Πέτερ Ἄλτενμπεργκ (Peter Altenberg): Γιὰ τὶς πέννες

.

.

Πέτερ Ἄλτενμπεργκ (Peter Altenberg)

 .

Γιὰ τὶς πέννες

(Über Schreibfedern)

.

ΑΘΕ ΚΑΛΛΙΕΡΓΗΜΕΝΟΣ ἄν­θρω­πος θὰ ἔ­πρε­πε νὰ ἔ­χει μιὰ πέ­ν­να συν­δε­δε­μέ­νη κα­τὰ κά­ποι­ον τρό­πο μὲ τὴν προ­σω­πι­κό­τη­τά του! Καὶ μὲ τὸ δί­κιο του δὲν θὰ μπο­ροῦ­σε ἁ­πλῶς νὰ φαν­τα­στεῖ πῶς θὰ μπο­ροῦ­σε νὰ γρά­ψει μὲ μιὰν ἄλ­λη. Ὁ­ποι­α­δή­πο­τε ἄλ­λη θὰ ἔ­πρε­πε νὰ ἦ­ταν γι’ αὐ­τὸν εὐ­θέ­ως τρο­χο­πέ­δη τῆς σκέ­ψης, συρ­ρί­κνω­ση τοῦ αἰ­σθή­μα­τος! Ἐ­νῶ ἡ αὐ­τῷ συ­να­νή­κου­σα πέννα θὰ με­τέ­φε­ρε τρό­πον τι­νὰ πνεῦ­μα καὶ ψυ­χὴ στὸ χαρ­τί, θὰ τὰ με­τέ­τρε­πε σὲ γρα­πτό!

       Ἡ δι­κή μου πέννα εἶ­ναι ἡ μπλὲ πέννα K­u­hn 201. Ὅ­πως ἕ­να βι­ο­λὶ ἀ­πὸ τὴν Κρε­μώ­να, ἔ­τσι κι αὐ­τὴ γί­νε­ται μὲ τὴν χρή­ση ὅ­λο καὶ πιὸ ἁ­πα­λή, πιὸ ἀ­πο­δο­τι­κή. Συ­χνὰ δεί­χνει νὰ προ­τρέ­χει σχε­δὸν καὶ τῶν «φτε­ρου­γι­σμά­των», ὅ­πως λέ­νε, «τῆς σκέ­ψης». Πάν­τως, ἐ­γὼ ἀ­φή­νο­μαι στὴ δι­ά­θε­σή της, ὅ­πως ἀ­φή­νε­ται κα­νεὶς σὲ μιὰ ἀ­σφα­λή, εὐ­γε­νι­κὴ ξε­να­γό.

       Ἕ­νας ἀλ­λο­δα­πὸς ψυ­χο­λό­γος μοῦ ἔ­γρα­ψε πρὶν ἀ­πὸ δυ­ὸ χρό­νια: «Τὸ χρει­ά­ζο­μαι γιὰ μία βα­σι­κὴ με­λέ­τη – – – τί ση­μαν­τι­κὸ ἔ­χε­τε νὰ μοῦ πεῖ­τε γιὰ τὸν τρό­πο τῆς δη­μι­ουρ­γί­ας σας;­!­;»

       Ἀ­πάν­τη­σα ἀ­μέ­σως: «Μπλὲ πέννα K­u­hn 201, χαρ­τὶ με­γά­λου —ὀρ­θο­γώ­νιου— σχή­μα­τος, σκλη­ρὴ χαρ­το­νέ­νια βά­ση, γιὰ νὰ μπο­ρῶ νὰ γρά­φω στὸ κρε­βά­τι. Ἤ­ρε­μη ψυ­χὴ καὶ γλί­σχρον ὀ­βο­λόν. Τὰ λοι­πὰ πα­ρέλ­κουν!»

       Ἂν μιὰ νε­α­ρὴ κυ­ρί­α μοῦ πεῖ: «Ἐ­γὼ γρά­φω τὰ πάν­τα μό­νο μὲ τὴν πέννα μ’ αὐ­τὸν ἢ τὸν ἄλ­λο τρό­πο», τὴ νι­ώ­θω ἀ­μέ­σως γιὰ τὸν λό­γο αὐ­τὸ ψυ­χι­κὰ πιὸ κον­τά μου. Ἂν μοῦ τὸ πεῖ αὐ­τὸ μιὰ γη­ραι­ὰ κυ­ρί­α, τὴν βλέ­πω σὰν γρη­ὰ κα­ρα­κά­ξα.

       Ἀλ­λὰ νὰ μὴ χρη­σι­μο­ποι­εῖς συγ­κε­κρι­μέ­νη πέννα, ἀ­πο­τε­λεῖ ση­μά­δι «ἐλ­λειμ­μα­τι­κῆς ἀ­το­μι­κό­τη­τας», θὰ ἔ­κρι­νε ἀ­φο­ρι­στι­κὰ ἕ­νας νε­ω­τε­ρι­στής.

       Ἐ­γὼ ὅ­μως λέ­ω μὲ τρό­πο ἤ­ρε­μο καὶ σε­μνό: Μπλὲ ἀ­τσά­λι­νη πέννα K­u­hn 201, καὶ ἔ­σο εὐ­γνώ­μων!

 .

 

.

Πηγή: W­i­e­n­er G­e­s­c­h­i­c­h­t­en (Βι­εν­νέ­ζι­κες ἱ­στο­ρί­ες). Ἐ­πιμ. B­u­r­k­h­a­rd S­p­i­n­n­en. Sch­öf­fling & Co., F­r­a­n­k­f­u­rt <M.> 1997, σσ. 24-25.

Πέ­τερ Ἄλ­τεν­μπεργκ (Peter Altenberg) (Ψευ­δώ­νυ­μο τοῦ R­i­c­h­a­rd E­n­g­l­ä­n­d­er, ἑ­βρα­ϊ­κῆς κα­τα­γω­γῆς· 9 Μαρ­τί­ου 1859, Βι­έν­νη – 8 Ἰ­α­νου­α­ρί­ου 1919, Βι­έν­νη). Πε­ζο­γρα­φία, ποί­η­ση, δο­κί­μιο, ἐ­πι­στο­λο­γρα­φί­α. Πρό­σω­πο-κλει­δὶ γιὰ τὴ γέ­νε­ση τοῦ μον­τερ­νι­σμοῦ στὴν πό­λη τῆς Βι­έν­νης. Θι­α­σώ­της τῆς μι­κρῆς πε­ζο­γρα­φι­κῆς λο­γο­τε­χνι­κῆς φόρ­μας. Συγ­γρα­φέ­ας τοῦ κα­φε­νεί­ου, χα­ρα­κτη­ρι­στι­κὸς ἐκ­πρό­σω­πος τῆς βι­εν­νέ­ζι­κης μπο­ε­μί­ας, στε­νὸς γνώ­ρι­μος τῶν Ἄρ­θουρ Σνί­τσλερ, Γκού­σταβ Κλίμπτ, Ἄν­τολφ Λώς, Γκού­σταβ Μά­λερ. Σει­ρὰ ποι­η­μά­των του με­λο­ποι­ή­θη­καν ἀ­πὸ τὸν Ἄλ­μπαν Μπέργκ*. (Πε­ρισ­σό­τε­ρα ἐ­δῶ, στὸ «Ὁ P­e­t­er A­l­t­e­n­b­e­rg καὶ τὰ “ἤ­ρε­μα τη­λε­γρα­φή­μα­τα τῆς ψυ­χῆς”», εἰ­σα­γω­γὴ στὸ ἔρ­γο τοῦ βι­εν­νέ­ζου λο­γο­τέ­χνη ἀ­πὸ τὸν με­τα­φρα­στή του Συ­με­ὼν Γρ. Σταμ­που­λοῦ.)

* Σχε­τι­κὲς ἐ­κτε­λέ­σεις μπο­ρεῖ­τε νὰ δεῖ­τε καὶ νὰ ἀ­κού­σε­τε ἐ­δῶ:

https://www.youtube.com/watch?v=4ILjV8vUEAE

https://www.youtube.com/watch?v=Tl5Xm4qYOP0

https://www.youtube.com/watch?v=ppSjuLsmMWE

Μετάφραση ἀπὸ τὰ γερμανικά:

Συ­με­ὼν Γρ. Σταμ­που­λοῦ. Με­τά­φρα­ση, φι­λο­λο­γι­κὴ με­λέ­τη. Σπού­δα­σε Ἑλ­λη­νι­κὴ Φι­λο­λο­γί­α στὴν Ἀ­θή­να καὶ ἐρ­γά­στη­κε ὡς φι­λό­λο­γος στὴ Μέ­ση Δη­μό­σια Ἐκ­παί­δευ­ση. Δί­δα­ξε τὴν ἑλ­λη­νι­κὴ γλώσ­σα καὶ λο­γο­τε­χνί­α στὸ πα­νε­πι­στή­μιο τῆς Λι­ψί­ας. Δη­μο­σί­ευ­σε: Πη­γὲς τῆς πε­ζο­γρα­φί­ας τοῦ Γιά­ννη Σκα­ρίμ­πα. Ὁ λό­γος τῆς σι­ω­πῆς στὴ σκη­νὴ τοῦ με­σο­πο­λέ­μου (ΣΩΒ, 2006)· Ὁ ἴ­σκιος τῆς γρα­φῆς. Με­λέ­τες καὶ ση­μει­ώ­μα­τα γιὰ τὸν Γιά­ννη Σκα­ρίμ­πα (Ἄγ­κυ­ρα, 2009)· R.M. Rilke-P. Celan, Ἀ­πὸ τὴν ἐ­λε­γεί­α στὸ ἐ­ρε­βῶ­δες ποί­η­μα. Πρό­λο­γος-με­τά­φρα­ση (Ἄγ­κυ­ρα, 2012)· Νο­βά­λις, Σκέ­ψεις. Με­τά­φρα­ση-ἐ­πι­λε­γό­με­να-σχό­λια (Στιγ­μή, 2012)· R.M. Rilke, Ἐ­λε­γεῖ­ες ἀ­πὸ τὸ Ντου­ΐ­νο. Με­τά­φρα­ση-ἐ­πι­λε­γό­με­να-σχό­λι­α (Στιγ­μή, 2012)· Φρήν­τριχ Χαίλ­ντερ­λιν, Ποι­ή­μα­τα. Με­τά­φρα­ση-Ἐ­πί­με­τρο-Ση­μει­ώ­σεις (Στιγ­μή, 2013).

Εἰκόνα: Ὁ Πέτερ Ἄλτενμπεργκ μὲ τὸν αὐστριακὸ μοντερνιστὴ ἀρχιτέκτονα Ἄ­ντολφ Λώς (Μπρνὸ τῆς Μοραβίας, 1870-Κάλκσμπουργκ, κοντὰ στὴν Βιέννη, 1933). Φω­τογραφία τοῦ 1905.

.