ­τες τρέ­χον­τας καὶ φω­νά­ζου­νε νὰ γύ­ρουν πί­σω.

       — Μιὰ κο­λώ­να Τοῦρ­κοι ἔρ­χον­ται κα­τὰ τὰ Δο­λια­νά!

       — Πᾶ­με τὸ δρό­μο μας, εἶ­πε ὁ Νι­κό­λας, κι’ ἂς μὴν ἀ­φή­σουν ἀ­π’ αὐ­τοὺς οἱ Τοῦρ­κοι οὔ­τε ρου­θοῦ­νι!

       — Ἐ­γὼ γιὰ Περ­σιά­νους [Τούρ­κους] πά­ω στ’ Ἀ­νά­πλι γυ­ρεύ­ον­τας, κ’ ἐ­δῶ ποὺ τοὺς ηὗ­ρα θὰ τοὺς ἀ­φή­σω; Ὄ­χι, δὲν τὸ κά­νω! εἶ­πε ὁ Νι­κη­τα­ρᾶς.

Βι­βλι­ο­γρα­φι­κὴ ση­μεί­ω­ση τοῦ Γ. Βλα­χο­γιά­ννη: Φω­τά­κου Ἀ­πο­μνη­μο­νεύ­μα­τα, 1858, σ. 74.

Πη­γή: Γιά­ννη Βλα­χο­γιά­ννη, Ἱ­στο­ρι­κὴ Ἀν­θο­λο­γί­α. Ἀ­νέκ­δο­τα – Γνω­μι­κά – Πε­ρί­ερ­γα – Ἀ­στεῖ­α ἐκ τοῦ βί­ου δι­α­σή­μων Ἑλ­λή­νων 1820-1864. Πα­τρι­ω­τι­κὴ χο­ρη­γί­α Ἐμ. Ἀ. Μπε­νά­κη εἰς τι­μὴν τῆς Ἑ­κα­τον­τα­ε­τη­ρί­δος τῆς Ἑλ­λη­νι­κῆς Ἐ­πα­να­στά­σε­ως. Ἀ­θῆ­ναι, 1927, σελ. 139 [Τίτλος: «265.— Πά­ει γυ­ρεύ­ον­τας ὀ­χτρούς.»].

Εἰσαγωγὴ (βλ. ἐδῶ) καὶ ἐπιμέλεια ἀφιερώματος: Γιάννης Πατίλης.

Εἰκόνα: Κὰρλ Κρατσάιζεν (Karl Kra­ze­isen, 1794-1878), Νι­κη­­ταρᾶς. Λι­θο­γρα­φία σὲ χαρ­τί, 29Χ22,7 ἑκ. (Ἐθνικὴ Πινακοθήκη).

1821: Τὰ Μικρὰ τοῦ Μεγάλου Ἀγώνα: Ἡ ζήλεια του

1821: Τὰ Μικρὰ τοῦ Μεγάλου Ἀγώνα

Ἡ ζήλεια του

[τοῦ Κωνσταντίνου Κανάρη]

ΖΗΛΕΥΕ ἐ­κεί­νους ποὺ λέ­γαν πὼς σκο­τώ­σα­νε Τούρ­κους μὲ τὰ χέ­ρια τους.

       — Καὶ τὰ μπουρ­λό­τα, λί­γο πρᾶ­μα εἶ­ναι;

       — Δὲν εἶ­ναι τὸ ἴ­διο πρᾶ­μα. Τί εἶ­ναι νὰ πᾷς νὰ βά­λῃς φω­τιὰ σ’ ἕ­να κα­ρά­βι; Θέ­λω νὰ πια­στῶ χέ­ρια μὲ χέ­ρια μ’ ἕ­ναν Τοῦρ­κο καὶ νὰ τοῦ πά­ρω τὴ ζωή, μὲ τὸ σπα­θί μου…

Βι­βλι­ο­γρα­φι­κὴ ση­μεί­ω­ση τοῦ Γ. Βλα­χο­γιά­ννη: Vou­tier, Let­tres sur la Grèce, Paris, 1826, σ. 130.

Πη­γή: Γιά­ννη Βλα­χο­γιά­ννη, Ἱ­στο­ρι­κὴ Ἀν­θο­λο­γί­α. Ἀ­νέκ­δο­τα – Γνω­μι­κά – Πε­ρί­ερ­γα – Ἀ­στεῖ­α ἐκ τοῦ βί­ου δι­α­σή­μων Ἑλ­λή­νων 1820-1864. Πα­τρι­ω­τι­κὴ χο­ρη­γί­α Ἐμ. Ἀ. Μπε­νά­κη εἰς τι­μὴν τῆς Ἑ­κα­τον­τα­ε­τη­ρί­δος τῆς Ἑλ­λη­νι­κῆς Ἐ­πα­να­στά­σε­ως. Ἀ­θῆ­ναι, 1927, σελ. 279-280 [Τίτλος: «593.— Ἡ εἰ­κό­να του.»].

Εἰσαγωγὴ (βλ. ἐδῶ) καὶ ἐπιμέλεια ἀφιερώματος: Γιάννης Πατίλης.

Εἰκόνα: Ἡ πυρ­πό­ληση τῆς του­ρκι­κῆς ναυ­αρχί­δας ἀ­πὸ τὸν Κα­νά­ρη. Πί­να­κας τοῦ Νι­κη­φό­ρου Λύ­τρα (π. 1866-1870). Λά­δι σὲ μου­σα­μᾶ, 143Χ109 ἑκ. Πι­να­κο­θή­κη Ἀ­βέ­ρωφ, Μέ­τσο­βο.

1821: Τὰ Μικρὰ τοῦ Μεγάλου Ἀγώνα: Ἀ­πὸ βο­σκό­που­λο κα­πε­τά­νιος

1821: Τὰ Μικρὰ τοῦ Μεγάλου Ἀγώνα

Ἀ­πὸ βο­σκό­που­λο κα­πε­τά­νιος

[τοῦ Γιάννου Κλίμακα]

ΤΑ 1820, ἀ­φοῦ ἄρ­χι­σε ὁ πό­λε­μος τοῦ Ἀ­λή­πασ­σα μὲ τὸ Σουλ­τά­νο, ἔ­φτα­σε στὴν Ἀτ­τι­κὴ καὶ γύ­ρω κά­ποι­ος Τοῦρ­κος Μπαμ­πάμ­πα­σης μὲ προ­στα­γὴ βα­σι­λι­κὴ νὰ συ­νά­ξῃ Τούρ­κους καὶ Χρι­στια­νοὺς Ἀρ­μα­τω­λοὺς ἐ­νάν­τια στὸν Ἀ­λή­πασ­σα. Ἔ­μα­θε γιὰ τὸ Βάσ­σο τὸ Μαυ­ρο­βου­νι­ώ­τη, ποὺ Κλέ­φτης ζοῦ­σε στὰ βου­νά, καὶ το­νὲ ρώ­για­σε [μί­σθω­σε].

       Ὁ Βάσ­σος, ἀ­φοῦ φτά­σα­νε στὸν Κι­θαι­ρῶ­να, ἀ­πο­φά­σι­σε καὶ σκό­τω­σε τοὺς Τούρ­κους. Ἔ­τσι κα­νεὶς δὲ θἄ­ξε­ρε τὸ τί γε­νῆ­καν.

       Ὅ­μως ἀ­πά­νου ἀ­πὸ τὴ ρά­χη ἕ­να τσο­πα­νό­που­λο, ἐ­νῷ ἔ­βο­σκε τὰ γί­δια του, εἶ­δε τὴ σκη­νὴ κι’ ἀ­να­τα­ρά­χτη­κε. Κι’ ἀν­τὶ νὰ φο­βη­θῆ, ἔ­τρε­ξε ἀ­προ­σκά­λε­στο, χα­ρὰ γι­ο­μᾶ­το γιὰ τὸ φο­νι­κὸ τῶν Τούρ­κων, καὶ στά­θη­κε μπρο­στὰ στὸ Βάσ­σο μὲ κα­μά­ρι.

       — Τί γυ­ρεύ­εις ἐ­δῶ; τὸ ρώ­τη­σε ὁ Βάσ­σος ἄ­γριος, ἀ­νή­συ­χος μὴ μαρ­τυ­ρή­σῃ τὸ κα­κὸ ποὺ γί­νη­κε.

       — Θέ­λω νὰ σκο­τώ­νω κ’ ἐ­γὼ Τούρ­κους! Πᾶ­ρε με κον­τά σου, Κα­πε­τά­νε! εἶ­πε ἀ­θῷ­α τὸ παι­δί.

       Κι’ ἄ­φη­σε τὰ γί­δια, καὶ πῆ­γε Κλέ­φτης ὁ μι­κρὸς γι­δά­ρης. Ἦ­ταν ὁ Γιάν­νος Κλί­μα­κας, κα­τό­πι κα­πε­τά­νος ὀ­νο­μα­στὸς γιὰ τὴν πα­λη­κα­ριά του.

       Κα­τα­γό­ταν ἀ­πὸ τὸ χω­ριὸ Ντρέ­μι­τσα τῶν Σα­λώ­νων, τὸ ἴ­διο τὸ χω­ριὸ ποὺ ἔ­βγα­λε τὸν Πα­νου­ριᾶ, τὸ Γκού­ρα, τὸ Ρού­κη κι’ ἄλ­λους.

Βι­βλι­ο­γρα­φι­κὴ ση­μεί­ω­ση τοῦ Γ. Βλα­χο­γιά­ννη: Προ­φο­ρι­κὴ πα­ρά­δο­ση.

Πη­γή: Γιά­ννη Βλα­χο­γιά­ννη, Ἱ­στο­ρι­κὴ Ἀν­θο­λο­γί­α. Ἀ­νέκ­δο­τα – Γνω­μι­κά – Πε­ρί­ερ­γα – Ἀ­στεῖ­α ἐκ τοῦ βί­ου δι­α­σή­μων Ἑλ­λή­νων 1820-1864. Πα­τρι­ω­τι­κὴ χο­ρη­γί­α Ἐμ. Ἀ. Μπε­νά­κη εἰς τι­μὴν τῆς Ἑ­κα­τον­τα­ε­τη­ρί­δος τῆς Ἑλ­λη­νι­κῆς Ἐ­πα­να­στά­σε­ως. Ἀ­θῆ­ναι, 1927, σελ. 135. [Τίτλος: «253.— Τὸ βο­σκό­που­λο.].

Εἰσαγωγὴ (βλ. ἐδῶ) καὶ ἐπιμέλεια ἀφιερώματος: Γιάννης Πατίλης.

Εἰκόνα: Ἰωάννης Κλίμακας (Θήβα, ;-1877). Φωτογραφία: Πέτρος Μω­ρα­ΐ­της.

1821: Τὰ Μικρὰ τοῦ Μεγάλου Ἀγώνα: Δανέζοι στὸ Με­σο­λόγ­γι

1821: Τὰ Μικρὰ τοῦ Μεγάλου Ἀγώνα

Δανέζοι στὸ Μεσολόγγι

[τοῦ Wilhelm Sponneck καὶ τοῦ Νάση Νίκα]

ΤΑΝ ὁ Βα­σι­λέ­ας Γε­ώρ­γιος, κα­τὰ τὰ 1863, τα­ξεί­δευ­ε πρώ­τη φο­ρὰ στὸ Με­σο­λόγ­γι, το­νὲ συ­νώ­δευ­ε ὁ σύ­βου­λός του Σπόν­νεκ, ὁ πει­ὸ ἀ­νί­κα­νος ἀ­π’ ὅ­σους ἤρ­θα­νε μὲ πο­λι­τι­κὴ ἀ­πο­στο­λὴ στὴν Ἑλ­λά­δα ξέ­νοι καὶ πο­λὺ φι­λάρ­γυ­ρος(1). Ὁ Σπόν­νεκ κοί­τα­ζε πε­ρί­ερ­γος τὰ χω­μα­τέ­νια ἀ­πο­μει­νά­ρια τῶν προ­χω­μά­των, ποὺ ὁ Τοῦρ­κος κι’ ὁ Ἀ­ρά­πης ἀ­νά­ξιοι εἴ­χα­νε στα­θῆ νὰ τὰ πά­ρουν. Γυ­ρί­ζει τό­τε καὶ λέ­ει στὸν κύ­κλο ποὺ τὸν ἄ­κου­γε:

       — Ἕ­να τέ­τοι­ο ἀ­δύ­να­το πρό­χω­μα μὲ 400 Δα­νέ­ζους τὸ παίρ­νω ἐ­γὼ σὲ μιὰ καὶ μό­νη ἔ­φο­δο.

       Κά­ποι­ος Σου­λι­ώ­της τό­τε ἐ­κεῖ, ὁ γέ­ρο-Νί­κας [ἴ­σως ὁ Νά­ση-Νί­κας] ρώ­τη­σε κ’ ἔ­μα­θε τί λέ­ει ὁ ξέ­νος, κ’ εἶ­πε:

       — Τὸ παίρ­νει, λέ­ει, μὲ τε­τρα­κό­σους Δα­νέ­ζους; Μπο­ρεῖ, μὰ πρέ­πει κ’ ἐ­κεῖ­νοι ποὺ θὰ εἶ­ναι μέ­σα νὰ εἶ­ναι Δα­νέ­ζοι σὰν αὐ­τόν.

(1) Κάποτε φιλο­νι­κοῦσε μιὰ βδο­μά­δα μὲ τὸν Αὐ­λάρ­χη Σκαρ­λά­το Σοῦ­τσο γιὰ 67 δρ. νομι­σμα­τικὴ δια­φο­ρὰ τῆς μι­σθο­δο­σί­ας του. [Σημ. Γ. Βλ.]

Βι­βλι­ο­γρα­φι­κὴ ση­μεί­ω­ση τοῦ Γ. Βλα­χο­γιά­ννη: Δ. Γ. Δη­μη­τρα­κά­κη ἀ­νέκ­δο­τα ἀ­πο­μνη­μο­νεύ­μα­τα.

Πη­γή: Γιά­ννη Βλα­χο­γιά­ννη, Ἱ­στο­ρι­κὴ Ἀν­θο­λο­γί­α. Ἀ­νέκ­δο­τα – Γνω­μι­κά – Πε­ρί­ερ­γα – Ἀ­στεῖ­α ἐκ τοῦ βί­ου δι­α­σή­μων Ἑλ­λή­νων 1820-1864. Πα­τρι­ω­τι­κὴ χο­ρη­γί­α Ἐμ. Ἀ. Μπε­νά­κη εἰς τι­μὴν τῆς Ἑ­κα­τον­τα­ε­τη­ρί­δος τῆς Ἑλ­λη­νι­κῆς Ἐ­πα­να­στά­σε­ως. Ἀ­θῆ­ναι, 1927, σελ. 184 [Τίτλος: «361.— Τ’ ἄ­παρ­το παίρ­νε­ται.»].

Εἰσαγωγὴ (βλ. ἐδῶ) καὶ ἐπιμέλεια ἀφιερώματος: Γιάννης Πατίλης.

Εἰκόνα: Wil­helm Carl Ep­pin­gen Spon­neck (1815-1888), φωτογραφία τοῦ Georg Emil Hansen (1833-1891). Δεκαετία τοῦ 1860.

Μι­κρὰ Πα­τε­ρι­κά: Μαρ­τύ­ριον τοῦ Ἁ­γί­ου Νε­ο­μάρ­τυ­ρος Ἀρ­γυ­ροῦ τοῦ Ἀ­πα­νο­μή­του

Μι­κρὰ Πα­τε­ρι­κά

Μαρ­τύ­ριον τοῦ Ἁ­γί­ου Νε­ο­μάρ­τυ­ρος

Ἀρ­γυ­ροῦ τοῦ Ἀ­πα­νο­μή­του,

Ἀ­θλή­σαν­τος ἐν Θεσ­σα­λο­νί­κῃ, ἐν ἔ­τει 1806. Ἀ­πὸ Χρι­στοῦ.

Οὗ τὴν μνή­μην ἑ­ορ­τά­ζο­μεν τῇ 11 Μα­ΐ­ου.

Με­τα­γρα­φεὶς πα­ρὰ Νι­κη­φό­ρου Ἱ­ε­ρο­μο­νά­χου τοῦ Χί­ου

ΥΤΟΣ ὁ Νέ­ος τοῦ Χρι­στοῦ Ἀ­θλη­τής, ἦ­τον ἀ­πὸ τὴν Ἀ­πα­νο­μήν· τὴν γε­νε­άν του καὶ τὰ ὀ­νό­μα­τα τῶν γο­νέ­ων του ἀ­γνο­οῦ­μεν· δι­έ­τρι­βε δὲ εἰς τὴν Θεσ­σα­λο­νί­κην, καὶ ἦ­τον κάλ­φας ἑ­νὸς ῥα­μα­τᾶ. Ἦ­τον ὅ­μως εἷς χα­ρι­τω­μέ­νος νέ­ος κα­θὼς μᾶς τὸν ἱ­στό­ρη­σαν ἀ­ξι­ό­πι­στοι ἄν­θρω­ποι ἀ­πὸ τὴν Θεσ­σα­λο­νί­κην, οἵ­τι­νες τὸν ἐ­γνώ­ρι­σαν· καὶ τοῦ­το εἶ­ναι ἔ­ξω πά­σης ἀμ­φι­βο­λί­ας, ἐ­πει­δὴ δια­τὶ ἦ­τον χα­ρι­τω­μέ­νος, διὰ τοῦ­το καὶ ὁ Θε­ὸς τὸν ἠ­ξί­ω­σε τῆς μαρ­τυ­ρι­κῆς χά­ρι­τος. Τὴν δὲ αἰ­τί­αν τῆς ὑ­πὲρ Χρι­στοῦ Μαρ­τυ­ρί­ας του, καὶ τὸν τρό­πον μὲ τὸν ὁ­ποῖ­ον ἠ­ξι­ώ­θη τοῦ μα­κα­ρί­ου τέ­λους, θέ­λο­μεν πα­ρα­στή­σει μὲ συν­το­μί­αν, κα­θὼς διὰ γραμ­μά­των μᾶς ἐ­πλη­ρο­φό­ρη­σαν ἄν­θρω­ποι, ὡς εἶ­πον, ἀ­ξι­ό­πι­στοι.

       Εἷς Χρι­στια­νός, λέ­γου­σιν ἀ­πὸ τὸν Σο­χόν, εὑ­ρί­σκε­το εἰς τὴν φυ­λα­κὴν τοῦ Πα­σᾶ τῆς Θεσ­σα­λο­νί­κης, διὰ κᾄ­ποι­όν του ἔγ­κλη­μα, καὶ μὴ ἔ­χων νὰ πλη­ρώ­σῃ τὴν πο­σό­τη­τα τῶν χρη­μά­των ὁ­ποῦ τοῦ ἐ­ζή­τει ὁ Πα­σᾶς, τὸν ἐ­φο­βέ­ρι­σεν ἐ­κεῖ­νος νὰ τὸν κρε­μά­σῃ, καὶ αὐ­τὸς ὁ ἄ­φρων φο­βη­θεὶς τὸν θά­να­τον, (ὢ τῆς ἐ­κεί­νου ἀ­θλι­ό­τη­τος!) εἶ­πε πῶς τουρ­κεύ­ει. Λοι­πὸν μὲ αὐ­τὴν τὴν ὑ­πό­σχε­σιν τὸν εὔ­γα­λαν ἀ­πὸ τὴν φυ­λα­κήν, καὶ ὕ­στε­ρον ἀ­πὸ τὴν ἄρ­νη­σιν τῆς θει­ο­τά­της καὶ ἁ­γι­ω­τά­της μας Πί­στε­ως, καὶ τὴν ὁ­μο­λο­γί­αν (φεῦ τῷ ἀ­θλί­ῳ!) τῆς τῶν Ἀ­γα­ρη­νῶν ἀν­τι­χρί­στου πλά­νης, τὸν ἔ­φε­ρον εἰς ἕ­να κα­φε­νέ, εἰς τό­πον λε­γό­με­νον Τα­χτά­κα­λα, διὰ νὰ τὸν σου­νε­τεύ­σουν.

       Λοι­πὸν ὁ παν­τὸς ἀρ­γύ­ρου καὶ χρυ­σοῦ, καὶ παν­τὸς λί­θου τι­μί­ου πο­λύ, μᾶλ­λον δὲ ἀ­συγ­κρί­τως τι­μι­ώ­τε­ρος οὗ­τος Ἀρ­γυ­ρός, ταῦ­τα βλέ­πων, ζή­λῳ θεί­ῳ πυρ­πο­λη­θεὶς τὴν ψυ­χὴν καὶ τὴν καρ­δί­αν, καὶ ὅ­λος ἔν­θους καὶ θε­ό­λη­πτος γε­νό­με­νος, ἀ­ποῤ­ῥί­ψας πάν­τα φό­βον, καὶ τῆς γλυ­κυ­τά­της του ζω­ῆς κα­τα­φρο­νή­σας, ἐ­πή­δη­σε με­τὰ με­γά­λης καὶ θαυ­μα­στῆς ἀν­δρεί­ας καὶ γεν­ναι­ό­τη­τος μέ­σα εἰς τὸν κα­φε­νέ, ὁ­ποῦ ἦ­τον ὁ ἐ­λε­ει­νὸς ἀρ­νη­σί­χρι­στος, τρι­γυ­ρι­σμέ­νος ἀ­πὸ πλῆ­θος ἀ­γρι­ω­τά­των γι­αν­νι­τζά­ρων, ἐ­πή­δη­σε λέ­γω εἰς τὸ μέ­σον των, καὶ στὰς ἔμ­προ­σθεν τοῦ ἀρ­νη­τοῦ, λέ­γει πρὸς αὐ­τὸν μὲ παῤ­ῥη­σί­αν πολ­λήν, καὶ με­γά­λην ἐ­λευ­θε­ρο­στο­μί­αν, τί κα­κὸν ἔ­κα­μες, ἀ­δελ­φέ, νὰ ἀρ­νη­θῇς τὸν Χρι­στόν, τὸν Ποι­η­τήν μας, τὸν Σω­τῆ­ρά μας; τί μέ­γα κα­κὸν ἔ­κα­μες τα­λαί­πω­ρε εἰς τὴν ψυ­χήν σου, νὰ τὴν πα­ρα­δώ­σῃς εἰς τὴν κό­λα­σιν, ὁ­ποῦ εἶ­ναι αἰ­ώ­νιος καὶ ἀ­τε­λεύ­τη­τος θά­να­τος, διὰ νὰ ἀ­πο­φύ­γῃς τοῦ­τον τὸν πρό­σκαι­ρον θά­να­τον; ἔ­λα ἔ­λα ἀ­δελ­φὲ εἰς αἴ­σθη­σιν, ἔ­λα εἰς τὸν ἑ­αυ­τόν σου, με­τα­νό­η­σαι, ὁ­μο­λό­γη­σαι πά­λιν τὸν Χρι­στόν· ἀλ­λὰ θὰ σὲ θα­να­τώ­σουν; ἀ­πό­θα­νε, χύ­σαι τὸ αἷ­μά σου διὰ τὸν Χρι­στόν, χρέ­ος ἔ­χο­μεν ὅ­λοι, νὰ ἀ­πο­θά­νω­μεν διὰ τὴν ἀ­γά­πην του, ὅ­ταν κά­μνῃ χρεί­αν, διὰ τὶ ἀ­πέ­θα­νε καὶ ἐ­κεῖ­νος διὰ τὴν ἐ­δι­κήν μας ἀ­γά­πην.

       Εὖ­γε τοῦ θεί­ου σου ζή­λου, ἐ­ρα­στὰ τοῦ Χρι­στοῦ θερ­μό­τα­τε, ἀρ­γυ­ρώ­νυ­με Μάρ­τυς, καὶ τὴν ψυ­χὴν ἀ­δα­μάν­τι­νε, εὖ­γε τῆς ἀν­δρεί­ας σου, εὖ­γε τῆς ἀ­κα­τα­πλή­κτου καὶ θαυ­μα­στῆς παῤ­ῥη­σί­ας σου· αὐ­τὰ μό­να τὰ ἱ­ε­ρὰ καὶ σω­τή­ρια λό­για, ἐ­πρό­φθα­σε νὰ εἰ­πῇ, Χρι­στια­νοὶ ἀ­δελ­φοί, ὁ Μα­κά­ριος Ἀρ­γυ­ρός. Ἔ­πει­τα τί ἀ­κο­λου­θεῖ; ἠ­κο­λού­θη­σεν ἐ­κεῖ­νο ὁ­ποῦ κα­θ’ εἷς δύ­να­ται νὰ συμ­πε­ρά­νῃ· εὐ­θὺς ἔ­πε­σεν ἐ­πά­νω του ὅ­λον ἐ­κεῖ­νο τὸ πλῆ­θος τῶν φο­βε­ρῶν γι­αν­νι­τζά­ρων, καὶ τό­σους δαρ­μοὺς τοῦ ἔ­δω­καν, ὁ­ποῦ σχε­δὸν ἦ­τον ὑ­πὲρ ἀ­ριθ­μόν. Ἁρ­μό­διον εἶ­ναι νὰ εἰ­πῶ­μεν καὶ πε­ρὶ τοῦ εὐ­λο­γη­μέ­νου τού­του νε­α­νί­ου, ἐ­κεῖ­νο ὁ­ποῦ εἶ­πε προ­φη­τι­κῶς ὁ Δα­βίδ, πε­ρὶ τοῦ Σω­τῆ­ρος ἡ­μῶν Χρι­στοῦ· ἤ­γουν, συ­νή­χθη­σαν ἐ­π’ ἐ­μὲ μά­στι­γες καὶ οὐκ ἔ­γνων. Καὶ ἐξ ἅ­παν­τος ἤ­θε­λον τὸν θα­να­τώ­σει τὴν αὐ­τὴν στιγ­μήν, μὲ τοὺς πολ­λοὺς καὶ ἀ­παν­θρώ­πους δαρ­μούς, ἐ­ὰν δὲν ἤ­θε­λε τοὺς ἔλ­θει λο­γι­σμός, νὰ τὸν με­τα­στρέ­ψουν ἀ­πὸ τὴν ἐ­δι­κήν μας εὐ­σέ­βειαν, εἰς τὴν ἐ­δι­κήν των μια­ρὰν ἀ­σέ­βειαν· ἡ ἐλ­πὶς ὅ­μως αὕ­τη, δη­λα­δὴ μή­πως δυ­νη­θοῦν νὰ τὸν τουρ­κεύ­σουν, συ­νέ­στει­λε τὰς χεῖ­ράς των ἀ­πὸ τὸν δαρ­μόν, καὶ ἐ­στά­θη­σαν πολ­λοὶ τρι­γύ­ρου του μὲ γυ­μνὰς μα­χαί­ρας καὶ πι­στό­λια εἰς τὰς χεῖ­ρας, λέ­γον­τες πρὸς αὐ­τόν, ἢ εἰ­πὲ πὼς τουρ­κεύ­εις, ἢ τού­την τὴν ὥ­ραν σὲ θα­να­τό­νο­μεν. Καὶ ταῦ­τα μὲν ἐ­κεῖ­νοι, ὁ δὲ τοῦ Χρι­στοῦ Ἀ­θλη­τὴς ὡ­σὰν βέ­λη νη­πί­ων τὰς πλη­γὰς αὐ­τῶν λο­γι­ζό­με­νος, καὶ τὸν θά­να­τον παν­τε­λῶς μὴ δει­λιά­σας, ἐ­φώ­να­ξεν, ὅ­τι εἶ­ναι Χρι­στια­νός, καὶ τὴν Πί­στιν του δὲν τὴν ἀρ­νεῖ­ται, ὅ,τι καὶ ἂν τοῦ κά­μουν, καὶ μά­λι­στα ἔ­λε­γεν ὅ­τι τὸ ἔ­χει εἰς δό­ξαν του καὶ τι­μήν, καὶ πο­λὺ τὸ ἐ­πι­θυ­μεῖ νὰ ἀ­πο­θά­νῃ διὰ τὴν πί­στιν καὶ τὴν ἀ­γά­πην τοῦ Χρι­στοῦ.

       Λοι­πὸν σύ­ρον­τές τον μὲ πολ­λὴν μα­νί­αν καὶ ἀ­γρι­ό­τη­τα, τὸν ἐ­πῆ­γαν εἰς τὸν Κρι­τήν, καὶ πα­ρα­στή­σαν­τες τὸ τόλ­μη­μά του τὸν ἔ­δει­ραν καὶ ἐ­κεῖ ἀ­σπλά­χνως καὶ ἀ­νη­λε­ῶς, στε­νο­χω­ροῦν­τές τον μὲ κά­θε βί­αν νὰ ἀρ­νη­θῇ τὴν ἐ­δι­κήν του πί­στιν, καὶ νὰ ὁ­μο­λο­γή­σῃ τὴν ἐ­κεί­νων θρη­σκεί­αν. Ἀλ­λὰ βλέ­πον­τες καὶ οὕ­τω τὸ στε­ρε­ὸν καὶ ἀ­με­τά­θε­τον τῆς γνώ­μης του, ἔ­παυ­σαν τοὺς δαρ­μούς, καὶ ἤρ­χι­σαν μὲ κο­λα­κεί­ας καὶ τα­ξί­μα­τα με­γά­λα, μή­πως δυ­νη­θοῦν νὰ τὸν ἀ­πα­τή­σουν καὶ νὰ με­τα­βά­λουν τὴν γνώ­μην του, καὶ μὴ δυ­νη­θέν­τες οὐ­δὲ μὲ τοῦ­τον τὸν τρό­πον, τὸν ἐῤ­ῥι­ψαν κα­θὼς ἦ­τον ὅ­λος κα­τα­πλη­γω­με­νος εἰς τὴν φυ­λα­κήν, ἕ­ως δευ­τέ­ραν ἐ­ξέ­τα­σιν. Με­τὰ δύ­ω ἡ­μέ­ρας πά­λιν τὸν εὔ­γα­λαν καὶ τὸν ἐ­δο­κί­μα­σαν· καὶ εὑ­ρόν­τες αὐ­τὸν πολ­λὰ στε­ρε­ὸν καὶ ἀ­με­τά­τρε­πτον, ἐ­ζή­τη­σαν οἱ γι­αν­νι­τζά­ροι ἀ­πὸ τὸν Κρι­τὴν νὰ κρε­μα­σθῇ. Ὁ Κα­τὴς ὅ­μως δὲν τὸ ἔ­κρι­νεν εὔ­λο­γον νὰ δώ­σῃ ἰ­λά­μι, λέ­γων, ὅ­τι δὲν εἶ­ναι τὸ ἔγ­κλη­μά του διὰ θά­να­τον· ἐ­πει­δὴ λέ­γει, ἔ­τζι τὸ ἀ­παι­τεῖ κά­θε πί­στις, νὰ ἦ­ναι ζη­λω­ταὶ καὶ θερ­μοὶ ὑ­πέρ­μα­χοι αὐ­τῆς ὅ­λοι ἐ­κεῖ­νοι ὁ­ποῦ τὴν πι­στεύ­ου­σι, καὶ τοι­οῦ­τον ζῆ­λον, τοια­ύτην ἀ­γά­πην πρέ­πει νὰ δει­κνύ­ῃ κά­θε ἄν­θρω­πος διὰ τὴν πί­στιν του, κα­θὼς ἔ­δει­ξε οὗ­τος. Λοι­πὸν ἐ­ὰν ἀ­λη­θῶς εἶ­σθε καὶ ἐ­σεῖς ζη­λω­ταὶ θερ­μοὶ τῆς πί­στε­ώς σας, μὴ ζη­τῆ­τε νὰ θα­να­τω­θῇ χω­ρὶς νὰ εἶ­ναι ἔ­νο­χος θα­νά­του, καὶ ζη­μι­ω­θοῦ­μεν τὴν ψυ­χήν του, ἀλ­λὰ πα­σχή­σε­τε ὅ­σον ἦ­ναι δυ­να­τόν, νὰ τὸν φέ­ρη­τε εἰς τὴν πί­στιν μας, διὰ νὰ τὸν κερ­δή­σω­μεν.

       Ταῦ­τα μὲν εἶ­πεν ὁ Κα­τής, ἐ­κεῖ­νοι ὅ­μως ἐ­τα­ρά­χθη­σαν, καὶ ὡς θη­ρί­α ἐ­ξη­γρι­ώ­θη­σαν κα­τ’ αὐ­τοῦ, λέ­γον­τες, τί λέ­γεις; τὸν ἐ­χθρὸν τῆς πί­στε­ώς μας δι­και­ό­νεις; εἶ­ναι κα­λόν, τὸ κρί­νεις εὔ­λο­γον νὰ ἐ­παι­νῇ τὴν ἐ­δι­κήν του πί­στιν, καὶ νὰ ὑ­βρί­ζῃ καὶ νὰ βλα­σφη­μῇ ἐμ­πρός μας τὴν πί­στιν μας; δὲν τὸ κρί­νεις ἄ­ξιον θα­νά­του; Ταῦ­τα ἀ­κού­σας ἐ­κεῖ­νος, ἐ­στά­θη καὶ ἐ­συλ­λο­γί­σθη ὀ­λί­γον, ἔ­πει­τα λέ­γει, λοι­πὸν ἐ­πει­δὴ ἐ­βλα­σφή­μη­σε τὴν πί­στιν μας, ἔ­νο­χος εἶ­ναι, καὶ ἰ­δοὺ σᾶς δί­δω καὶ ἐ­γὼ ἰ­λά­μι διὰ νὰ κρε­μα­σθῇ. Τού­των οὕ­τως γε­νο­μέ­νων, πα­ρα­λα­βόν­τες αὐ­τὸν οἱ θη­ρι­ώ­δεις γι­αν­νι­τζά­ροι, τὸν ἔ­φε­ραν καὶ τὸν ἐ­κρέ­μα­σαν εἰς τό­πον λε­γό­με­νον Καμ­πά­νι· καὶ οὕ­τως ὁ καλ­λί­νι­κος τοῦ Χρι­στοῦ Ἀ­θλη­τὴς Ἀρ­γυ­ρός, ἔ­λα­βε τοῦ Μαρ­τυ­ρί­ου τὸν ἀ­κή­ρα­τον στέ­φα­νον, εἰς τοὺς 1806 χρό­νους ἀ­πὸ Χρι­στοῦ, εἰς τὰς 11 τοῦ Μα­ΐ­ου, ἡ­μέ­ρᾳ Πα­ρα­σκευ­ῇ, ἕ­ως 18 χρό­νων ἡ­λι­κί­ας· καὶ νῦν συ­να­γάλ­λε­ται με­τὰ τῶν λοι­πῶν τοῦ Χρι­στοῦ ἐν­δό­ξων Μαρ­τύ­ρων, ὡ­σὰν ὁ­ποῦ ἔ­δει­ξε τὴν ἀ­παι­του­μέ­νην πα­ρὰ Θε­οῦ δι­πλῆν ἀ­γά­πην, πρὸς τὸν Θε­ὸν λέ­γω, καὶ πρὸς τὸν πλη­σί­ον· πρὸς μὲν τὸν πλη­σί­ον, ἐ­πει­δὴ διὰ τὴν ἀ­γά­πην καὶ τὴν σω­τη­ρί­αν ἐ­κεί­νου τοῦ ἀ­θλί­ου ἀρ­νη­σι­χρί­στου (ἀγ­κα­λὰ καὶ ἐ­κεῖ­νος δὲν με­τε­νό­η­σεν ὁ δεί­λαι­ος) ἔ­βα­λε τὴν ζω­ήν του εἰς προ­φα­νῆ κίν­δυ­νον· πρὸς δὲ τὸν Θε­ὸν ἔ­δει­ξε τὴν τε­λει­ο­τά­την καὶ ἀ­σύγ­κρι­τον ἀ­γά­πην, ἐ­πει­δὴ ἀ­πέ­θα­νεν ὑ­πὲρ αὐ­τοῦ· «μεί­ζο­να ταύ­της ἀ­γά­πην οὐ­δεὶς ἔ­χει, ἵ­να τὶς θῇ τὴν ψυ­χὴν αὐ­τοῦ, ὑ­πὲρ τῶν φί­λων αὐ­τοῦ». Πα­ρό­μοι­ον ἐ­στά­θη καὶ τὸ Μαρ­τύ­ριον τοῦ­το τοῦ καλ­λι­νί­κου Ἀρ­γυ­ροῦ, μὲ τὸ πρὸ αὐ­τοῦ γε­γο­νὸς ἐν τῇ αὐ­τῇ Πό­λει (ἤ­τοι εἰς τοὺς 1777) τοῦ φι­λο­χρί­στου Χρι­στο­δού­λου· ὅ­τι καὶ ἐ­κεῖ­νος διὰ νὰ ἐ­πι­στρέ­ψῃ ἄλ­λον ἀρ­νη­σί­χρι­στον ἐκ πλά­νης ὁ­δοῦ αὐ­τοῦ, ἠ­γω­νί­σθη καὶ τὸν στέ­φα­νον τῆς Ἀ­θλή­σε­ως ἔ­λα­βε.

       Πολ­λοὶ πα­ρε­τή­ρη­σαν, λέ­γου­σι, καὶ δὲν εἶ­δον εἰς τὸ νε­κρὸν σῶ­μα τοῦ εὐ­λο­γη­μέ­νου Ἀρ­γυ­ροῦ, κᾀ­νὲν ση­μεῖ­ον ἀ­πὸ ἐ­κεῖ­να ὁ­ποῦ φαί­νον­ται εἰς ἄλ­λους κρε­μα­σμέ­νους, ἀλ­λὰ ἐ­φαί­νε­το ὡ­σὰν ζων­τα­νὸν κοι­μώ­με­νον· ἐ­θαύ­μα­σαν δὲ καὶ εἰς τοῦ­το καὶ πα­ρά­δο­ξον λέ­γου­σι τοὺς ἐ­φά­νη, πῶς πα­ρευ­θὺς τὴν ἄλ­λην ἡ­μέ­ραν, τὸ ἐ­ξε­κρέ­μα­σαν, καὶ δὲν τὸ ἄ­φη­σαν ἐ­κεῖ κρε­μά­με­νον τὰς τρεῖς ἡ­μέ­ρας κα­τὰ τὴν συ­νή­θειαν τῶν κα­τα­δί­κων· ποί­α ὅ­μως ἐ­στά­θη ἡ αἰ­τί­α, ἀ­γνο­εῖ­ται. Τό­σα ἐ­μά­θα­μεν, καὶ τό­σα ἐ­γρά­ψα­μεν πε­ρὶ τῆς Ἀ­θλή­σε­ως τοῦ ἀ­οι­δί­μου Ἀ­θλη­τοῦ Ἀρ­γυ­ροῦ, εἰς δό­ξαν Χρι­στοῦ, τοῦ τὴν ἀν­θρω­πί­νην ἀ­σθέ­νειαν ἐ­νι­σχύ­ον­τος· αὐ­τῷ γὰρ πρέ­πει πᾶ­σα δό­ξα σὺν τῷ ἀ­νάρ­χῳ αὐ­τοῦ Πα­τρί, καὶ τῷ Πα­να­γί­ῳ Πνεύ­μα­τι, εἰς τοὺς αἰ­ῶ­νας τῶν αἰ­ώ­νων. Ἀ­μήν.

Πη­γή: Νέ­ον Λει­μω­νά­ριον, πε­ρι­έ­χον μαρ­τύ­ρια πα­λαι­ὰ καὶ νέ­α καὶ βί­ους Ὁ­σί­ων συλ­λε­χθέν­τα πα­ρὰ τοῦ Μα­κα­ρί­ου Νο­τα­ρᾶ, ἐν Ἀ­θή­ναις, 1873, σς 174-177 [τη­ρεῖ­ται ἡ ὀρ­θο­γρα­φί­α τοῦ πρω­το­τύ­που ὡς αὐ­θεν­τι­κὴ εἰ­κὼν μιᾶς ἐκ τῶν γλωσ­σι­κῶν ἐ­πι­λο­γῶν τῆς ἐ­πο­χῆς σ.τ.σ.].

Μι­κρὰ Πα­τε­ρι­κά: ἐ­πι­μέ­λεια: Ἄγ­γε­λος Κα­λο­γε­ρό­που­λος καὶ Γιά­ννης Πα­τί­λης. [Βλ. Εἰ­σα­γω­γι­κὸ κεί­με­νο καὶ Ἡ­με­ρο­λό­γιο Κα­τα­στρώ­μα­τος Β’, ἐγ­γρα­φὴ 25.11.2019.]

Ἰβὰν Τουργκένιεφ (Иван Тургенев): Τὸ σπουργίτι

Ἰβὰν Τουργκένιεφ (Иван Тургенев)

Τὸ σπουργίτι

(Воробей)

ΠΕΣΤΡΕΦΑ ἀ­πὸ τὸ κυ­νή­γι βα­δί­ζον­τας στὴν ἀ­λέ­α τοῦ κή­που. Ὁ σκύ­λος ἔ­τρε­χε μπρο­στά μου. Ξαφ­νι­κά, ἔ­κο­ψε τὸν βη­μα­τι­σμό του καὶ προ­σπά­θη­σε νὰ πε­ρά­σει ἀ­πα­ρα­τή­ρη­τος, σὰν νὰ ὀ­σφραι­νό­ταν μπρο­στά του κά­ποι­ο θή­ρα­μα. Κοί­τα­ξα κα­τὰ μῆ­κος τῆς ἀ­λέ­ας καὶ εἶ­δα ἕ­να νε­α­ρὸ σπουρ­γί­τι μ’ ἕ­να κί­τρι­νο γύ­ρω ἀ­πὸ τὸ ράμ­φος καὶ χνού­δι στὸ κε­φά­λι του. Εἶ­χε πέ­σει ἀ­π’ τὴ φω­λιά του (ὁ ἀ­έ­ρας κλυ­δώ­νι­ζε δυ­να­τὰ τὶς ση­μύ­δες στὴν ἀ­λέ­α) καὶ κα­θό­ταν ἀ­κί­νη­το, τεν­τώ­νον­τας ἀ­βο­ή­θη­τα τὰ νε­ο­γέν­νη­τα φτε­ρά του. Ὁ σκύ­λος μου τὸ πλη­σί­α­σε ἀρ­γά, ὅ­ταν ξαφ­νι­κά, ὁρ­μών­τας ἀ­πὸ ἕ­να κον­τι­νὸ δέν­τρο, ἕ­να ἡ­λι­κι­ω­μέ­νο, μαυ­ρό­στη­θο σπουρ­γί­τι ἔ­πε­σε σὰν πέ­τρα μπρο­στὰ ἀ­κρι­βῶς ἀ­πὸ τὴ μου­σού­δα του – καὶ ἀ­να­μαλ­λι­α­σμέ­νο, πα­ρα­μορ­φω­μέ­νο, μὲ μιὰ ἀ­πελ­πι­σμέ­νη καὶ ἀ­ξι­ο­λύ­πη­τη κραυ­γή, ἀ­να­πή­δη­σε δύ­ο πε­ρί­που φο­ρὲς μπρο­στὰ ἀ­πὸ τὰ δόν­τια τοῦ ἀ­νοι­χτοῦ στό­μα­τος τοῦ σκύ­λου. Ὅρ­μη­σε νὰ τὸ σώ­σει, κά­λυ­ψε μὲ τὸ σῶ­μα του τὸ γέν­νη­μά του… Ὅ­μως ὅ­λο το μι­κρό του σῶ­μα ἔ­τρε­με ἀ­πὸ τὴ φρί­κη, ἡ φω­νού­λα του εἶ­χε γί­νει τρα­χιὰ καὶ βρα­χνι­α­σμέ­νη, ἔ­σβη­νε ἀ­πὸ τὸν φό­βο, θυ­σί­α­ζε τὸν ἑ­αυ­τό του! Πό­σο τε­ρά­στιος θὰ τοῦ φαι­νό­ταν ὁ σκύ­λος, σὰν τέ­ρας! Κι ὅ­μως, δὲν ἀρ­κέ­στη­κε στὸ ψη­λό, ἀ­σφα­λὲς κλα­δί του… Μιὰ δύ­να­μη, ἰ­σχυ­ρό­τε­ρη ἀ­πὸ τὴ θέ­λη­σή του, τὸ ἔ­σπρω­ξε ἀ­πὸ κεῖ. Ὁ Τρε­ζόρ μου στα­μά­τη­σε, ὀ­πι­σθο­χώ­ρη­σε. Εἶ­ναι φα­νε­ρὸ πὼς ἀ­να­γνώ­ρι­σε αὐ­τὴ τὴ δύ­να­μη. Ἔ­σπευ­σα νὰ τρα­βή­ξω στὴν ἄ­κρη τὸν σα­στι­σμέ­νο σκύ­λο καὶ ἀ­πο­μα­κρύν­θη­κα γε­μά­τος σε­βα­σμό. Ναί, μὴ γε­λᾶ­τε. Ἔ­νι­ω­σα σε­βα­σμὸ γι’ αὐ­τὸ τὸ μι­κρό, ἡ­ρω­ϊ­κὸ που­λί, γιὰ τὸ ξέ­σπα­σμα τῆς ἀ­γά­πης του. Ἡ ἀ­γά­πη, σκέ­φτη­κα, εἶ­ναι ἰ­σχυ­ρό­τε­ρη ἀ­πὸ τὸν θά­να­το ἀλ­λὰ καὶ ἀ­πὸ τὸν φό­βο τοῦ θα­νά­του. Μό­νο μ’ αὐ­τήν, μό­νο μὲ τὴν ἀ­γά­πη ἀν­τέ­χει κα­νεὶς στὴ ζω­ὴ καὶ προ­χω­ρᾶ.

Ἀ­πρί­λιος, 1878.

Δραματοποίηση (01.09.2016):

Πηγή: ἀπο τὴν ἱστοσελίδα:

https://rvb.ru/turgenev/01text/vol_10/02senilia/0222.htm

Ἰβὰν Σε­ργιέ­γκε­βιτς Τουργκένιεφ (И­ван Сер­ге­евич Тур­ге­нев) (Ὀριὸλ Ρω­σί­ας 09.11.1818 – Μπου­ζι­βὰλ κον­τὰ στὸ Π­ρίσι, 1883.) Ρῶ­σος μυ­θι­στο­ρι­ο­γρά­φος, δι­η­γη­μα­το­γρά­φος, ποι­η­τὴς καὶ θε­α­τρι­κὸς συγ­γρα­φέας. Γνω­στό­τε­ρα ἔργα του: Μού­μου (1854), Πρώ­τη ἀ­γάπη (1860), Πατέρες καὶ γιοί (1862), Ὁ καπνός (1867), Ἀνοιξιάτικα νερά  (1872).

Με­τά­φρα­ση ἀ­πὸ τὰ ρω­σι­κά:

Γι­ῶρ­γος Χα­βου­τσᾶς (Πει­ραι­ᾶς, 1965). Ἀ­σχο­λεῖ­ται μὲ τὴν ποί­η­ση καὶ τὴ με­τά­φρα­ση. Δη­μο­σί­ευ­σε τὶς ποι­η­τι­κὲς συλ­λο­γὲς Ἡ φοι­νι­κιά (Γα­βρι­η­λί­δης, 2005) καὶ Ση­μεῖ­ο Πε­τρού­πο­λης (Πλα­νό­διον, 2011). Ἔ­χει με­τα­φρά­σει ἐ­πί­σης τὸ πε­ζο­γρά­φη­μα Τα­ξί­δι στὴν Ἀρ­με­νί­α, τοῦ Ὄ­σιπ Μαν­τελ­στάμ (Ἴν­δι­κτος, 2007).

Νίκος Τακόλας: Ἡ Μαναμάνα

Νί­κος Τα­κό­λας

Ἡ Μα­να­μά­να

Ο ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ ΤΗΣ ΟΝΟΜΑ ἦ­ταν Ἀ­γλα­ΐα. Ὅ­ταν τὴ γνώ­ρι­σα μι­κρός, εἶ­χε πε­ρά­σει τὰ 70 καὶ ἔ­ζη­σε μέ­χρι κον­τὰ τὰ 100. Ἡ ἄ­φθαρ­τη θε­ό­τη­τα τοῦ πραγ­μα­τι­κοῦ δι­καί­ου τὴν ἀν­τά­μει­ψε γιὰ τὶς ὑ­πη­ρε­σί­ες ποὺ πρό­σφε­ρε στὸν κό­σμο, κα­τα­χω­ρών­τας την στὴν ἀ­νε­ξί­τη­λη συλ­λο­γι­κὴ μνή­μη. Πα­νύ­ψη­λη, κα­λο­στε­κού­με­νη ὀ­στε­ϊ­κή, μορ­φὴ Ὁ­σί­ας, μὲ κά­τι πα­πού­τσια πε­ρί­ερ­γα μὲ χον­τρὸ τε­τρά­γω­νο τα­κού­νι, ἀ­συ­νή­θι­στο στὴν ἐ­πο­χή της. Ἦ­ταν παν­τρε­μέ­νη, εἶ­χε καὶ ἄν­τρα καὶ γιό. Μὰ ἀ­γα­ποῦ­σε καὶ τὴν ἀ­γα­ποῦ­σαν ὅ­λα τὰ παι­διὰ τοῦ κό­σμου. Ἰ­δί­ως ἐ­κεῖ­να τὰ ὀρ­φα­νὰ καὶ δυ­στυ­χι­σμέ­να τῶν πο­λέ­μων. Ἀ­νὰ λί­γες ὧ­ρες, μοῦ μο­λο­γοῦ­σαν, ἔ­βγαι­νε καὶ μοί­ρα­ζε συσ­σί­τιο στὰ ἀ­προ­στά­τευ­τα ἀ­πὸ τὸ ὑ­στέ­ρη­μά της. Καὶ τὰ παι­διὰ τὴν ἔ­βα­ζαν στὴ μέ­ση μὲ τεν­τω­μέ­να χέ­ρια, στό­μα ὀρ­θά­νοι­χτο καὶ τὴν προ­σμο­νὴ στὰ μά­τια. Ἐ­μέ­να Μά­να, Μά­να. Ἐ­μέ­να. Καὶ κεί­νη ξε­χώ­ρι­ζε τὰ πο­νη­ρὰ χε­ρά­κια ποὺ ἁ­πλώ­νον­ταν γιὰ νὰ πά­ρουν καὶ δεύ­τε­ρη με­ρί­δα καὶ τὰ χτυ­ποῦ­σε μὲ ἕ­να μι­κρὸ ξυ­λά­κι, σὰ μπαγ­κέ­τα μα­έ­στρου. «Θὰ φᾶς πολ­λὲς ἂν ἐ­πι­μέ­νεις, ἐ­ξυ­πνά­κια», ἔ­λε­γε τά­χα­μου αὐ­στη­ρά. Ἔ­πρε­πε τὸ φαῒ νὰ φτά­σει γιὰ ὅ­λα. Μαν­τή­λα κα­φέ, μὲ κρόσ­σια, βαλ­κα­νι­κὴ ἀ­νά­μι­κτη φο­ρε­σιὰ στο­λὴ ὁ­λό­κλη­ρη πρά­σι­νο βε­λοῦ­δο γι­λέ­κι, φό­ρε­μα κα­φὲ μὲ μπορ­ντοῦ­ρες κί­τρι­νες, κα­θα­ρὲς καὶ πε­ρι­ποι­η­μέ­νες, τὰ μαλ­λιὰ δυ­ὸ κο­τσί­δες κο­ρι­τσί­στι­κες στὸ στῆ­θος της, μέ­χρι τὴ μέ­ση σχε­δόν. Τὸ στό­μα της ὀ­πι­σθο­χω­ροῦ­σε σὲ κά­θε χα­μό­γε­λό της, ὅ­πως συμ­βαί­νει στοὺς κά­τι­σχνους, ἀ­φή­νον­τας μιὰ τρύ­πα μι­κρὴ στρόγ­γυ­λη, χω­ρὶς πολ­λὰ δόν­τια. Τὰ μά­τια της ἀ­νοι­χτο­γά­λα­ζα, λί­γο θο­λά, μὰ κα­λο­συ­νά­τα καὶ στὸ ἡ­φαι­στεια­κὸ βλέμ­μα της ὧ­ρες-ὧ­ρες μα­ζευ­ό­ταν ὅ­λη ἡ γλύ­κα της, ποὺ ἰ­σο­πέ­δω­νε κά­θε ἐμ­πό­διο. Τὸ κο­πά­δι τῶν ὀρ­φα­νῶν καὶ πει­να­σμέ­νων παι­δι­ῶν με­γά­λω­νε συ­νε­χῶς. Λί­γο οἱ θά­να­τοι γο­νι­ῶν ἀ­πὸ ἀρ­ρώ­στι­ες καὶ κα­κου­χί­ες, λί­γο ἡ ἀ­νέ­χεια ποὺ ὁ­δη­γοῦ­σε σὲ πλη­ρω­μέ­νες υἱ­ο­θε­σί­ες μὰ καὶ σὲ ἐγ­κα­τά­λει­ψη παι­δι­ῶν, τὰ ὀρ­φα­νο­τρο­φεῖ­α καὶ τὰ οἰ­κο­τρο­φεῖ­α γέ­μι­ζαν καὶ πε­ρίσ­σευ­αν ὀρ­φα­νά, ἐ­νῶ πάν­τα ὑ­πῆρ­χαν καὶ τὰ πα­ρα­πε­τα­μέ­να ἀ­π’ τὴ γέν­να τους παι­διὰ ποὺ ξέ­με­ναν στὸ δρό­μο. Ἀ­πὸ μέ­ρα σὲ μέ­ρα ἀρ­κε­τὰ ἀ­π’ αὐ­τὰ κα­τέ­λη­γαν ἔ­ξω ἀ­π’ τὸ σπί­τι της. Μά­να, Μά­να πει­νᾶ­με καὶ ἔ­κλαι­γαν νὰ σοῦ καῖ­νε τὰ σω­θι­κά. Καὶ ἡ για­γιὰ Ἀ­γλα­ΐ­α στὴν ἀρ­χὴ τὰ ἔ­παιρ­νε μὲ τὸ ἄ­γριο, γιὰ νὰ σκλη­ρύ­νουν καὶ νὰ μά­θουν νὰ μὴν κλαῖ­νε καὶ με­τὰ κλει­νό­ταν μέ­σα κά­νον­τας πυ­ρε­τω­δῶς ἑ­τοι­μα­σί­ες, ἀ­πὸ ψω­μὶ μὲ ζά­χα­ρη καὶ λά­δι ἢ ζά­χα­ρη καὶ νε­ρό, μέ­χρι ψω­μὶ μὲ ἐ­λι­ὲς ἢ τυ­ρί, κυ­κλο­φο­ροῦ­σαν κί­τρι­να τυ­ριὰ ἀ­πὸ ξέ­νες βο­ή­θει­ες, ἀ­με­ρι­κά­νι­κες προ­παν­τός. Πάν­τα βά­στα­γε ἕ­να κι­ού­πι μὲ ἐ­λι­ές, πι­κρῆς ποι­κι­λί­ας ἐ­κεῖ στὰ ὀ­ρει­νά, μὰ ποι­ός νοι­α­ζό­ταν καὶ στὶς γι­ορ­τὲς κα­νό­νι­ζε καὶ γιὰ κα­μιὰ κον­σέρ­βα χοι­ρι­νό. Καὶ πάν­τα ὑ­πῆρ­χε γιὰ τὰ προ­γραμ­μα­τι­σμέ­να καὶ ἡ κα­τσα­ρό­λα, μὲ ὄ­σπρια ἢ δη­μη­τρια­κά. Τὸ ρύ­ζι καὶ τὰ κρι­θα­ρά­κια στὴ χού­φτα, τὰ ζου­με­ρὰ σὲ κε­σε­δά­κια. Ἡ γει­το­νιὰ ἐ­νο­χλού­νταν, ἰ­δί­ως ἀ­π’ τὴν ἰα­χὴ «Μά­να, Μά­να» καὶ τῆς ἔ­κα­νε πα­ρα­τή­ρη­ση, ἰ­δί­ως γιὰ τὶς φω­νές τους. Τὴ θε­ω­ροῦ­σαν τρε­λὴ κι ἀλ­λό­κο­τη, ἔ­τσι κι ἀλ­λι­ῶς δὲν πλη­σί­α­ζε πο­τὲ στὶς πα­ρέ­ες τους. Εἶ­χε τὴ δι­κή της ἀ­πο­στο­λή. Κι ὅ­σο τὰ χρό­νια περ­νοῦ­σαν τό­σο καὶ ὅ­λοι ξέ­χνα­γαν τὸ ὄ­νο­μά της —Ἀ­γλα­ΐα— καὶ υἱ­ο­θε­τοῦ­σαν τὸ ὄ­νο­μα ποὺ τῆς ἔ­δω­σαν τὰ παι­διὰ «Μά­να, Μά­να». Κι αὐ­τὸ σι­γὰ σι­γὰ ἐ­ξε­λί­χτη­κε καὶ ἔ­μει­νε στὴν το­πι­κὴ μνή­μη μο­νο­λε­κτι­κό, «Μα­να­μά­να».

        Στὴν κη­δεί­α της οἱ συμ­πα­τρι­ῶ­τες ἦ­ταν λί­γοι, τὸ ἴ­διο καὶ οἱ συγ­γε­νεῖς ποὺ τὴν ἀ­πο­μό­νω­σαν γιὰ τὶς ἰ­δι­ο­τρο­πί­ες της. Μὰ ὑ­πῆρ­χαν κα­μιὰ πε­νην­τα­ριὰ ἀ­γό­ρια καὶ κο­ρί­τσια, παι­διὰ τοῦ πο­λέ­μου, τῆς φτώ­χειας καὶ τῶν ἐμ­φυ­λί­ων, πά­νω κά­τω 30 χρο­νῶν, μὲ πρη­σμέ­να μά­τια ποὺ ἔ­κλαι­γαν βου­βὰ καὶ χώ­ρια, ψι­θυ­ρί­ζον­τας τὸ πραγ­μα­τι­κό της ὄ­νο­μα. Αὐ­τὸ ποὺ τῆς ἄ­ξι­ζε…

Πη­γή: Πρώ­τη δη­μο­σί­ευ­ση.

Νί­κος Τα­κό­λας (Λά­ρι­σα) καὶ με­γά­λω­σε στὰ Γρε­βε­νά. Σπού­δα­σε Ἠ­λε­κτρο­λό­γος Μη­χα­νι­κός. Πρῶ­το του βι­βλί­ο Τὸ κρυμ­μέ­νο ἀ­ρι­στούρ­γη­μα τοῦ Ζο­ζὲφ Ἰ­νεμ­πρά­ο (δι­η­γή­μα­τα, Ἕ­νε­κεν, 2011), τε­λευ­ταῖ­ο του Τὸ κά­στρο τῆς νι­φά­δας (Νη­σί­δες, 2016) Ζεῖ στὴ Θεσ­σα­λο­νί­κη. Ἔ­χει ἀ­σχο­λη­θεῖ μὲ τὴν κι­νη­μα­το­γρα­φι­κὴ κρι­τι­κὴ καὶ τὸ πο­λι­τι­κὸ δο­κί­μιο.